Bala meng langik tasik ngak khat lahik ka kinh tế Việt Nam yaok thun  jaik 1,5% GDP

Ginum biai pakat dunya ka Biển Đông mbang ka 12 hu peih tabiak di Hà Nội dalam 2 harei, lac harei 16 saong harei 17/11, tui jalan meteh tapak, meteh online. Rilo urang ilamu oh mai tal Việt Nam hu kayua jit ruak Covid-19. Harei ini, hadei di tuk peih mbaok, lac asal kadha camereip pataom tame bruk Biển Đông, dalam nan pasang iek jit ruak COVID-19 nyu ngak kan kandah yau habar tal Biển Đông. Mbang ka 2 di ginum biai hu ginum ka labik dang di Hiệp hội dom taneh ia Đông Nam Á (ASEAN) saong mbang ka 3 pataom tame "bruk mesuh công hàm" pambuak tal Biển Đông. Dalam thun ini, rilo công hàm hu payua tagok Liên Hiệp Quốc piah brei thau jalan ngak saong jalan sahneng di dom taneh ia di Biển Đông.

Mintri Y tế brei thau bruk dut iek PCR dah page ni (16/11), urang likei dam 21 thun âm tính haong nCoV. Sa harei dahlau di nan, urang ni dut iek mboh dương tính. Mẫu dut iek ni hu ngak di sang iek ruak Nhiệt đới Trung ương, Hà Nội. Gah y tế daok tui iek, urak ni ka oh mboh bruk hagaih brei mboh urang ni njauk dương tính viek. Urang ruak daok iek ruak di sang iek ruak Nhiệt đới Trung ương. Tui mban pato tacei pakat negar ka bruk pacang caga jit Covid-19, tal dah page ni 16/11, dalam negar oh mboh urang njom ruak bahrau. Dom urang njom Covid-19 di negar drei jeng daok lac 1.281 urang, dalam nan hu 691 urang njom dahlam negar.

Tui Mintri Tài nguyên-Môi trường, bala meng langik tasik ngak khat lahik ka kinh tế Việt Nam yaok thun  jaik 1,5% GDP. Tal thun 2100, langik di taneh ia drei meda pandiak tagok jang meng 2-3 độ C, ia tasik tagok jang meng 78-100cm. Bruk ini meda ngak ka labaih 10% mblang taneh di bhum taneran kraong Hồng saong tỉnh Quảng Ninh, labaih 2,5% mblang taneh dom tỉnh tapen tasik bhum kreh negar saong labaih 20% mblang taneh TPHCM mbuan dauk ia. Kayua yau nan ye, njauk pataom tame roh duah saong pandar dom jalan ilamu, công nghệ bahrau dalam padang ngak, khan brei dom ban saong dom labik daok di bhap bini thau piah patrun patakik dom khat lahik meng bala di langik tasik.

Jalan pandiak harei ni (16/11), UBND huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam brei thau dom kapul daong duah manuac hu duah mboh rup tau ong Huỳnh Văn Hạ (52 thun, daok di Quảng Nam) – urang njauk bala jalieh taneh  di xã Trà Tân, huyện Bắc Trà My di bier harei 11/11. Langiu di ong Hạ metai, jeng hu dua urang karei njauk rambuac trak, rilo urang karei nduac tabiak truh bala. Pambual tal dom bala glut jalieh taneh di huyện Nam Trà My saong Phước Sơn (tỉnh Quảng Nam) di harei 28-10 ngak ka 17 urang lahik, hadei di vaktu padieh plaik di ribuk, urak ni dom kapul roh duah jeng daok peih veik bruk duah urang njauk bala.

Công an ban sit Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai bahrau taong tayah bruk blei salih, pajeng ba jru phiel biak rilo tapa jalan radaih pajeng tuai saong radaih Grab, cap mek chip Đặng Minh Hoàng (24 thun daok di ban sit Biên Hòa). Dahlau di nan, pasang iek mboh sa pok pandap payua tagok Kon Tum meng radaih pajeng tuai, gah dalam hu 93 asar jru phiel. Pasang iek patui di nan dom pok pandap di 1 radaih karei mai Bà Rịa-Vũng Tàu, công an mboh hu jru phiel dom janih. Pasang iek sang Hoàng, công an daok duah mboh labaih 500 asar jru phiel, 21 pok jru phiel. Đặng Minh Hoàng khan lac meng bilan 4-2020, blei ma túy meng 1 urang daok di tỉnh Bình Dương bloh ba nao pablei di dom tỉnh karei.

Thủ tướng Áo Sebastian Kurz brei thau negar ni meda ba tabiak ngak veik bruk pacang cakak di dalam negar meng harei 17/11 hadei di tuk dom bruk pa-atah di gauk jeng ka oh pasang iek hu bruk patagok di dom urang njom bahrau. Urak ni Áo hu labaih 200.000 urang njom Covid-19, dalam nan hu labaih 1.800 urang metai. Tui jalan ba tabiak, bruk ba tabiak ngak viek dom jalan pacang cakak hu peih tabiak meng harei 17/11 tal 7/12, hadei di nan dom sang bac mada hu peih pabang dahlau mayah bruk jit ruak hu pacang cakak siam jang. Dom negar di grauk dom châu Âu yau Anh, Pháp, Italia, Hy Lạp…. jeng ngak catang dom bruk pa-atah di gauk yau urak ni tuk mboh dom urang njom ruak daok tagok glaong.

Rajaei liên bang Australia harei ini brei thau, meda buh tabiak 1 tỷ đôla Australia (lac labaih 726 triệu USD) piah padang sang mac ngak vắc-xin klauk caga cúm saong jru kháng sinh tui ginum biai njauk gauk haong Cty công nghệ sinh học CSL. Rajaei liên bang sanya blei vắc-xin di Cty ini dalam 10 thun tal Bruk pablei salih ini di Cty Sê-ki-rớt haong Rajaei Australia hu peih tabiak tuk sang mac hu padang ngak bloh saong peih pabah mbang di thun 2026.

6 harei hadei di tuk taduan bruk ngak, Tổng thống Peru Manuel Merino hu padieh bruk. Brei panuac ndem di rayo papar binguk, Tổng thống Merino khan ka bruk padieh bruk di drei saong brei thau lac tal tuk ka bruk saron mbon saong bruk jum pataom. Dahlau di nan, rilo bhap bini Peru mboh oh njauk hatai anak bruk pajaleih Tổng thống Vizcara saong brei thau dom urang padang kanja negar ni daok duah bruk mek quyền lực piah khik caga dom kein laba di drei. Labaih 12 akaok mintri Peru hu pok  harak likau padieh bruk. Quốc hội Peru tui kuhria meda tacei tabiak manuac dang akaok kanja bahrau hadei di tuk Tổng thống Merino padieh bruk./.

Urang lang: M. Phương – Thu Thảo – 16/11 15:51:04