Then lac bruk ngak adat oh kurang hu dalam raidiuk di urang Tày, Nùng, Thái daok di Việt Nam, brei mboh hatai sahneng ka anek menuac, ka langik tasik. Dom adat ngak Then brei mboh bruk ngak di ong Then, muk Then  tacei ba kapul âm binh meng bhum taneh tagok bhum langik piah pok pandap kakuh saong likau hu siam mekre, salamat, prein yava khang kajap, pala drak hu siam mekre, that hijao...

Ong Hoàng Việt Bình, Phaok akaok Kapul Khik ramik ragu daoh bhap bini tỉnh Lạng Sơn brei thau: Kapul khik ramik ragu daoh bhap bini tỉnh Lạng Sơn kham merat roh duah, pataom mek, pasiam veik inem krung ilamu phi vật thể di menuac sia dunya. Yau nan min, urak ini rilo inem krung hu pok angan saong hu khik ramik, min jeng daok hu rilo inem mek, rilo drap ar jeng daok dalam haluk, dalam puk palei, dalam bhap bini oh ka hu duah pataom, khik ramik saong patagok prein khang di nyu. “Dom nghệ nhân hu pataom gauk mai ini piah ba gauk daoh tagok panuac then, sap tính di palei drei, gam ba gauk tame khik ramik saong patagok inem krung ini. Meng trách nhiệm di urang daok ranaih ba akaok nao dahlau,, kol dahlak mboh lac brei hu rilo jang dom jalan khik ramik dalam bhap bini, dalam dam dara piah ka ragu then saong bruk ngak then di urang Tày, urang Nùng, urang Thái oh lahik nao.”

Tiến sỹ Hoàng Thị Hồng Hà, sa urang Việt Nam daok ngak bruk di Baoh sang di dom janih ilamu dunya  (MCM) dalam Pasak Inem krung Ilamu Prang (CFPCI) tuk halei jeng caik hatai sangka tal Then saong hu rilo danak dak ka Then jeng yau ba kapul nghệ nhân, nghệ sỹ lac urang Tày, urang Nùng tapa parang me-in di ban ine Paris (negar Prang) yaih khan haong urang Việt daok di negar Prang saong menuac sia dunya: “dahlak caong khin Then hu urang thau tal rilo jang, hu iek praong rilo jang piah njauk haong yaom glaong parang me-in biak gheih ini. Urak ini, dahlak mboh hu biak rilo urang roh duah ba tabiak dom jalan ngak saong dahlak mboh dom jalan ngak nan biak siam, meda ngak hu. Sa jalan ngak bo dahlak mboh lac njauk iek praong di abih nan lac pato pakai kapul urang patui veik piah ka Then tuk halei jeng hu khik ramik saong cakrok.”

Dhar kapul inem krung ilamu Then tabiak rai tui Quyết định ka 53 di Kapul Inem krung ilamu Việt Nam saong caong khin di dom nghệ nhân Then, urang roh duah ilamu Then, dom menuac takre Then dalam taneh ia. Ong Vi Hồng Nhân, akaok dhar kapul inem krung ilamu Then (Kapul Inem krung ilamu Việt Nam) brei thau: “Bruk tabiak rai Dhar kaopul inem krung ilamu then tuk ini hu makna piah peih ngak tui jalan pok meyaom dom yaom  inem krung ilamu then bo UNESCO hu vak angan, rik daong paglaong raidiuk ilamu saong du lịch urak ini di bhum urang Tày, Nùng, Thái jeng yau bhum ceik glaong. Jhul khang bruk pato daoh then capi tính, tamia duh pamere dalam then, pataom mek, roh duah tư liệu, lang panuac then meng sap bangsa tapa sap Việt, tapa nan bac megru gauk di dom tỉnh, dom bangsa ka jalan ngak lagaih.”

Urak ini, jaik abih 11 tỉnh lac Tuyên Quang, Bắc Giang, Bắc Kạn, Cao Bằng, Hà Giang, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Thái Nguyên, Điện Biên, Lai Châu saong Lào Cai hu inem krung Then jeng daok kham merat peih ngak Danak dak “Khik ramik, patagok yaom ilamu meng kan siam mekre di dom bangsa takik pambuak haong cakrok du lịch” dalam danak dak bruk ngak negar 1719, meng nan, bruk khik ramik saong patagok dom yaom inem krung Then hu jeng biak biai, praong dalam jang. Dhar kapul inem krung ilamu Then hu padang tagok meda ngak jeng pandap du lịch biak gheih, rik daong paglaong yaom inem krung Then, jeng yau daong paglaong bruk du lịch Việt Nam./.