Khaol drei hu thau halei oh, virus Dengue nan lac janih virus ba tal ruak pandiak tabiak darah saong jamaok vằn hu mong yau “anek pambak ruak”. Nan kayua lac dalam rup di jamaok oh hu virus Dengue, bo nyu tok njaom mbak virus ini tuk kaik urang njuak ruak pandiak tabiak darah. Virus meda cakrok patagok rilo dalam rup jamaok, saong nyu pambak tapa dom urang jaik taphia tui jalan kaik. Kayua habar hu angan "jamaok vằn" nan lac kayua drei jamaok hu dom đốm mbong angaok rup juk saong takai jhuk. Jamaok vằn takre mebaoh di dom pandap padang caik aia, atau aia kandong di chậu phun cảnh, di pandap pandar karei dalam sang. Jamaok vằn jeng takre ndam di dom kieng sup palup dalam sang, angaok khan ao, pandap pandar dalam sang. Jamaok vằn bhian kaik manuac di tuk harei, abih di nyu lac di tuk page mesup saong tuk biar harei sup.

Piah pametai jamaok vằn, khaol drei njuak ngak yau ini:

Puh ramik ka nyu hacih dom labik bo jamaok mbuan si caih mebaoh saong cakrok patagok yau di labik pasah saong aia kandaong.

Atau aia dalam kalaok bingu, gum sir dom janih pandap padang caik aia! Khaol drei jeng meda raong dom janih ikan gam mek meta gam mbang hu anek lăng quăng dalam dom janih pandap padang caik aia!

Jalan pacang caga “jamaok vằn” kaik?

Ndih kamo (juai van “jamaok vằn” bhian kaik di tuk harei hadah)

Pandar ju xịt jamaok, pateok jamaok meng máy siêu âm, menyek gom pametai jamaok, máy pateok jamaok hu ngak biak lagaih,  gam pacang cakak jamaok gam lac baoh gom ndih biak laghaih.

Luk kem pacang jamaok (hadar luk veik tuk abih tukvak tác dụng di jru tui harak tacei pato). Angaok darak pasar urak ini hu dom janih kem pacang jamaok: menyek pacang jamaok Johnson’s pandar ka uranaih labaih 6 bilan, Soffell tok pandar ka uranaih labaih 4 thun.

Njuak ngak pabah mbang meng lưới pacang côn trùng, kak paning pacang pabah mbang tho piah pacang jamaok par tame.

Kadha njuak caik hatai: Meyah dalam sang hu urang njuak ruak pandiak taneh darah, juai van brei ndih dalam kamo piah plaih di jamaok kaik (jeng nguồn njaom mbak ka urang karei) saong khan brei chip ka phường/xã piah hu pruh jru xịt jamaok ayut nye./.

Cách phòng chống sốt xuất huyết

           Trong TM TTCB tuần trước, quý vị đã nghe  TS.BS. Phạm Diệp Thùy Dương trình bày về nguyên nhân và triệu chứng của sốt xuất huyết ( SXH), trước tình hình dịch sốt xuất huyết có xu hướng lan rộng, để góp phần đẩy lùi dịch bệnh,  trong Tiết mục "Thầy thuốc của bạn" hôm nay, chúng ta cùng tìm hiểu  cách phòng chống căn bệnh  này nhé:

Bạn biết không, virus Dengue là loại virus gây bệnh SXH và muỗi vằn được gọi là “vector truyền bệnh“. Đó là do bản thân muỗi vằn không mang virus Dengue một cách tự nhiên, mà chỉ nhiễm virus này khi đốt người bị SXH. Virus sẽ nhân lên trong cơ thể muỗi, và được truyền sang những người xung quanh thông qua việc chích đốt. Sở dĩ có tên "muỗi vằn" là do muỗi có những đốm trắng trên nền đen ở thân và chân. Muỗi vằn thích đẻ trứng ở những dụng cụ chứa nước sạch, hay nước đọng ở chậu cây cảnh, ở vật dụng khác quanh nhà. Muỗi vằn cũng đặc biệt thích đậu ở các góc tối trong nhà, trên quần áo, đồ dùng trong nhà. Muỗi vằn thường đốt người vào ban ngày, nhất là vào sáng sớm và chiều tối.

Để diệt muỗi vằn, ta phải:

• Dẹp bỏ tất cả những chỗ mà muỗi có thể sinh đẻ và phát triển như chỗ ẩm ướt, nước đọng.

• Thay nước lọ hoa, đậy kín những dụng cụ chứa nước,…bạn nhé!
Bạn cũng có thể nuôi các loại cá vừa xinh xắn vừa diệt được lăng quăng trong các dụng cụ chứa nước nữa đấy!

# Phòng ngừa “muỗi vằn” chích như thế nào?

• Ngủ mùng (đừng quên “muỗi vằn” thường chích đốt vào ban ngày)
• Dùng thuốc xịt muỗi, thiết bị đuổi muỗi bằng máy siêu âm, đèn diệt muỗi, máy xông muỗi được thiết kế khá gọn, nhỏ vừa có tác dụng phòng chống muỗi vừa là chiếc đèn ngủ tiện dụng.
• Thoa kem chống muỗi (nhớ thoa lại sau khi hết thời gian tác dụng của thuốc theo hướng dẫn sử dụng). Trên thị trường hiện có một số loại kem chống muỗi: dầu chống muỗi Johnson’s dùng cho trẻ trên 6 tháng tuổi, Soffell chỉ dùng cho trẻ trên 4 tuổi.
• Nên lắp cửa lưới ngăn côn trùng, mắc rèm che cửa sổ để hạn chế muỗi bay vào.

# Lưu ý quan trọng: Nếu trong gia đình có người mắc SXH, đừng quên cho nằm mùng để tránh bị muỗi đốt (thành nguồn lây truyền cho người khác) và báo ngay cho phường/ xã để được phun thuốc xịt muỗi bạn nhé./.