Urang H Mông parang iek ka menuac urang mai di grauk labik 

Kuhria meng di tuk padang taneh ia Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tal harei ini, QHVN hu rah tapa 14 vaktu dak padang saong patagok, meng mbang I tal mbang XIV jeng hu dom halau janeng, dom urang ngak bruk agama hu mbaok tame. Patagok ilamu siam mekre nan, piah rik daong tame jak jeng di bruk pilih ruah anak tal, Mintri Nội vụ (Ban Agama Rajaei) bahrau tabiak Công văn ka 1563 ieu dom urang pan bruk di dom agama sangka khan brei dom halau janeng, dom menuac dalam labik agama di drei thau ka makna saong yaom glaong di bruk bầu cử, labik dang, bruk ngak di QH saong HĐ bhap bini dalam bruk di karja, quyền, bruk ngak di rahra ngan saong taneh ia, brei thau cambaih ini lac bruk praong di rahra, lac labik piah cử tri patagok quyền ngak po, pilih ruah dom urang naih gheih, lambaok ka drei dalam jabat quyền lực glaong abih di karja daok di pakat negar saong di puk palei.

        Harei pataom rakle H’Mông mbang ka 7 thun 2021 meda hu peih tabiak di huyện Đồng Văn (Hà Giang) meng harei 30-4 tal 2-5. Harei pataom mbang ni hu asal kadha: sap rakle taphia daning patau. Dalam harei pataom hu rilo bruk ilamo siam ghieh yau ye: brei mboh veik bruk padang phun nêu; parang tabiak yaih khan pandap di pak ni, ngak iek bruk ngak alak tangei, ngak ahar mèn mén, ahar tam giác mạch; pacacah khan aw meng kan; pacacah ciim họa mi; pacacah taoh mek merai; pacacah yuk rakle H’Mông; ngak adat kakuk yang glai di bangsa Pu Péo saong dom bruk main rivang bingu tam giác mạch. Ni lac tukvak piah ka mikva dom bangsa takik dalam huyện hu taom gaok, bac magru gauk, kak kajap talei jum pataom gauk. Gam tui di nan, yaih khan tal tuai damuai dom ilamo siam lagaih tapa dom bruk ngak di harei pataom.

Hadei di ban raya HCM,  bộ sưu tập 100 kadha thư pháp di thiền sư Thích Nhất Hạnh daok nao tal bhap bini Hà Nội. Ini lac bộ thư pháp biak gheih kayua Thiền sư Thích Nhất Hạnh vak meng rilo sap yau ye Engrish, Prang, Low, Việt saong mbang camereip abih hu parang iek di Việt Nam hu angan ieu lac “Hương thơm quê mẹ” piah payua tal menuac sia panuac ieu pamaong mai taneh ia, palei negar Việt Nam saong atah jang lac ndom puac haong baoh taneh hijao mekre hu raong pacang anek menuac.Thích Nhất Hạnh lac sa dalam dom thiền sư hu angan je abih di dunya urak ini, lac urang vak di yaok ratuh baoh tapuk, dalam nan hu biak rilo tapuk pablei biak laik. Jeng dalam parang iek, mbang akaok meti baoh tapuk Hương thơm quê mẹ kayua Thiền sư ngak ngan saong 200 blah dua dua sap Việt – Anh hu tabiak mbaok urang puac tapuk.

Huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai lac labik ka 3 di Gia Lai padang pasak parang, yaih khan pandap panda OCOP saong kaya nong hacih. Bruk ngak ni rik tame bruk ba dom pandap siam, angan je tal tangin utang pandar ngan haong yaom maraik gauk. Pasak ngak iek, yaih khan pandap OCOP saong kaya nong hacih di HTX ngak nong Chư A Thai (xã Ia Ake) hu peih pakak saong ba tame pandar meng akaok thun 2021, daok pablei salih 56 pandap OCOP saong 25 pandap kaya nong hacih dalam tỉnh. Bruk ngak ni maong yau sa siêu thị sit, ba kein laba ka urang pandar pandap hu chất lượng, angan je ngan haong yaom maraik gauk bier di abih.

Dom harei ini, di labik padang ngak paglaong pasiam jalan Nguyễn Hữu Cảnh, (quận Bình Thạnh haong quận 1-TPHCM), yaok pluh urang ngak bruk luac harei melam piah ngak ka nyu njauk tukvak ba tabiak. Tui kuhria bruk ini hu ngak salah saong ba tame pandar di tuk lễ 30-4, daong langyah bruk dauk ia biak trak di labik ini dalam yaok pluh thun tapa, saong langyah bruk gar radaih yaok harei angaok jalan ini. Danak dak paglaong, pasiam jalan Nguyễn Hữu Cảnh hu phun jien buh tame ngak abih tih labaih 470 tỉ đồng piah langyah bruk dauk ia ka labik jalan atah 3,2km (meng jalan Tôn Đức Thắng tal tatua Nguyễn Hữu Cảnh).

       Pathau khan di danak dak pasang iek glai Amazon bhum Andes (MAAP) bahrau ba tabiak brei mboh lac, dalam thun 2020, glai nhiệt đới praong abih di dunya ini, lac Amazon lahik 2,3 triệu ha glai tamo, tagok 17% dut saong thun dahlau nan. MAAP brei thau, labaih 65% dom mbang palai pajoa glai di dalam bhum Amazon dalam thun 2020 hu mboh di Brazil. Negar hu mblang glai praong abih Nam Mỹ ni lahik abih tih 1,5 triệu ha glai dalam thun bloh, tagok labaih 13% dut saong thun dahlau deih. Mblang glai njauk palai pajoa di Brazil tagok tal dua mbang mblang glai Puerto Rico saong rilo meng lac di gah maraong negar ni.

Mỹ brei dui atah jang 1 adit bruk padeih pandar vắc-xin pacang Covid-19 di hãng Giôn-xơn en Giôn-xơn (Johnson& Johnson) piah hu rilo tukvak jang taong yaom bruk pambuak gauk di vaccin ini haong bruk khal darah takik mboh. Liên minh châu Âu harei nan jeng brei thau lac ramik veik bruk klauk vacccin dalam tuk cang panuac brei thau di Mỹ. Dalam tuk jit Covid-19 daok rah tabiak khang, dom suh sah ka bruk salamat di vắc-xin meda ngak brei suai damuai dom bruk klauk pacang.

       Eric Xu, lac sa dalam klau urang par akaok salih gauk di Huawei – lac kapul praong abih dalam gah công nghệ di Trung Quốc, tố cáo dom bruk taong phat di Mỹ ngan haong hãng ni lac sa dalam dom makna praong abih ba tal bruk kurang “chip” yau urak ni, ngak kan kandah tapak tal rilo công ty Mỹ. bruk kurang “chip” pablei ba tal bruk dom công ty dalam dom gah công nghiệp karei, yau ye ôtô di Mỹ, njauk kareih pabang. Công ty Apple njauk kadun tukvak tabiak mbaok mẫu điện thoại iPhone bahrau. Tổng thống Mỹ Joe Biden hu gaok urang par akaok dom doanh nghiệp praong piah ginum biai ka bruk kurang “chip” daok ngak ka rilo gah daok njauk kan kandah./.

Urang lang: Thu Thảo -Mousaphuong - 17/4