Rilo urang lambaok ndom lac, thau cambaih jang dom mbuan lagaih jeng yau kan kandah di kaya nong Viet Nam dalam CPTPP meda rik daong patagok jalan sahaneng saong bruk sangka di dom pakat, dom gah, doanh nghiep saong urang nong ngan saong bruk ngak tabiak kaya nong, raidiuk urang ngak nong saong patagok palei pala…Muk Đặng Thị Dịu, Giám đốc công ty Nam Phú Hải, ban sit Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh - lac doanh nghiệp daok pablei hadang tapa darak pasar Ốt- xtrây-li-a, khan lac:

          “ Hội nhập lac jalan peih tabiak ka dom doanh nghiep raong hadang di khol drei kayua yaok sa thun Móng Cái hu yaok rituh hecta danao raong hadang hu yaok ribau tấn. Tame CPTPP meda hu rilo jalan lagaih piah doanh nghiệp pablei tabiak negar lingiu. Daok gah dom doanh nghiep biak khin thau ka darak pasar, jalan ngak saong chất lượng di kaya pandap”

           Tui Akok Metri Công thương Trần Tuấn Anh, hội nhập lac jalan palih ruah oh karei hu di Viet Nam, abih di nyu lac tuk khol drei mbaok tangin tame bloh 13  Hiệp định pablei salih tự do, dalam nan hu dom hiệp định rairah birau ngan saong dom tanut chuan glaong yau: Hiệp định pambuak taong abih bruk saong tiến bộ tapa Thái Bình Dương (CPTPP) saong Hiệp định pablei salih tự do Việt Nam - Liên minh Châu Âu (EVFTA). Dalam nan, kaya nong lac pandap mbuan gaok kan kandah di abih tuk hu bruk srau kadau, meriak gauk pablei salih di dunya. Piah pambak tame dom mbuan lagaih jsaong pacang caga dom kan kandah bo dom Hiệp định thương mại tự do FTA ba mai, dom doanh nghiep brei cak rok patagok thông tin ka darak pasar negar langiu; brei ngak siam bruk duah pataom, langyah thông tin saong xúc tiến bruk pablei salih hu kein laba. Langiu di nan, urang ngak nong saong dom gah kinh tế hu mbaok tame chuỗi giá trị kaya nong pablei tabiak negar langiu brei paglaong prein ngak tapa bruk patagok talei pambuak bruk, patagok dom jalan pambuak gauk piah pakhang prein meriak gauk, peih praong bruk ngak saong cak rok khang kajap. 

Daok ong Thào Xuân Sùng, Akok kapol urang ngak nong pakat negar Việt Nam lac, tame dom Hiệp định palei salih tự do kayua Kapol urang ngak nong dom pakat jeng yau urang ngak nong dalam negar hu paglaong ilamu ngak tabiak kaya nong tui tanut chuan dunya. Kayua yau nan ye, brei  thau cambaih mbuan lagaih, jeng yau kan kandah, ttavak tavaiy piah yam tapa, khik hu kein laba ka urang nong tui jalan lac kayua uang nong saong urang nong ngak po.

  “Anak tal kapol urang ngak nong pakat negar pataom tame peih pato pasram veik ka abih urang jakar urang hoi dom pakat, abih di nyu lac urang pan akaok dom HTX saong dom urang nong tui rilo jalan karei di gauk. Dalam nan, pataom tame pasram tui jalan ngak biak saong quy trình praong tagok di phun, athur raong bo oh pasram tui jalan nao maong iek tapak yau dahlau diah.”

          Hiệp định Pambuak taong abih gah saong patagok tapa Thái Bình Dương hu 11 taneh lac darak pasar praong ngan saong labaih 500 trieu menuac; abih tih GDP tun 2018 lac 11 ribau tỷ đôla, meblah labaih 13% GDP saong 14%  jien mek tame meng bruk  pablei salih di dunya./.

Nông sản Việt làm gì để tận dụng cơ hội từ CPTPP

          Tại hội thảo "CPTPP: Cơ hội và thách thức cho nông sản Việt” do Trung ương Hội nông dân Việt Nam phối hợp Bộ Công thương vừa tổ chức sáng 2/7 tại Hà Nội, các đại biểu khẳng định, để tận dụng cơ hội từ CPTPP cũng như các Hiệp định thương mại tự do FTA cần chú trọng nâng cao năng lực các cấp hội nông dân và hội viên về thông tin thị trường, phương thức sản xuất, chất lượng hàng hóa trong chuỗi giá trị toàn cầu.

           Nhiều đại biểu cho rằng, nhận diện rõ hơn những cơ hội và thách thức của nông sản Việt Nam trong CPTPP sẽ góp phần tăng cường nâng cao nhận thức và sự quan tâm của các cấp, ngành, doanh nghiệp và nông dân đối với sản xuất nông nghiệp, đời sống nông dân và phát triển nông thôn…Bà Đặng Thị Dịu, Giám đốc công ty Nam Phú Hải, thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh - doanh nghiệp đang xuất khẩu tôm sang thị trường Ốt- xtrây-li-a chia sẻ:

          "Hội nhập là cơ hội cho những doanh nghiệp nuôi tôm của chúng tôi vì mỗi 1 năm Móng Cái có hàng trăm ha nuôi tôm với sản lượng hàng nghìn tấn. Tham gia CPTPP sẽ nhiều cơ hội để doanh nghiệp xuất khẩu. Về phía các doanh nghiệp rất cần về thông tin thị trường, quy trình và chất lượng của sản phẩm."

          Theo Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh, hội nhập là lựa chọn không thể đảo ngược của Việt Nam, nhất là khi chúng ta đã ký kết 13 Hiệp định thương mại tự do, trong đó có những hiệp định thế hệ mới với các tiêu chuẩn cao như: Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh Châu Âu (EVFTA). Trong đó, nông sản là hàng hóa dễ tổn thương nhất khi có xáo trộn, tranh chấp thương mại trên thế giới. Để tận dụng tốt các cơ hội và đối phó hiệu quả với các thách thức mà các Hiệp định thương mại tự do FTA mang lại, các doanh nghiệp cần phát triển hệ thống thông tin thị trường xuất khẩu; tổ chức tốt công tác thu thập, xử lý thông tin và xúc tiến thương mại thực chất, hiệu quả. Bên cạnh đó, nông dân và các thành phần kinh tế tham gia chuỗi giá trị sản phẩm nông sản xuất khẩu cần chủ động nâng cao năng lực thông qua việc gia tăng mối liên kết, phát triển các hình thức hợp tác để tăng năng lực cạnh tranh, khả năng sản xuất quy mô lớn và bền vững.

          Còn ông Thào Xuân Sùng, Chủ tịch Trung ương Hội nông dân Việt Nam khẳng định, tham gia các Hiệp định thương mại tự do Hội nông dân các cấp nói riêng và nông dân nói chung được nâng cao trình độ canh tác nông nghiệp sản xuất hàng hóa chất lượng đạt chuẩn quốc tế. Vì vậy, phải nhận diện rõ thuận lợi, cơ hội, cũng như khó khăn, thách thức để vượt qua thách thức, đảm bảo lợi ích cho nông dân theo quan điểm vì nông dân và nông dân làm chủ.

          "Sắp tới Trung ương hội sẽ tập trung triển khai tổ chức tập huấn lại toàn bộ cán bộ hội nông dân các cấp, nhất là giám đốc các hợp tác xã và các chủ hộ nông dân với nhiều phương thức khác nhau. Trong đó chú trọng tập huấn theo phương pháp thực hành và quy trình sinh trưởng của cây, con chứ không tập huấn theo hình tham quan thực tế như trước đây."

          Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) gồm 11 nước thành viên là thị trường lớn với tổng dân số khoảng 500 triệu người; tổng giá trị GDP năm 2018 là 11 nghìn tỷ đô la, chiếm khoảng 13% GDP và 14% tổng kim ngạch thương mại toàn cầu./.