RUP PATAU WA HO HAONG DOM BANGSA TAY NGUYEN
Thứ bảy, 07:56, 28/09/2024 Urang lang: MINH KIÊN Urang lang: MINH KIÊN
CHAM.VOV.VN: Rup patau Wa Ho haong dom bangsa Tây Nguyên di Mblang bein Gul Patapm hu pagap yau “baoh hatai” di ban Pleiku, tỉnh Gia Lai. Meng lavik mai, labik ini yau brei mboh ka bruk gul pataom, hatai anit ranam taneh ia saong bruk pambuak gauk khang kajap di dom bangsa Tây Nguyên haong Wa Ho. Nguyễn Thảo, urang vak di Rayo sap ndom VN daok di Tây Nguyên hu kadha vak yaih khan ka rup patau Wa Ho saong hatai anit ranam praong glaong di bhap bini pak ini brei ka Wa Ho.

Yaok bier harei, Mblang bein Gul Pataom, Ban Pleiku, tỉnh Gia Lai, chreih chrai tagok haong menuac me-in, pasram pahat saong ravang iek. Dom ong taha, muk taha nao takai, thuak yava dalam langik tasik hacih sa-at. Yaok tapol dam dara  nduac takai, daok uranaih ye jo gauk me-in sambai, sap klao chreih chrai. Dom tapol dam dara pataom gauk paik guitar daoh, sap guitar srau haong sap daoh lai la-an dalam labik halui bak phun hijao vil val Rup patau Wa Ho.

  Sa-ai Siu Thưm, daok di Plei Ku Ró, Ban Pleiku brei thau, Mblang bein oh lac labik me-in yaok harei, bo daok lac labik ngak ilamo daoh tamia, labik padang ngak dom bruk praong di tỉnh:  

 “Meng tuk Mblang bein Gul Pataom hu padang tagok, rilo bruk ilamo nghệ thuật hu peih ngak, pok meyaom Wa Ho saong pok meyaon ilamo meng kal di dom bangsa yau Jarai, Bahnar, Sêđăng. Palei Pleiku Roh hu mbaok tame dom kadha kong ceng, daoh tamia, yaih khan ilamo meng kal tal tuai damuai atah jaik. Dom bruk ini oh lac daong patoa veik ilamo ka rai hadei bo daok pachreih ba dom adei duah thau saong khik ramik ilamo meng kal di mukkei.”

  Kreh Mblang bein praong 12 héc-ta, di labik glaong abih lac Rup patau Wa Ho vaih tangin salam. Rup patau glaong 10,8m, hu ngak meng ban, caik angaok patau glaong 4,5m. Amuk Rơ Chăm H’Réo, dahlau daih ngak Akaok Ủy ban Mặt trận Negar Việt Nam tỉnh Gia Lai hadar gilac veik tukvak thun 2012, mikva dom bangsa raok rup patau Wa bo mboh yau raok Wa mai haong puk palei:

"Tuk nan, tuk rup patau hu ba mai tal mbuan ceik An Khê, mikva drei dang dua gah jalan taong kong ceng saong rilo menuac pok sap ieu: “Wa mai haong palei! Wa mai haong mikva drei paje!” Tuk rup patau Wa hu padang tagok di mblang bein, mikva pataom gauk veik taong ceng, xoang vil val rup patau Wa Ho.  Blaoh meng nan, Wa Ho hu mai haong mikva Jarai, mai haong urang Tây Nguyên. Hu rup patau Wa, mikva hu khang hatai jia tame raidiuk, kham merat padang raidiuk bahrau, gul pataom dom bangsa, daong gauk yam tagok, piah padang puk palei dak harei dak cakrok patagok jang.”

  Di Mblang bein Guk Pataom, gam haong Rup patau, daok hu rilo danak dak pagam haong rup binguk Wa Ho. Njauk ndom tal di abih lac sarak patau, haong rup binguk Wa haong bol bhap dom bangsa Tây Nguyên daok dalam harei pataom mbaok, tame bilan pala drak…Saong harak Wa payua Nyaom roya dom bangsa takik gah Meraong thun 1946 hu sarak angaok patau, brei mboh bruk sangka di Wa saong Rajaei brei ka bol bhap dom bangsa. Taphia nan, Miuyim Hồ Chí Minh dhar Gia Lai - Kon Tum parang tabiak rilo kaya pandap hu yaom glaong ka raidiuk, bruk ngak di Wa. Sang kakuh Wa Ho di mbalng bein lac labik rahra Gia Lai cuh gilau pahadar, pathau khan tagok Wa yaok mbang hu bruk praong.

  Ong Hà Sơn Nhin, dahlau daih ngak Bí thư Tỉnh ủy Gia Lai, drut duai tuk ndom ka Rup patau Wa Ho di Mblang bein Gul Pataom:

“Wa ndom lac bangsa halei pagap yau Mường, Mán, Jarai, Ê-đê, Bahnar, Xê-đăng jeng lac adei sa-ai sa sang. Rajaei biak sangka, nan ye bangsa Tây Nguyên tuk halei jeng hadar Wa, tuk halei jeng pang tui panuac Wa Ho. Ban Pleiku saong dom gah di tỉnh hu harei pataom mbaok, bruk praong jeng padang ngak pak ini; Dom kapul bol par phao praong hu bruk praong jeng mai piah pathau khan haong Wa, brei mboh hatai thau dharr phol, pagun sanya haong Wa piah patui veik ngak bruk hu ginup jang, daong padang taneh ia dak harei dak praong gheih jang, siam mekre jang.”

  Meng tuk ngak salah blaoh 12 thun dahlau, Rup patau Wa Ho di Mblang bein  Gul Pataom, tỉnh Gia Lai, jeng bruk gul pataom dom bangsa Tây Nguyên, pambuan pagam rahra haong Ndang, haong Wa Ho./.

Urang lang: MINH KIÊN

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023
KADHA DAOH “DHAR  PHOL AMAIK”

KADHA DAOH “DHAR PHOL AMAIK”

CHAM.VOV.VN - Kadha daoh “Dhar phol amaik” kayua Aruah rapaneh Đàng Năng Quạ paneh tabiak, tui sap daoh di Thập Ariya hu ngak brei druat druai baoh hatai rilo menuac saong thaot binguk amaik rambap rambeip, tuk pasang plang lahik, sa drei raong anek praong jeng menuac jeng urang.

20/10/2024

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)