Tapa nan, urang mboh cambaih bruk naih gheih di dom nghệ nhân bhap bini saong dom yaom glaong ilamu rilo gah di urang Cơ Tu. Kadha “Dom bangsa adei sa-ai” harei ini, kol dahlak likau khan dom gheih mekre dalam padang ngak sang klak di bangsa Cơ tu. Kadha vak hu ba tagok báo điện tử Đảng Cộng sản VN.

Meng dom saman ini mai, urang Cơ Tu daok dalam palei vil val tapen gauk, dom baoh sang dak jeng hình bầu dục, pak kreh lac sang Gươl. Dom puk palei di urang Cơ Tu yaom lac kaya meda atau kan kathaot jeng hu sang Gươl. Sang Gươl lac labik taom gaok, ginum biai, ngak adat di abih gauk dalam palei. Sang Gươl lac suan yava di palei Cơ Tu, lac labik ginreih pok kakuh yang mebhang, sang Gươl jeng lac labik peih ngak rilo adat cambat meng kan di puk palei, yau ye: adat uan padai bahrau, adat pambuak talei rohim adei sa-ai di dua palei Cơ Tu, adat uan pala drak njauk.... Urang kumei, anek kumei oh ka hu pasang likei oh hu nao tal sang Gươl. Tui adat cambat meng kan, tuk tal sang Gươl, urang oh hu taong paoh gauk, oh brei puac mesao gauk. Nan ye, Sang Gươl hu makna biak praong dalam hatai sahneng saong dalam ilamu di bhap bini urang Cơ Tu.

Bruk padang ngak khung sang atah, sang Gươl di urang Co Tu lac biak gheih. Khung sang mboh yau lamin lamuac min nyu biak khang kajap, ginup prein pacang pandiak, hajan, ngin, rabuk di bhum bak pandiak rilo hajan. Dom pandap hu di labik yau ye kayau, kreim, havei ia saong dom janih karei tuk ngak jeng sang nyu biak khang kajap.

Tui bruk padang ngak meng kan, sang Gươl di bangsa Cơ Tu lac sang sàn hu gheng praong di kreh sang saong 8 mbaik gheng sit vil taom dar. Daning sang hu ngak meng blah phên kreim atau lồ ô, dom candaih kayau lapih. Angaok daning, dom jaing bhian sarak rilo bingu la, cim brim... piah ngak mekre. Njauk caik hatai lac hala tauk sang. Dahlau daih, urang Cơ Tu mek hala mây glai piah tauk sang atah. Urang Cơ Tu tame glai pilih ruah dom hala mbiah, oh taha lo, oh meda lo, cakak mek blaoh ba mai cambu layau, kateik ka nyu tapak tui yaok tal. Tuk tauk, dom tal hala mây hu pambuak haong gauk meng dom talei havei ia sit hu kuah jangaih. Yaok tal hala hu tauk tagok mangaok gauk biak tani tanat, ngak jeng tabung sang samu tapak, mekre meta.

Tabung sang atah di urang Cơ Tu nyu mbleing mbiah saong gan atah. Dom daning dalam sang Gươl lac dom blah phù điêu, hu sarak dom drei athur maong biak chreih chrai saong dom bruk brei mboh ka raidiuk yaok harei yau ye: urang likei taong hagar, urang kumei pok anek.

Sang Gươl bhian hu sarak 2 drei menuk tano daok dang kanjot, atau drei athur karei tui hatai sahneng di palei. Maong meng atah mboh yau dua drei kubao tano ndih patui taok gauk, dua akaok maong nao dua gah, brei mboh prein khang di palei, di urang Cơ Tu.

Gah dalam sang Gươl hu dom rup binguk ia harei, ia bulan angaok gheng praong, angaok tabung sang, angaok dom pandap pandar yaok harei.

Dalam sang Gươl tuk halei jeng hu parang tabiak rilo janih alat ragam, pandap meng kan, rilo akaok athur bo rahra dalam palei nao man pateok hu atau hu sik ngak ralow dalam dom rija roya... Dalam raidiuk, sang Gươl di urang Cơ Tu lac mbaok meta di palei. Maong tame sang Gươl meda thau hu bruk khang kadang di palei nan.

Harei ini, bhap bini Cơ Tu jeng daok iek praong bruk padang ngak sang meng kan di bangsa drei kayua ini jeng lac pandap ilamu, ndung bak bruk jum pataom bhap bini. Yaok urang dalam but pajaih jeng ba tangin, rik prein tame khik ramik baoh sang haong gauk di but pajaih drei./.