HAREI ROYA NAO ME-IN HỘI LỒNG TỒNG
Chủ nhật, 00:00, 19/02/2023 Urang lang: M.Phuong Urang lang: M.Phuong
VOV4.VOV.VN - Dom thun jaik di ini, raidiuk mbang ngui daok dang di urang Tày, Nùng dak harei dak hu paglaong. Saong meng hu bruk sangka di Đảng, Karja, harei lễ hội Lồng Tồng di urang Tày, Nùng hu peih ngak chreih chrai jang, bui sambai jang. Akaok thun bahrau, da-a mikva saong taong abih gauk nao me-in hội Lồng tồng…

Thun ini, sa-ai Hoàng Thị Dùng saong rahra daok di palei Kéo Nặm, xã Mã Ba, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng chreih chrai cang tal harei hội xuân hu peih tabiak di Nà Giàng piah hu nao me-in tung còn. Sa-ai Hoàng Thị Dùng khan lac: "Yaok thun dahlak caga ka drei dom baoh “còn”piah nao me-in. Tal harei 1 bingun, 2 bingun Tết ye dahlak ngak baoh còn. Baoh còn ngak jeng mbuan, min brei ngak yau habar ka nyu salamat tuk drei me-in, hadei di tuk jhik tanyiak jeng baoh còn ye buh hasit cuah tame blaoh jhik veik ka nyu kajap, mek talei merai rilo sambo  màu ngak jeng talei còn ka nyu mekre meta, blaoh daok ngak “tua rua” di akaok talei tra. Baoh còn katung njauk labik halei oh, daok kayua urang ngak".

Ong Mã Hồng Bắng, xã Ngọc Đào, huyện Hà Quảng (umo 75 thun) chreih chrai khan veik dom kadha me-in meng kan hu peih tabiak dalam dom harei akaok thun di bhum palei Cao Bằng. Langiu dom kadha me-in bhian randap yau ye tung còn, dui brak, taong yến, đánh quay, pacang meta cap mek pabe, dit blong caoh mbanh... ye tuk daok sit ong daok hu me-in "mác cấu", sa kadha me-in dui pachreih hu rilo menuac, abih di nyu lac dom likei dam dalam palei.       

"Hội lồng tồng akaok thun hu meng lavik paje. Tui palei hu tabiak harei piah ngak hội Lồng tồng, dom kadha me-in hu ba tabiak me-in jeng tui labik. Dahlau daih hu sa kadha me-in biak gheih ieu lac blah mek “mác cấu” (hu mek meng akaok phun patei). Urang mek akaok patei praong abih saong kuac raok sa lubang blaoh palao “baoh cấu” trun lubang. Urang me-in parabha jeng 2 kapul saong hu vạch pacang kreh 2 kapul meng 6 tal 7 mét. Dua gah meblah gauk, kapul halei ba hu “baoh cấu” mai tal labik lac kapul janeh".

Hadei di Tết lac tukvak rah tabiak rilo bruk ngak bui, me-in sambai akaok thun. Urang nao me-in blaoh mai tame bilan pala bahrau, kayua yau nan ye di dom tỉnh bhum ceik gah brak, hội Lồng tồng bhian hu peih tabiak tal kreh bilan sa. Kayua yau nan ye bo urang Tày, urang Nùng hu panuac lac: (Adei lơi, bilan 1 drei nao me-in/Bilan 2 takai tangin ngak oh padeih). Amuk Ma Thị Thư, umo 83 thun daok di palei Cốc Tảo, ban sit Thất khê, huyện Tràng Định, tỉnh Lạng Sơn khan lac:  "Di Thất Khê palei dahlak yaok thun hu hội Lồng tồng Bủng Kham. Pak ini dom sang, blaoh dom palei pakacah gauk ngak salao pandap piah chấm điểm dalam harei hội lồng tồng. Dom salao pandap di dom palei ba mai, maong biak mekre meta, hu dak jeng dom drei athur ginreih yau ye ine girai. Nao tal hội lồng tồng, thei jeng bui sambai hu taom gaok gauk di tuk akaok thun bahrau, urang ba gauk daoh sli, lượn luac harei".

Hội Lồng tồng daok nao tui mikva urang Tày, Nùng tame dom tỉnh Tây Nguyên. Piah hadar harei Tết di palei, mikva daok di Tây Nguyên jeng ba gauk peih ngak lễ hội lồng tồng piah ba gauk hadar veik dom panuac then, ragu lượn. Amuk Hoàng Thị Kín daok di huyện Cư Mgar, tỉnh Đắk Lắk brei thau: "Hội xuân di Cư M'gar bhian peih tabiak di harei 6 bingun Tết, daok di Nguyên Bình palei dahlak ye peih hội lồng tồng di harei 15. Hội xuân di pak ini jeng bui sambai lo, jeng hu ginup dom kadha me-in yau ye tung còn, đánh quay, kéo co... , bloh daok hu rilo kadha daoh then, capi tính, phong slư.... Pak ini jeng oh lah hagait di palei dahlau daih".

Bruk khik ramik dom Lễ hội meng kan di bangsa dalam tuk Tết mai hu daong ka bhap bini dom bangsa daok di bhum ceik glaong hu labik me-in bui sambai, siam lagaih, abih di nyu, ini jeng lac labik taom gaok di bhap bini haong tuai damuai atah jaik, lac tuk piah ka dom urang anek di palei hadar tal halau gha, thau dhar phor amuk kei hadei di sa thun ngak bruk, bac megru... piah yam tapa thun bahrau, mek hu rilo jak jeng jang, siam mekre jang ./.

 

Urang lang: M.Phuong

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)