Dom urang nao mai meng radaih pajeng tuai, thei jeng mboh huac ka an toàn jalan mbak. Yau nan min, tukvak jaik di ini bruk huac nan yau mboh di anak meta hadei di rilo mbang bala radaih pajeng tuai rah tabiak meng akaok thun tal ini.

Harei 23/7, tok sa labik katut angaok jalan roya 5 di huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương  rah tabiak 3 mbang bala angaok jalan mbak (TNGT) ngak brei 7 urang metai.

Sa adit dahlau nan, meng harei 16 tal 21/7, hu 6 mbang bala angaok jalan mbak biak trak ngan haong sruh radaih pajeng tuai nduac jalan atah angaok  jalan roya 1, jalan roya 26, jalan plaih lubang Hải Vân saong jalan Hồ Chí Minh di dom tỉnh lac Bình Thuận, Đắk Lắk, Đà Nẵng, Quảng Nam, Kon Tum, ngak brei 7 urang metai dalam nan hu 4 urang peih raih, rilo urang njuak rambuis trak, ngak khut rilo sruh radaih, dalam nan hu sa sruh radaih tuai neng ndih  khuah abih...

Mong iek veik dom mbang bala angaok jalan mbak tukvak tapa meda mboh lac dom bala angaok jalan mbak  biak trak jeng pambuak pagam tal radaih pajeng tuai, abih di nyu nan lac radaih nduac luac melam. Yau ye, 6 mbang bala angaok jalan hu ndom angaok nan jeng kayua radaih tuai ganuh guak, ginuh tame radaih tải atau radaih patuh. 

Jalan sit, mbaih mbaoh mbuan ba tal bala, min rilo mbang bala di labik jalan joa, jalan siam... Saong jeng lac kayua nduac samar, tapa ẩu, pajeng tapa tải, nduac tapa tốc độ brei adat, oh plaih jalan ka radaih ưu tiên tui adat hukum... Meng akaok thun tal ini, dalam negar hu 8.400 mbang bala angaok jalan mbak, 3.800 urang metai, labaih 6.000 urang njuak rambuis, rilo meng lac kayua urang peih radaih menyum alak menyum mbia  atau pandar ma túy. Dom bruk ini brei mboh ý thức kém, iek lap rup drei saong tuai damuai di dom urang peih radaih tải, xe pajeng tuai.

Jalan mbak sit sot, mbaih mbaoh daok lac kadha daok hu mboh di Việt Nam. Min meyah puac cambaih dom khau tin ka dom mbang bala trak angaok jalan mbak (abih di nyu lac pambuak pagam tal radaih pajeng tuai) meng blaoh brei mboh makna dang akaok ba tal bala radaih pajeng tuai nduac melam rilo meng lac kayua urang peih radaih chủ quan, peih rilo tukvak ba tal glaih glar, teik vah... 

Bruk ini hu pambuak pagam tal trách nhiệm di dom po radaih. Dom mbang bala angaok jalan rah tabiak gam gam, saong biak trak meng blaoh lac sa mbang tra cảnh báo ka pren yava saong chế độ ngak bruk di dom urang peih radaih  khách, radaih tải.

Hu gac 7 urang metai dalam 3 mbang bala angaok jalan biak pandik harao di Hải Dương harei 23-7, yaok ribau urang metai yaok thun,  rilo urang njuak jaoh jo luac rai. Kadha ba tabiak nan lac dom chế tài di adat hukum hu samar drah, ginup  khang saong hu ngak catang catang halei oh? 

Peih ngak adat hukum ka an toàn giao thông meng lac jalan ngak siam, lagaih di abih piah dui patrun bala angaok jalan mbak nao mai. Ini lac bruk ứng xử giao thông di yaok urang, oh njuak lac bruk jalan mbak atau radaih. 

Bruk ini, caong khin dom gah pajeng tuai ba akaok nao dahlau dalam yaok bruk salih karei piah patrun lỗi kayua chủ quan, patrun bruk iek lap adat hukum di karja, piah thei jeng hu siam mekre salamt mai tal sang hadei di yaok mbang nao./.

Lo âu từ tai nạn xe khách

Tổn thất do tai nạn gia thông  không chỉ tính bằng số người thương vong, giá trị tài sản bị thiệt hại mà còn là những hệ lụy to lớn và lâu dài về tinh thần, kinh tế, xã hội khác. Nội dung này được nói đến trong bài viết của Văn Hùng đăng trên báo Tuổi trẻ với nhan đề: “Lo âu từ tai nạn xe khách”.

Những người di chuyển bằng xe khách, đã có nỗi sợ hãi thường trực đối với an toàn đường bộ. Tuy nhiên, thời gian gần đây nỗi sợ hãi ấy đã trở thành ám ảnh sau hàng loạt tai nạn xe khách xảy ra từ đầu năm đến nay. Ngày 23/7, chỉ một đoạn quốc lộ 5 thuộc địa bàn huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương đã liên tiếp xảy ra 3 vụ tai nạn giao thông (TNGT) làm chết tới 7 người.

Một tuần trước đó, từ ngày 16 đến 21/7, có 6 vụ TNGT nghiêm trọng đối với xe chở khách chạy đường dài trên quốc lộ 1, quốc lộ 26, đường tránh hầm Hải Vân và đường Hồ Chí Minh tại các địa bàn Bình Thuận, Đắk Lắk, Đà Nẵng, Quảng Nam, Kon Tum, làm 7 người tử vong trong đó có 4 tài xế, nhiều người bị thương nặng, thiệt hại nhiều phương tiện, trong đó có một xe khách giường nằm bị cháy rụi hoàn toàn...

Nhìn lại số vụ TNGT thời gian qua sẽ thấy đa số vụ TNGT nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng liên quan đến xe khách, nhất là xe chạy xuyên đêm. Cụ thể hơn, 6 vụ TNGT nói trên đều do xe khách tông vào nhau, đối đầu với xe tải hoặc va chạm với xe máy. 

Đường hẹp, xấu dễ sinh ra sự cố đã đành, nhiều vụ TNGT xảy ra ở những cung đường vắng, hạ tầng giao thông tốt... Và vẫn là những lỗi phóng nhanh, vượt ẩu, chở quá tải, chạy quá tốc độ cho phép, không nhường đường cho cả xe ưu tiên theo luật định... Từ đầu năm đến nay, cả nước  8.400 vụ tai nạn giao thông, 3.800 người chết, hơn 6.000 người bị thương, chủ yếu do lái xe đã uống rượu hoặc sử dụng ma túy gây ra. Những con số này thể hiện ý thức kém, coi thường tính mạng bản thân và hành khách của một bộ phận tài xế xe tải, xe khách.

Yếu kém về hạ tầng giao thông đang là vấn đề tồn tại của Việt Nam. Nhưng nếu đọc kỹ thông tin các vụ TNGT nghiêm trọng (nhất là liên quan đến xe khách) vừa qua lại thấy nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tai nạn xe khách chạy đêm chủ yếu do tài xế chủ quan, làm việc quá thời gian dẫn đến mệt mỏi, buồn ngủ... 

Điều này tất có liên quan đến trách nhiệm của các chủ phương tiện. Những vụ TNGT xảy ra nhiều và liên tiếp, nghiêm trọng vừa qua là thêm một cảnh báo về sức khỏe và chế độ làm việc của tài xế xe khách, xe tải.

Thêm 7 người tử vong trong 3 vụ TNGT thảm khốc tại Hải Dương ngày 23-7, hàng ngàn người chết mỗi năm, bao người thương tật suốt đời. Vấn đề đặt ra là những chế tài của pháp luật đã kịp thời, đủ nghiêm khắc, đủ mạnh mẽ chưa? 

Thực thi nghiêm pháp luật về an toàn giao thông mới là giải pháp hiệu lực, hiệu quả nhất kéo giảm TNGT. Đây là chuyện ứng xử giao thông của từng con người, không phải là chuyện đường sá hay phương tiện. 

Chuyện này, mong các đơn vị vận tải hành khách đi đầu trong mọi đổi thay để giảm lỗi do chủ quan, giảm hành vi xem thường quy định pháp luật, để ai cũng bình yên về nhà sau mỗi chuyến đi./.

Nguyễn Văn Hùng - Tuoitre