Ghe gilai pataok di pabah lamnge 

Harei 30/10, patui veik danak dak mbang nyaom ka 8, Quốc hội mbang XIV, Quốc hội ginum biai taong abih di Hội trường ka dom bruk ngak hu dalam bruk peih ngak jalan ngak cak rok patagok kinh tế - xã hội saong kuhria dahlau kadung jien karja. Dom urang Quốc hội taong yaom, yaom lac hu gaok rilo kan kandah, tavak tave meng dom bruk srau dhau di khu vực saong dunya, bruk patagok kinh tế saong pablei salih angaok dunya trun biar jang dut haong thun 2018, dom tác động oh siam yau bala meng langik tasik, jit ruak, thun 2019 patui veik lac thun mek hu dom salih bahrau biak siam taong abih gah kinh tế-xã hội, nan lac thun ka dua hu jalan cakrok patagok mbiah, mek hu siam mekre taong abih dom mục tiêu tổng quát hu Quốc hội ba tabiak.

Mentri Công Thương birau patabiak Chỉ thị ka bruk peih ngak dom jalan brei pasumu cung cầu, tani tanat darak pasar puac thun 2019 saong tuk Tết Nguyên đán anek sak Tikuk 2020. Metrin Công Thương khin Sở Công Thương dom tỉnh brei tui iek, taong yaom halau pandap, urang khin blei pandap, abih di nyu lac dom janih pandap pandar yaok harei, dom janih pandap tagok yaom kaom di bhum palei brei hu jalan caga cambaic laic, oh caok kurang pandap, klaoh kurang pandap ba tal tagok yaom tuk puac thun saong tuk Tết Nguyen đan. Ngan saong dom đơn vị ngak tabiak pandap, Mentri Công Thương tacei pato brei kuhria bruk ngak tabiak pandap, pabak ka urang blei pandar dalam tuk Tết.

Tui kuhria, harei 31-10, dom tỉnh, bal meng Thừa Thiên - Huế tal Ninh Thuận saong bhum Tây Nguyên hu hajan biak prong ngan haong taong abih lượng aia hajan 300 tal 400 mm sa mbang, ta-eng Bình Ðịnh, Phú Yên, Khánh Hòa 400 tal 600 mm sa mbang. Meng harei 4 tal 5-11, hajan prong meda hu mboh gilac di dom tỉnh gah kreh negar saong Nam Trung Bộ. Dom baoh kraong meng Hà Tĩnh tal Ninh Thuận saong bhum Tây Nguyên hu mboh sa mbang aia sua. Mbuan rah tabiak ribuk aia sua, glut jaleih taneh biak glaong di bhum ceik dom tỉnh angaok nan.

Anak bruk ribuk ka 5 rah tabiak dalam kan kandah, Bộ tư lệnh Bộ đội biên phòng lac brei thau, yaok pataom, patao tacei ka jaik 57 ribau ghe gilai piah plaik njiak ribuk saong pataok tame labik hu salamat. Ghe gilai daok di labik mbuan gaok bala 557 sruh, meng dom tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Khánh Hòa, Bình Thuận, Phú Yên. Urak ini hu 02 sruh gilac khut nan  gilai BĐ 98413 TS daok hu dom kapal gilai karei daong dui ba tame pataok plaik ribuk; gilai BĐ 96389 TS, hu kapal Hải quân (KN411) dui tame kaoh pulao Phú Quý plaik njiak ribuk. Mban tacei jalan pakat negar gah pacang caga bala meng langik tasik iew dom jabat chức năng samar iew 575 ghe gilai labik mbuan gaok bala tame labik plaik njiak ribuk  ka siam.

Pambuak tal bruk “San ủi suan adat hukum taneh glai jaik taphia Khu khik ramik langik tasik taneh riya Tà Cú” bo VOV hu khan brei thau, Chi Cục Kiểm lâm Bình Thuận daok pambuak bruk haong huyện Hàm Thuận Nam saong dom jabat, puk palei pambuak pagam tal peih bruk pataom yaok mblang taneh phun glai njauk jah tak saong ba tabiak jalan langyah catang ngan haong thei ngak bruk ini. Kapul urang pasang iek akaok mereip duah thau hu urang angan Nguyễn Văn Mon (daok di thôn Thuận Thành, xã Thuận Quý) nan lac urang dang tabiak cagaik phun, san ủi phun glai. Urang ini taduan lac hu pah urang angan Cao Thanh Sơn (daok gam palei haong Mon) ngak bruk san ủi taneh glai. Chi cục Kiểm lâm Bình Thuận caong khin UBND huyện Hàm Thuận Nam pandar gah Công an huyện tame peih bruk pasang iek ngak brei cambaih, meyah ginup căn cứ meda langyah hình sự manuac urang nan tui njauk adat hukum.

Hu 438 phiếu njauk hatai song 20 phiếu chống, Hạ viện Anh huy buh phiếu brei tapa  bruk ngak di Thủ tướng Boris Johnson ka bruk peih sa mbang palih ruah avar dalam harei 12/12. Hukum ni hu pok tagok Thượng viện Anh piah pasang iek. Tui kuhria ngan song kết quả dom hala phiếu njauk hatai glong yau nan, meda lac Thượng viện njauk hatai panuac likau di ong Johnson lac biak glong. Jalan ngak ni hu peih ngak hadei di tuk Liên minh châu Âu njauk hatai dui atah tuk vak Anh tabiak truh EU hu 3 bilan, njauk lac dalam harei 31/1/2020.

Harei 29/10, kapul nyaom ndik ceik Tây Tạng di Trung Quốc hu thau urang ndik ceik manuac Nepal, ong Nirmal Purja ndik tagok hu tabung ceik Shishapangma glaong 8.027m. Bruk ini brei mboh urang ndik ceik manuac Nepan hu ndik taong abaih 14 tabung ceik glaong jang 8.000 mét tok dalam 7 bilan. Kỷ lục dunya dahlau di nan hu brei ka sa urang ndik ceik metai blaoh manuac Hàn Quốc Kim Chang-ho, tuk ong labik abih 10 bilan saong 6 harei piah ndik tagok abih 14 tabung ceik ini di thun 2013.

Gah pasang iek tasik Mỹ harei 29/10 brei thau chap mek hu cô-ca-in song cần sa hu yaom jiak 400 triệu đô-la di sa pambah lamnge di bang Florida. Dom urang jakar di gah pasang iek Mỹ brei thau ma túy nan lac tong abih tih di 18 mbang pacang pachap hu. Ma túy ni hu labaih 12,7 tấn cô-ca-in song jiak 5 tấn cần sa, hu yaom di angaok drak pasa labaih 375 triệu đô la, hu duah mboh song khik mek di sa pambah mbang lamnge di Everglades di gah merong bang Florida. Gah pasang iek Mỹ urak ni dok pambuak bruk song dom gah karei karei dalam khu vực dalam nan hu Columbia song Costa Rica dalam mbang mesruh pacang cakak dom  mạng lưới song kapul nyaom kanyah jhak./.

Urang lang: Jasi – Ái Nghiêm (31/10)

Trang tin sáng ngày 31/10

Ngày 30/ 10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội Khóa XIV, Quốc hội thảo luận toàn thể tại Hội trường về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước. Các đại biểu Quốc hội đánh giá, mặc dù đối diện với nhiều khó khăn, thách thức từ diễn biến phức tạp, xung đột của khu vực và thế giới, tăng trưởng kinh tế và thương mại toàn cầu giảm thấp hơn so với năm 2018, những tác động tiêu cực do thiên tai, dịch bệnh, năm 2019 tiếp tục là năm đạt được những chuyển biến tích cực, toàn diện trên nhiều lĩnh vực kinh tế-xã hội, là năm thứ hai có tốc độ tăng trưởng khá, đạt tương đối đồng bộ các mục tiêu tổng quát đã được Quốc hội đề ra.

Bộ Công Thương vừa ban hành Chỉ thị về việc thực hiện các giải pháp bảo đảm cân đối cung cầu, bình ổn thị trường cuối năm 2019 và dịp Tết Nguyên đán Canh Tý 2020. Bộ Công Thương đề nghị Sở Công Thương các địa phương theo dõi, đánh giá nguồn cung, nhu cầu hàng hóa, nhất là các mặt hàng thiết yếu, những mặt hàng có biến động tăng giá cao trên địa bàn để chủ động có phương án cụ thể, không để xảy ra tình trạng thiếu hàng, gián đoạn nguồn hàng gây tăng giá đột biến trong dịp cuối năm và Tết Nguyên đán. Đối với các đơn vị sản xuất, Bộ Công Thương đề nghị chủ động có kế hoạch sản xuất, cung ứng hàng hóa phục vụ Tết.

Theo dự báo, ngày 31-10, các tỉnh, thành phố từ Thừa Thiên - Huế đến Ninh Thuận và khu vực Tây Nguyên có mưa rất to với tổng lượng mưa 300 đến 400 mm/đợt, riêng Bình Ðịnh, Phú Yên, Khánh Hòa 400 đến 600 mm/đợt. Từ ngày 4 đến 5-11, mưa lớn có khả năng xuất hiện trở lại ở các tỉnh Trung và Nam Trung Bộ. Các sông từ Hà Tĩnh đến Ninh Thuận và khu vực Tây Nguyên sẽ xuất hiện một đợt lũ.  Nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở đất rất cao ở vùng núi các tỉnh trên.

Trước diễn biến phức tạp bão số 5, Bộ tư lệnh Bộ đội biên phòng cho biết đã thông báo, kiểm đếm, hướng dẫn cho gần 57 nghìn phương tiện để chủ động tránh trú và di chuyển đến nơi an an toàn. Cụ thể hoạt động trong khu vực nguy hiểm có 557 tàu, gồm Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Khánh Hòa, Bình Thuận, Phú Yên. Hiện có 02 tàu bị sự cố là tàu BĐ 98413 TS đang được các tàu trong tổ đội đang hỗ trợ kéo ra ngoài phạm vi nguy hiểm; tàu BĐ 96389 TS, đã được tàu Hải quân (KN411) đã tiếp cận và lai dắt vào đảo Phú Quý để tránh bão. Ban chỉ đạo Trung ương phòng chống thiên tai đề nghị các lực lượng chức năng khẩn trương đôn đốc kêu gọi 575 tàu, thuyền trong khu vực nguy hiểm về nơi tránh bão an toàn.

Liên quan đến vụ “San ủi trái phép đất rừng ngay sát Khu bảo tồn thiên nhiên Tà Cú” mà VOV đã thông tin, Chi Cục Kiểm lâm Bình Thuận đang phối hợp với huyện Hàm Thuận Nam và các đơn vị, địa phương liên quan tổ chức kiểm kê diện tích cây rừng bị phá và đề xuất hướng xử lý nghiêm đối tượng vi phạm. Đoàn kiểm tra bước đầu xác định đối tượng Nguyễn Văn Mon (ngụ thôn Thuận Thành, xã Thuận Quý) là người tổ chức cưa hạ, san ủi cây rừng. Đối tượng này khai nhận đã thuê Cao Thanh Sơn (trú cùng địa phương với Mon) tiến hành san ủi đất rừng. Chi cục Kiểm lâm Bình Thuận đề nghị UBND huyện Hàm Thuận Nam chỉ đạo Công an huyện cùng vào cuộc điều tra làm rõ, nếu đủ căn cứ sẽ xử lý hình sự đối tượng theo quy định của pháp luật.

Với kết quả 438 phiếu thuận và 20 phiếu chống, Hạ viện Anh đã bỏ phiếu thông qua kế hoạch của Thủ tướng Boris Johnson về việc tổ chức một cuộc tổng tuyển cử sớm vào ngày 12/12. Đạo luật này sẽ được đệ trình lên Thượng viện Anh để xem xét. Dự báo, với kết quả số phiếu nhất trí cao như trên, khả năng Thượng viện tán thành đề xuất của ông Johnson sẽ là rất lớn. Bước đi này được thực hiện sau khi Liên minh châu Âu nhất trí gia hạn tiến trình Anh rời EU thêm 3 tháng, tức là vào ngày 31/1/2020.

Ngày 29/10, Hiệp hội leo núi Tây Tạng của Trung Quốc đã xác nhận vận động viên leo núi người Nepal, ông Nirmal Purja đã chính thức chinh phục đỉnh núi Shishapangma cao 8.027m. Điều này cũng đồng nghĩa nhà leo núi người Nepan đã hoàn thành việc chinh phục tất cả 14 ngọn núi có độ cao trên 8.000 mét chỉ trong vòng 7 tháng. Kỷ lục thế giới trước đó thuộc về một một nhà leo núi quá cố người Hàn Quốc Kim Chang-ho, khi ông mất 10 tháng và 6 ngày để chinh phục 14 ngọn núi này vào năm 2013.

Lực lượng Tuần duyên Mỹ ngày 29/10 thông báo đã thu giữ lượng cô-ca-in và cần sa trị giá gần 400 triệu đô-la tại một cảng thuộc bang Florida. Các quan chức thuộc Lực lượng Tuần duyên Mỹ cho biết lượng ma túy trên là tổng cộng của 18 vụ chặn bắt riêng rẽ. Số ma túy này bao gồm hơn 12,7 tấn cô-ca-in và gần 5 tấn cần sa, với giá thị trường hơn 375 triệu đô la, được phát hiện và thu giữ tại một cảng ở Everglades ở phía Nam bang Florida. Lực lượng Tuần duyên Mỹ hiện đang phối hợp với các đối tác trong khu vực bao gồm Columbia và Costa Rica trong chiến dịch chống lại các mạng lưới và tổ chức tội phạm./.

Biên soạn: Hanipha