RALAOW VAK PARA GHIENG DI URANG BANGSA THÁI TÂY BẮC
Thứ bảy, 00:00, 25/02/2023 Urang lang TS. Phú Văn Hẳn Urang lang TS. Phú Văn Hẳn
VOV4.VOV.VN - Pandap nda kaya mbang di mikva urang bangsa Thái biak ralo janih, ngan saong dom janih mbang nan ndung ba bak ilamo bangsa. Dalam nan oh kurang hu ralaow vak para ghieng – nyu ieu lac sa janih kaya mbang biak bhian randap di mikva urang di bhum ceik glaong saong tuai damuai atah jaik.

Kadha dom bangsa adei saai adit ini, hulin daa mikva saong taong abih gauk pang kadha vak di Tòng Anh hu ndem khan tal siam lagaih di ralaow vak para ghieng di urang bangsa Thái Tây Bắc.

Ong Tòng Văn Hịa, umo 87 thun, urang bangsa Thái daok di palei Mòng, xã Hua La, ban Sơn La, tỉnh Sơn La brei thau lac: meng labik mai, urang Thái Tây Bắc hu thau jalan ngak ralaow vak para ghieng meng ralaow kubau, limo, pabui piah mbang suai jeng ye payak taduan tuai damuai mai rivang mai main. Min tapi, oh njauk sang halei jeng hu jien piah blei ralaow piah ngak ralaow vak para ghieng, kayua raidiuk daok rilo kan kandah, pandap mbang daok kurang.

Piah ngak hu jeng ralaow vak para ghieng pahe bingi, mbak carak, nyu njauk ngak meng ralaow kubau, limo, pabui… mikva jeng njauk ramik tani tanat dalam yaok bruk ngak, yau ye meng bruk pilih ralaow, sik ralaow, sarau lagaih dom janih njam patam hara amraik. Caong hu angan kaya ralaow hon sak pahe bingi, pablah ralaow njauk gheih, mbuan ngak abih ieu lac ralaow sar, ralaow bara. Sik ralaow tui arak atah di ralaow, piah tuk mbang mbuan si hak. Tuk srau sara atau kaya amriak ka nyu njom saong ralaow saong brei tagok pra ghieng jeng lahik labaih 30 minit tal sa maong sa tuk. Langiu di dom ndap nda kaya sara amriak yau ye: lasun putih daok sat thaok klik, maraik baoh hana cuh tagok blaoh chaok klik jeng tabung, laya, plang, tapung mi, hasit alak mbong … ngak ka ralaow pahon sak ka pahe bingi, hang ye “mác khén”. Mác khén jeng njauk brei hana tagok dahlau meng saok ka raong klik. Nyu ieu lac asal njauk hu di bhum Pai Barak Tây Bắc, hu ralo urang biak takre saong pandar ngak kaya bingi gia vị dalam dom pandap mbang yaok harei harei. Hadei di tuk dom ralaow pandam haong njam patam sara amriak, yaok klaih yaok talok ralaow hu klauk tame dom gai krum, blaoh ba am ka thu di mangaok ghieng apui. Amuk Tòng Thị Vinh, po kadai mbang mayum kaya mbang bangsa Thái daok di puk Mòng, xã Hua La, ban Sơn La brei thau lac: “Ralaow srau haong gia vị blaoh ba tagok tuol di pra ghing hu labaih 2 harei melam ye ba tabiak xôi dalam chõ xôi, tasak mek tabiak buh tame pot, di lingua blaoh tadik ka thu. Hadei di nan njuk ka kasaoh, brei tame garaong tu laar piah caik mbang lawik suai luac thun. Daok mayah mbang chip ye ba tabiak am mang dang ka pahe, blaoh jar ka laman, hak mbang biak bingi. Yau nan ye, piah ngak tabiak sa talaok vak ging meng bruk caga dahlau tal tuk ngak tasak jeng ralaow mbang abih labaih 2 harei, melam”.

Tuk mbang ralaow pahon asak di ghing pandap tathak, tut haong masin tương maraik atau chẳm chéo di bangsa Thái. Mboh limen di ralaow pahon asak ghing gam haong mbau biak pahe, hang di dom janih sara amriak, ngak ka thei bhian mbang lac kan var hu. Saai Đặng Thị Minh, palei daok di Hưng Yên brei thau lac:  “Dahlak jeng hu nao rilo labik, mbang rilao di ralo bhum karei di gauk. Ralao di bhum ceik Tây Bắc oh maluk saong halei, mikva biak di ini biak ghieh tangin ngak rilo pandap nda kaya mbang, dalam nan hu ralaow vak ghieng, mbang biak bingi, biak pahe, pachreih rilo urang mbang. Gam meng lac mboh hang di mák khén, min tapi mbang biak bingi, pahe, rilo urang biak takre”.

Urak ini ralaow wak ghing hu mbaok di dalam mbang mayum lakhah caga, harei pataom tagok sang tame sang bahrau, jeng ye harei raya harei rija Tet di urang bangsa Thái, ralaow wak ghing hu jeng kaya urang pablei salih pachreih hu biak rilo urang blei. Rilo sang dalam dom puk palei bangsa Thái jeng hu jien mek tame tani tanat meng bruk ngak, pablei salih ralaow wak ging pahon opasak ging ini.

Hu masa tuk wak mai jirah riwang tal dom palei pala mikva bangsa Thái Pai Utara Tây Bắc, njauk ngak ka jalan nao mai ma-in jirah di drei mboh hu bui sambai, siam makre meng bruk mbang mayum dom pandap nda kaya mbang di ralo bangsa, dalam nan hu ralaow pahon sak, ralo wak ghing biak pahe hang bingi, piah var hu./.

Urang lang TS. Phú Văn Hẳn

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)