Dua gah Ví, Giặm jeng kayua yau nan bo pabak jang hatai anit ranam oh tuk halei salih karei yau ye  “laya hăng, sara mbak” piah ka dom panuac daoh ndung bak hatung hatian di urang Nghệ Tĩnh hu par atah. Kadha “dom bangsa adei sa-ai” harei ini, da-a mikva saong taong abih gauk pang kadha vak di Thanh Hải hu ba tagok báo Dân tộc Phát triển ka Dua gah ví, giặm.

Ví, Giặm Nghệ Tĩnh lac janih daoh gam ndung bak bruk tabiak meng hatai sahneng tuk daoh, gam hu quy cách cambaih laih, hu gam đặc tính di palei ka ragu ragam saong sap daoh, hu daoh tui 3 jalan lac: daoh ta-eng, daoh javap jalei nao mai saong daoh ka bruk hit.

Tabiak rai saong kak kajap haong bruk ngak mbang, pala drak, bruk hit yaok harei di bhap bini nan ye Ví, Giặm hu biak rilo ragu pambuak pagam haong bruk ngak. Ví, Giặm palei Nghệ hu tal 15 ragu Ví, 8 ragu Giặm, hu ieu angan tui raidiuk, tui bruk ngak. Nan lac Ví palei rèn, Ví tapa đò, Ví palei củi cỏ, Giặm khan, Giặm ru anek, Giặm kakei pato… Urang palei Nghệ gam nao tam padai, menyim khan bai, ndik ceik, ru anek, dui halam… gam daoh. Sap daoh pambuak pagam haong tangin takai lamin lamuac, njuan njac.

Dalam labik daoh nan, sap daoh, panuac daoh oh cang hu nhạc đệm, oh cang caga khan ao atau labik me-in, tukvak me-in. Daok ragu daoh, panuac daoh di Ví, Giặm jeng oh hu ngak catang, bo urang daoh tui labik, tui bruk bo daoh ka nyu lagaih haong labik, haong bruk, haong hatung hatian di drei. Bruk  “peih jalan” yau ini hu ba tal bruk hu biak rilo kadha daoh cakrok, atau ndung bak ragu Ví, Giặm di dom nhạc sĩ bahrau.

Ragu daoh di Ví, Giặm nyu parai atah, pambak praong di 2 tỉnh Nghệ An saong Hà Tĩnh, meng bhum ceik tal bhum taneran tapen tasik saong dua gah kraong Lam, oh hu adat catang, oh neh rabha mangaok mala, kaya meda atau kan kathaot

Meng bruk daoh me-in di bhap bini, gam haong bruk rami veik di rilo rai nghệ nhân, bruk pasiam veik di dom urang naih gheih, urang bac ta-a glaong…., tui thun bilan, janih daoh ini dak harei dak hu siam tagok, jeng janih ilamu dui pachreih, hu yaom nghệ thuật glaong. Abih di nyu lac di thun 2014, ragu daoh bhap bini Ví, Giặm hu UNESCO pok brei angan lac Inem krung ilamu phi vật thể lambaok di menuac sia dunya.

Suh sah haong panuac hò, ragu Ví, gah ilamu dua tỉnh Nghệ An saong Hà Tĩnh jeng hu peih bruk duah pataom, pathau khan, tabiak tapuk, pok angan nghệ nhân, daong padang dom kalup kapul daoh ragu daoh bhap bini, peih dom mbang pataom pakacah, parang me-in, trại sáng tác; ba ragu daoh bhap bini tame sang bac saong pato paik capi, daoh ragu daoh bhap bini di angaok rayo papar sap, papar binguk saong dom jalan brei thau karei karei. Gam haong nan, peih ngak danak dak ba ragu daoh bhap bini tame sang bac piah pato. Gah chức năng 2 tỉnh jeng kham merat ba Ví, Giặm mai haong raidiuk yaok harei di bhap bini.

Ragu daoh bhap bini Ví, Giặm daok pamaong tal Pahadar 10 thun hu UNESCO pok brei angan lac Inem krung ilamu phi vật thể lambaok di menuac sia dunya. Daok dalam dom bruk ngak nan, 2 tỉnh Nghệ An saong Hà Tĩnh daok pambuak bruk haong dom mintri, dom gah peih ngak danak dak nghệ thuật Festival ragu daoh bhap bini Ví, Giặm thun 2023. Festival meda lac harei pataom praong bo bhap bini Nghệ Tĩnh caong khin yaih khan tal menuac sia atah jaik thau ka dom ilamu gheih mekre di janih daoh biak karei ini, piah meng nan rik daong khik ramik, patagok saong pambak tabiak khang kadang yaom glaong di inem krung dalam raiduk bharau./.