Bhap bini hu klauk mbang ka 2 piah pacang caga jit 

Harei ini (15/9), Hội đồng đạo đức taong yaom bruk ngak iek vaktu ka 3 vaccine Nano Covax. Ini lac var ginum biai hu makna biak praong, kayua meyah hu brei tapa bruk klauk iek vaktu ka 3,  harak gal meda hu payua tal Hội đồng tacei pato brei  adat jru saong vaccine pasang iek. Tui bruk ba tabiak nan, meyah hu dua hội đồng brei tapa, Mentri Y tế brei mbaoh tangin brei adat pandar chip vaccine.

Harei ni, quận 7, lac quận camereip abih di ban raya HCM tabiak panuac lac pasang iek hu jit,  hu brei ngak iek bruk peih pabah mbang  ka 150 janih sản xuất, pablei salih hu peih ngak veik . Urang pal akaok quận ndom lac "nao khang kadang, peih mbiah mbiah, oh ngak praong sa mbang bloh". Gam song  quận 7, dom huyện Củ Chi, Cần Giờ hu ngak iek "thẻ xanh vaccine" piah khik ramik bruk ngak di bhap bini tui jalan salamad ka pacang jit. Meng harei ni, dom shipper hu jao ba pandap meng quận ni tapa quận deih, ban raya dong bayar jien dut iek .

         Hà Nội yaom lac oh ka tabiak jalan ngak ka dom dịch vụ halei hu peih ngak veik min hu brei cadu jalan ngak tui Sarak 16. Jalan ngak di karja ban ine lac “ oh iek lap, brei ngak dahlau bruk pacang caga jit, khik caga prein yawa bhap bini brei ba tagok dang akok”. Meng harei 8/9, ban brei peih bruk klauk vaccine drah samar kham merat klauk mbang 1 ka taong abih bhap bini umo meng 18 thun tagok. Gah y tế  ban ine meng bruk daong prein di yaok ribau  urang y tế dom tỉnh, klauk hu labiah 2 trieu mbang dalam 6 harei. Ha Noi kuhria ngak salah blaoh abih dalam harei ini. 

Mon 8  melam ni  (15/9), Bình Dương peih bruk ndom biai online song bhap bini angaok riyah papar binguk, hu mbaok di  Akaok UB bhap bini tỉnh Bình Dương, Yam ndoc  dom  sở: Y tế, Công thương, pato megru , Lao động-Thương binh Xã hội song mban khik ramik  labik ngak kong tỉnh. Asar kadha hu ndom tal dom bruk yau jalan pacang caga jit , iek glang pren yava; jalan peih veik  sản xuất; sarak  an sinh xã hội… Urak ni,, Bình Dương hu 6/9 palei tabiak panuac lac  “bhum hajao”. Harei ni tui kuhria hu  3 labik  “bhum meriak” dok veik brei pacadu bruk paatah di gauk  di dom xã, phường.

Dalam jalan ngak pasiam veik bruk ngak mbang, pablei salih vaktu ka 1 meng harei 15/9 tal harei 15/10, Long An brei adat ka meteh dom urang ngak hu sang daok atau daok tạm di tỉnh hu tame gak bruk di dom sang xưởng, sang mac. Ngan saong D.N  daok ngak bruk tui jalan “ klau di labik”; D.N hu urang ngak  daok veik, oh ka hu taong yaom atau taong yaom blaoh min oh pabak hu bruk “ 3 di labik” brei hu taong yaom veik mboh hu ginup tui bruk ba tabiak meng brei ngak bruk. Di tukvak ini, D.N tok pandar urang ngak daok hu mbaok dalam tỉnh Long An.

Kapul dom taneh ia pablei menyek tabiak negar lingiu (ieu katut lac OPEC) brei thau: Meng patagok bruk klauk jru pacang, jit praong COVID-19 daok hu pasang iek siam jang, caong lac bruk pandar menyek di dunya meda tagok labaih 4 triệu thùng yaok harei dalam thun 2022, rilo jang jaik 1 triệu thùng yaok harei duk haong kuhria mboh dahlau di bilan blaoh. Bruk pandar menyek di dunya meda tagok labaih 100 triệu thùng sa harei di thun anak, glaong jang tuk rah tabiak jit praong. Urak ini OPEC haong dom taneh ia pambuak bruk daok patagok sản lượng piah pabak bruk pandar menyek daok tagok.

Gah Taliban di Afganistan hu panuac dhar phor dunya hu sanya brei yaok ratuh triệu USD daong chip ka rahra taneh ia ini. Panuac nan hu ba tabiak sa harei hadei di tuk dom taneh ia di dunya sanya daong tal labaih 1 tỷ đôla brei ka taneh ia njauk mesruh metak palai tayah ini. Quyền akaok Mintri Ngoại giao di Rajaei kayua Taliban padang tagok lac A-mia Khan Mút-ta-ki (Amir Khan Muttaqi) brei thau, Taliban caong hu pambuak bruk dua gah siam mekre haong dom taneh ia angaok dunya.

Dom bruk langik tasik oh lagaih ngak ka Mỹ khat lahik labaih 100 tỷ USD dalam thun ini. Tổng thống Joe Biden brei thau, jaik 1 dalam 3 rahra Mỹ gaok kan kandah jang meng langik tasik kayua biến đổi khí hậu dalam dom bilan tapa. Panuac nan di Tổng thống Biden hu ba tabiak tuk taneh ia Mỹ gam gam hu dom mbang rabuk praong dalam thun ini. Dalam nan, rabuk Ai-đa (Ida) tuh tame Mỹ harei 29/8 ngak brei takik di nyu 50 urang metai. Harei kabroi, taneh ia Mỹ hu rabuk nhiệt đới Ni-cô-lát (Nicholas) tuh tame takai tasik bang Texas, meda ba tal ia dauk ia sua trak di pak ini./.  

Urang lang: Ái Nghiêm- Hanipha- 15/9