Lac tỉnh bhum glaong daok tapen negar di gah Barak taneh ia, Hà Giang hu langik tasik, taneh riya siam lagaih piah pala dom janih phun jru hu yaom kinh tế glaong. Dalam tukvak 2015-2020, tỉnh Hà Giang daok pataom tame jhul pakhang bruk patagok phun jru pagam haong bruk patruh iek patrun kathaot pak dom huyện kathaot 30a.

         Urak ini dalam tỉnh hu 184 họ, 662 chi, 1.101 janih, dalam nan hu  51 janih phun jru quý hiếm daok mbuan si lahik nao dalam tapuk bhong Việt Nam. Pagap yau dom janih ye: Thảo quả, hương thảo, giảo cổ lam, đỗ trọng, đương quy, thiên niên kiện... hu pala pak taong abih dom huyện dalam tỉnh, dalam nan pataom tame pak dom xã bhum glaong, bhum atah bayah, bhum tapen negar di tỉnh yau: Lao Chải, Xín Chải (dalam huyện Vị Xuyên); Tả Ván, Tùng Vài, Thái An (dalam huyện Quản Bạ); Pờ Ly Ngài, Tả Sử Choóng, Ðản Ván (dalam huyện Hoàng Su Phì). Ngan haong 19 bangsa diuk rai, Hà Giang hu ralo janih phun jru quý urak ini daok dalam bhap bani oh ka hu khai thác.

       Ong Nguyễn Minh Tiến, Phaok akaok UB bhap bani tỉnh Hà Giang brei thau, piah pataok pren khang ka bruk cakrok phun jru, UB bhap bani tỉnh Hà Giang hu peih ngak ralo sarak yau tabiak quyết định 934 daong taong abih pajaih saong khak drak ka dom phun jru (yau thảo quả, ấu tẩu, hương thảo, laya, kanjik) di 6 huyện kathaot 30a; mboh tangin pambuak bruk ilamu saong pato pakai urang jakar haong sang bac Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Nông nghiệp I Hà Nội, Đại học Nông lâm Thái Nguyên, Viện Khoa học Kỹ thuật Nông lâm nghiệp bhum ceik gah Barak. Taphia di nan pambuak haong Viện Dược liệu peih ngak đề tài khoa học duah thau, padang jalan patagok phun jru di Hà Giang.

       Meng dom jalan ngak, dom sarak dui pachreih urang buh jien tame ngak di tỉnh Hà Giang, akaok mereip Hà Giang pachreih hu ralo  doanh nghiệp prong buh jien tame patagok phun jru yau: Công ty Bình Minh 3; Công ty Nam Dược; Công ty Bảo Châu; Công ty An Bình… Akaok mereip tỉnh padang hu talei pambuak bruk sản xuất di dom doanh nghiệp haong baoh sang urang nong, tổ hợp tác, hợp tác xã, doanh nghiệp mbiah haong sit tui chuỗi giá trị pala saong ngak jru.

       Ong Sái Minh Đạo, Akaok Hội đồng Quản trị, Akaok Công ty  Công nghiệp Bình Minh brei thau, hadei di sa tukvak pasang iek duah thau ka bruk lingik tasik, taneh riya, urang ngak, Công ty Bình Minh daok buh jien tame padang labik pala phun jru prong, padang dom tổ hợp tác xã, hợp tác xã, ngan tabiak rilo pandap panda dom janih phun jru. Urak ini Công ty daok peih bruk pala angaok mblang taneh praong yaok rituh ha, ngan haong 30 janih jru daok dalam  angan  40 janih jru hu Mentri Y tế pachreih pala saong 6 janih jru quý di puk palei. Ini lac dom bruk ngak dalam dự án “Bhumpandar ilamu glaong ngak tabiak njam, bingu, phun jru, phun mbang baoh tui jalan GACP saong dịch vụ, pablei salih, ngak nong pak tỉnh Hà Giang”, dalam đề án patagok phun jru pagam haong bruk patruh eik patrun kathaot pak 6 huyện 30a.

       Pak Nyaom biai patagok kinh tế - xã hội tỉnh Hà Giang dalam talei pambuak bruk bhum Đông Bắc saong Tây Bắc hu peih ngak bahrau ini, Tiến sỹ Trần Thị Bình,  dahlau diah ngak Phaok Akaok Hội đồng bhap bani tỉnh Hà Giang brei thau, piah patagok phun jru pambuak pagam haong bruk padang ngak palei pala bahrau pak 6 huyện kathaot 30a, tỉnh Hà Giang njauk quy hoạch bhum pala phun jru praong. Taphia di nan patagok phun jru njauk hu jalan ngak, hu sarak ka nyu laghaih, pachreih hu urang buh jien tame ngak, saong njauk hu bruk pambuak gauk di 4 gah nan lac gah Karja, gah urang ilamu, urang pablei salih saong urangnong; gam haong bruk pambuak gauk di 4 khâu prong ngak tabiak chuỗi giá trị dalam công nghiệp jru nan lac: Roh duah -  patagok – ngak tabiak – darak pasar. Abih di nyu nan lac, tỉnh njauk padang pasak roh duah, khik ramik, pabam pajaih phun jru; pasang iek chất lượng jru.

     Jeng tui ong Nguyễn Minh Tiến, Phaok Akaok UB bhap bani tỉnh Hà Giang, tui jalan ngak lac: "Doanh nghiệp ginup meda - Hà Giang patagok", tỉnh Hà Giang jhul hang bruk ieu pachreih urang buh jien tame cakrok phun jru pak Hà Giang. UB bhap bani tỉnh sanya daong palaghaih di abih piah ka dom  urang buh jien tame ngak mbang, pablei salih patagok. Taphia di nan jhul samar bruk peih ngak dự án patagok phun jru pambuak pagam haong bruk patruh eik patrun kathaot di 6 huyện kathaot 30a tui jalan ngak di Raja-ei. Dalam quý II/2015, dom gah chức năng di tỉnh Hà Giang meda pambuak haong dom công ty peih bruk pathram ilamu pala, iek glang ka mikva urang nong dalam bhum dự án; patagok bruk pabam pajaih, piah khik kajap bruk pala meng ini tal thun 2020, kham merat ba Hà Giang jeng sa labik prong di negar ka phun jru, daong ngak brei patagok rai diuk ka bhap bani bangsa takik, jhul samar bruk patruh eik patrun kathaot khang kajap pak 6 huyện kathaot 30a di Hà Giang./.