Rilo danak dak peih ngak ka uranaih bhum urang bangsa takik 

Harei ini (18/9), UBTWMT negar Việt Nam peih nyaom roay pakacah gauk anit ranam taneh ia MTTQ Việt Nam vaktu 2015-2020 saong pok meyaom 180 urang gheih ghang. Dalam 5 thun tapa, meng dom bruk hu ba tabiak saong dom kadha mblo tabiak, MT hu tabiak panuac ieu abih bhap bini tame dom bruk jak ba praong tui yaok vaktu cambaih laih, yau ye daong ka rahra dom bhum bjauk bala meng langik tasik, hajan rabuk, brei darah ngak pahla, pasiam dom khut khat kayua pandiak bhang, ia njom mbak, pacang caga jit ruak Covid-19… Dom bruk anit ranam taneh ia di MT hu abih rahra, bhap bini dom bangsa, dom agama saong urang Việt Nam daok di taneh ia lingiu pachreih tui, mek hu siam lagaih.

4 tỉnh daok dalam bhum njauk kan kandah di pasak ribuk hu Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam hu panduan ba jaik 35.000 urang. Bruk nan hu brei thau di mbang nyaom biai pacang caga ribuk ka 5 di dah page ni (18/9) cdi Ban pato tacei pakat negar ka bruk pacang caga bala langik tasik. Tui Bộ đội Biên phòng, tal dah page ni, oh daok gilai halei daok ngak di bhum mbuan njauk ribuk. Dom tỉnh meng Hà Tĩnh tal Quảng Ngãi hu harak pakauk nao tasik. 4 tỉnh Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam hu brei ka anek saih padieh bac. Bruk pala drak, dom tỉnh meng Thanh Hóa tal Quảng Ngãi hu yaok blaoh padei hè thu, min jeng daok jaik 100.000 ha  ka oh yaok. 

Ia ndik di gah la kraong Sài Gòn - Đồng Nai daok di tuk tabung glaong, bo daok hu hajan kayua ribuk ka 5 meda ngak brei dauk trak di TPHCM. Đài khí tượng thủy văn bhum Nam Bộ mboh lac, tabung glaong ia ndik mbang ini meda hu di harei ini (18/9) haong harei page (19/9). Ia ndik di bhum TPHCM daok di pakat 2, njauk caik hatai caga hajan praong gam haong ia ndik meda ngak brei dauk dom labik biar. Mbang hajan di rilo labik dalam bhum Nam Bộ meda dui atah tal harei 19/9. 

Dom mbang par pajeng tuai di dunya hu peih viek hadei di mateh thun padieh kayua jit Covid-19, min bahrau rok tuai sa gah meng Việt Nam nao. Vietnam Airlines brei thau meng 18/9, hãng brei peih viek dom mbang par dunya. Di mbang par pajeng tuai camriep meng Hà Nội tal mblang kapar Narita (Tokyo) nduac meng maong 23h45 minit melam ni hu labaih 100 tui blei harak vé. Vietjet jeng hu peih veik jalan par tal Tokyo, Seoul saong Đài Bắc meng harei 29/9. Bamboo Airways peih viek jalan par Hà Nội – Đài Bắc meng 29/9. Jalan par Hà Nội – Seoul tui kuhria hu peih viek meng 7/10, yaok adit hu 1 mbang. Tuai damaui tabiak nao meng Việt Nam njauk hu harak brei thau âm tính haong nCoV dalam 3 harei dahlau di tuk par, brei ngak njauk tui bruk pasang iek y tế di negar nao tal.

Harei 18/9, CA tỉnh Đồng Nai brei thau lac bahrau pambuak haong Cục Cảnh sát hình sự (Bộ Công an) cap mek Huang Ya Shan (23 tuổi, urang negar Trung Quốc) piah duah thau ka bruk hiếp dâm uranaih. Ini lac urang njauk truy nã đặc biệt  tui sarak di CA tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc. Dalam tuk nduac dauk lệnh truy nã, Huang Ya Shan tame Việt Nam, hadei di nan nao tal huyện Châu Đức (Bà Rịa - Vũng Tàu) saong huyện Long Thành (Đồng Nai) ravang gauk gar.

  Jit Covid-19 njom mbak ka jaik 30,3 triệu menuac di dunya, dalam nan hu labaih 949 ribau urang metai. Dah page ini 18/9, Worldometers jeng brei thau lac hu jaik 22 triệu urang thit ruak. Mỹ jeng daok lac negar njauk kan kandah trak abih di dunya saong taong abih urang njom Covid-19 lac labaih 6 triệu 865 ribau urang saong labaih 202 ribau urang metai. Sruh jit praong ka dua di dunya lac Ấn Độ. Patui di nan lac Brazil. Tui gah Y tế dunya (WHO), hu labaih 1/7 urang njom di dunya lac dom urang ngak gah y tế saong hu tal 1/3 di dom negar

UB điều tra độc lập hu 13 urang kayua WHO padang tabiak daok peih bruk duah thau ka jalan ngak di dunya piah pacang jit praong Covid-19. Dom kadha tui kuhria hu pasang iek nan lac dom kan kandah ka gah y tế, naong trak ruak kik di urang kan kathaot, urang klik jhuk saong bruk brei thau oh njauk ka jit praong. Pathau khan bruk pasang iek nan tui kuhria hu brei thau di bilan 5 thun hadei. Dom urang dalam UB nan brei thau lac urang hu quyền tame dom email saong harak gar di WHO piah pasang iek, taong yaom dalam luac tukvak duah thau.

Rilo bhap bini Nhật Bản pachrieh tui rajaei bahrau di Thủ tướng Nhật Bản bahrau ong Yoshihide Suga dalam dom harei camriep par akaok. Bruk nan brei mboh di mbang sua tangi manuac sia bahrau hu ba tabiak di gah truyền thông Nhật Bản. Tui mbang sua tangi manuac sia tapa phone par tangin di hãng Ki-ô-đô, labaih 66%, samu 2/3 dom urang hu sua jeng brei mboh hatai pachreih tui rajaei di Thủ tướng Xư-ga. Duk saong vaktu tuk Thủ tướng dahlau dieh ong A-bê Xin-dô bahrau tagok par akaok di bilan 12/2012, dom urang pachrieh tui rajaei di Thủ tướng Xư-ga glaong jang 4,4 điểm mangaok rituh. Bruk ni brei mboh bruk njauk gauk pachrieh tui biak khang di manuac sia haong rajaei bahrau di urang par akaok ni./.

Urang lang: Thu Thảo -Mousaphuong