Kan kandah jalan mai Làng Sáng

Bản Làng Sáng daok atah di pasak xã Háng Đồng, huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La, labaih 20 km jalan glai. Ini lac bản atah abih di huyen. Jaik 30 thun dak padang, urang bhapbini jeng daok nao mai di angaok jalan haluk biak kan kandah, yau nan ye mikva caong khin hu jalan bê tong piah nao mai mbaun lagaih jang.

Meng pasak xã Háng Đồng tame Làng Sáng labaih 20 km, dom thun dahlau bhian nao takai lihik abih sa harei. Urak ini tukvak nao tame bản dui katut hu 2/3, kayua dom canah jalan meda nao meng radaih patuh, min rilo meng lac dom jalan dốc glaong tapak, janan, sa gah lac lubang dalam, meyah kablat lac jalun trun.

Cei gru Mùa A Nhè rilo thun kak kajap saong sang bac pakat sa xã Háng Đồng brei thau: jalan tame Làng Sáng hu rilo labik praong jaik 3m, min bhian di nyu tok praong 1 met meteh. Kayua jalan dốc, rilo patau yau nan ye bruk nao mai rilo meng lac nao takai, meyah ndik radaih patuh njauk gar xích tame baoh radaih, biak glaih glan saong kan kandah.

Lingik di ini tuk pandiak tuk hajan, maonbg ye tuk halei jalan jeng pasah, janan nan ye oh njauk thei jeng khang hatai piah ndik: "Jalan biak danan, oh hu xích lac oh nao hu. Bhian nao meteh jalan lac khut radaih njauk klak radaih kreh glai. Dom adit dahlau hu gru njauk klak radaih dalam glai paje.

Padang tagok meng thun 1988, Làng Sáng lac sa dalam 6 bản biak kan kandah di xã Háng Đồng. Bản hu 94 sang bangsa Mông ngan saong labaih 600 urang. Abih bản daok dalam libik khik caga thien nhien Tà Xùa, libik danei angan saong glai Pơ Mu praong, atah.

Dom rai ini mai, urang bhapbini di Làng Sáng jeng daok khik bruk ngak mbang tui jalan tự cung tự cấp, raidiuk maong ye neh rabha saong gah lingiu. Urang kumei Mông di bản maong ye oh hu thei thau sap phổ thông, kayua abih rai dom urang nan, trun darak hu dom mbang min. Dom urang nan tok vil val dalam baoh thung lũng yau mê cung nan ngan saong dom puh tangei, puh bei plom saong dom urang anek. Dalam Làng Sáng, maong ye urang likei halei jeng thau mek anek ka diuk, kayua jalan atah, meyah urang kumei ndih tapui ye tok thau ndih tapui di sang. Saai Hạng A Páo brei thau: “Drei menek ka dom urang anek drei min, kayua nao takai tabiak trạm y tế xã lihik sa harei, bo diuk padik hatian jaik si ndih tapui habal nao hu, yau nan ye drei njauk ngak bruk nan. Bản ini thei jeng thau ngak bruk nan abih. Meyah hu jalan nao mai mbuan lagaih ye mikva takik rambah”

Tari tarieng, yau nan ye dom thun mai ini, urang bhapnini Làng Sáng peih taneh bilau hu yaok pluh hecta hamu padai, ngak puh, ba ia mai ngak hamu kanyan. Rilo sang hu padai, tangei bak kho, mbang sa thun oh abih, min jeng tok thau ngak jeng haleik brei ka menuk ada, ka pabui mbang. Oh thei ba tangei, padai nao pablei hu kayua jalan gam atah gam jhak.

Oh hu jalan, oh hu menyek, oh hu dom công trình thiết yếu halei. Yau nan ye, urang bhapbini Làng Sáng yaom lac oh eik di tuk cang yuak, min rilo jeng lac sang kathaot. Meng xã atau huyen, meyah hu daa urang jakar bản mai nyaom, jeng njauk payua harak daa dalau nan sa adit. Saai Hạng A Dua, Bí thư chi bộ bản Làng Sáng brei thau: Ngak sa thun labaih 100 bao, min tok brei ka menuk ka pabui mbang, kayua  oh hu jalan nao mai. Bản jeng kathaot kayua lac ngak blaoh jeng tok caik di nan min. mikva caong khin karja sangka rilo jang piah ngak baoh jalan, meng ini nao xã”

Jeng kayua jalan nao mai kan kandah, rilo thun tapa, urang bhapbini dalam bản ruak kik ye daa gru ieu yang atau eng drei iek ruak di sang. Rilo urang ruak trak atau urang kumei ndih tapui kan kandah, tuk ba nao tal pasak y tế xã ye biak suai. Thun 2016, di bản Làng Sáng rah tabiak khuah glai, min bruk daong saong padam apui oh siam kayua jalan nao atah saong kan kandah.

Dalam quy hoach jalan nao mai di palei pala bhum ceik, uy mban bhapbini huyen Bắc Yên hu brei adat peih bruk pasang iek saong padang ngak jalan meng pasak xã Háng Ðồng - Làng Sáng - Háng Ðồng C atah 21 km, dalam nan jaik 13 km njauk nao tapa kreh labik Bảo tồn thiên nhiên Tà Xùa.

Kayua labik kan kandah, bruk peih jalan oh hu labik halei karei bo njauk nao tui jalan mòn dân sinh. Min kayua gaok tal glai đặc dụng nan ye bruk ngak jalan njauk padeih veik.

Huyen jeng hu harak pathau tagok tỉnh ka bruk brei adat ramik veik quy hoach glai đặc dụng Tà Xúa piah ngak jalan glang iek glai, jalan ranh pacang pui meng pasak xã Háng Đồng nao bản Làng Sáng. Uy mban bhapbini tỉnh Sơn La hu pandar huyen tham mưu ba tagok tỉnh piah brei taneh ngak jalan tame Làng Sáng saong Háng Đồng C. Yau nan, caong khin ka baok jalan bê tông piah nao mai mbuan lagaih di urang bhapbini Làng Sáng meda samal hu jeng biak./.