-Pathau …   , Hiệp định pambuak bruk abih gah saong tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) barau hu Quốc hội brei tapa saong hu ba tabiak ngak tui di bilan 12 tal. Tuk hiệp định ini hu ba tame pandar ye meda cakak trun jaik abih jien kak je, dalam nan 66% janih pandap kak je meda mai 0%. Gah jhik pet saong takhok kalik, kadung bak hu mbang tui rilo thuế ưu đãi di abih. Yau nan, dom doanh nghiệp di ban raya HCM kuhria caga hagait piah pambak tame siam cơ hội ini? Lệ Hằng, urang vak di rayo sap ndom VN daok di ban raya HCM hu kadha vak brei thau ka bruk ini:

-Piah pandar hu siam cơ hội tuk hiệp định CPTPP hu ba tame pandar, doanh nghiệp pablei tabiak taneh ia lingiu janih jhik pet, takhok kalik kadung bak di ban raya HCM kuhria caga dom điều kiện quy định ka asal di pandap panda piah hu mbang yaom kak je ưu đãi. Anak tal, rilo doanh nghiệp meda duah nguồn nguyên liệu di Australia saong dom taneh ia karei dalam khối hu mbaok tame hiệp định. Taphia nan, dom doanh nghiệp menyim, nyom tanyiak jeng daok patagok đầu tư piah patagok nguồn nguyên liệu dalam taneh ia. Ông Trần Hữu Phước, Giám đốc Tài Chính Công ty Dệt Trần Hiệp Thành brei thau, lingiu sang mac nyom, công ty daok đầu tư sang mac menyim yaom jaik 1 rabau tỷ đồng piah yaok thun ngak tabiak 77 triệu m²  tanyiak piah raok CP-TPP: “Kol dahlak kuhria caga gah menuac ngak, pato pakai meng bilan 4 thun ini mai, kuhria caga ka urang ngak, quản lý. Kol dahlak pambuak bruk saong dom doanh nghiệp taneh ia lingiu hu alamu khik ramik, menuac ngak, công nghệ, jien padai piah đầu tư sang mac menyim. Pak sang mac menyim, kol dahlak padang veik quy trình công nghệ, quy trình khik ramik piah patak pataom jien ngak ”

-Urak ini, nguồn nguyên liệu dalam taneh ia pabak ka gah jhik bahrau meblah jaik 20-30%, daok veik hadom doanh nghiệp njauk blei meng negar lingiu tame, dalam nan rilo meng lac nguyên liệu blei meng dom taneh ia saong bhum lãnh thổ oh daok dalam khối CPTPP. Piah pabak bruk brei thau ka asal  nguồn nguyên liệu dalam taneh ia, tok hu bruk kham merat meng gah doanh nghiệp lac oh ka ginup, njauk hu cơ chế sarak samu gauk meng gah mintri, gah chức năng palagaih ka gah menyim, nyom dalam taneh ia patagok. Ông Phạm Xuân Hồng, akaok Hiệp hội jhik pứt ban raya HCM ndom lac: “Kol dahlak daok cang dom jalan ngak, sarak di karja pachreih đầu tư ngak tabiak nguyên, phụ liệu menyim jhik. Dom gah đầu tư ini dalam khối CP TPP, palagaih đầu tư rilo jang ka nguyên phụ liệu, meng di nan ba mbuan lagaih ka dom doanh nghiệp pablei tabiak taneh ia lingiu pandap jhik dalam taneh ia ”

-Daok gah takhok kalik, kadung bak, nguồn nguyên liệu pabak biak siam ka asal di pandap saong rilo doanh nghiệp pablei tabiak darak pasal Châu Âu njauk hu pren pabak siam tiêu chuẩn chất lượng di khối CPTPP. Min, dalam bruk nao tame darak pasal barau, doanh nghiệp biak caong hu gah chức năng daong xúc tiến thương mại. Kayua yaok darak pasal hu “gu thẩm mỹ” saong hu hatai takre blei karei di gauk. Công ty takhok Vinh Thông, yaok thun pablei tabiak taneh ia lingiu 6 triệu gu takhok, dép tapa Đức. Urak ini công ty daok pato pakai menuac ngak di dom khâu sản xuất, quản trị, thiết kế saong pataghok năng suất rilo jang 30% piah pablei tabiak darak pasal CPTPP. Ông Nguyễn Quốc Tuấn,  Tổng Giám đốc Công ty Giày Vinh Thông brei thau: “Anak tal drei meda nao xúc tiến thương mại di dom taneh ia dalam khối CTP TPP. Drei maong iek công nghệ saong caong khin di darak pasal ini nyu yau habal piah thau. doanh nghiệp biak caong hu karja daong xúc tiến thương mại piah drei hu mbaok tame saong thau hu darak pasal di khối CP TPP”

-Tui rilo chuyên gia kinh tế, hiệp định ini oh lac caong khin glaong gah chuẩn chất lượng, asal nguyên liệu pandap panda bo daok caong khin ka điều kiện urang ngak, labik ngak bruk … Ông Phạm Đình An, Giám đốc pasak daong mbeik drei tame dunya ban raya HCM kakei lac: “ Hiệp định ini quy định gam bruk pacang tham nhũng, minh bạch, meriak gauk dalam bruk ngak di doanh nghiệp. Dom điều kiện ka patagok khang kajap di doanh nghiệp dalam khik caga alam môi trường.  Dom điều khoản bắt buộc njauk ngak lac pasiam libik ngak bruk di urang ngak, công  đoàn. Kol drei njauk ngak tui ginup công ước ILO bo kol drei hu mbaok tame ”.

- Hiệp định CPTPP lac hiệp định abih gah hu rilo asal kadha ngan saong dom quy định cambaih laih saong tame dalam yaok gah. Kayua yau nan ye, doanh nghiệp njauk thau cambaih asal kadha, pabak siam dom quy định, tiêu chuẩn di hiệp định piah hu mbang tui yaom kak je ưu đãi. 

-Việt Nam tabiak meng labik biar duk saong dom taneh ia karei dalam khối CP TPP, min tuk kol drei hu mbaok tame hiệp định haong dom taneh ia thành viên hu darak pasal praong saong tiến bộ, ini lac cơ hội biak praong ka doanh nghiệp Việt Nam. Kayua yau nan ye, dom doanh nghiệp njauk salih jalan ngak mbang, chuyên nghiệp jang, hu jalan đầu tư suai livik meng hu nao jaik saong pandar hu cơ hội ini. Meyah oh hu yau nan, ye doanh nghiệp di dom taneh ia karei meda samar meblah mek darak pasal, kayua dalam cơ hội tuk halei jeng pagam tui cuang kandah./.