Tui dom roh duah tuk Covid bahrau tamuh, virus ngak jeng ruak ini meda diuk hu gah langiu rup pabhap meng 3-5 harei, gaok mai lac 14 harei dalam nhiệt độ biar. Min nyu tok diuk hu 5 minit di 70 độ C. Meyah nCoV gaok pandiak biak glaong tok dalam sa giây jeng ngak ka nyu oh meda njaom mbak tapa hu urang karei. Meng nan manuac sia jia lac Covid-19 nyu tui bilan, trun meneng dalam bilan pandiak bhang.

Min bác sĩ Nguyễn Hồng Hà, Phaok akaok Kapul njaom mbak Việt Nam brei thau: nCoV metai di nhiệt độ glaong min oh njauk ndom lac nyu oh njaom mbak tuk langik pandiak. Dalam labik oh hu ngin tame tabiak, abih di nyu lac duk sre pandar mac la-ar, virus diuk hu saong mbuan njaom mbak jang. Tok di dalam labik hu ngin, hu aia harei, nCoV meng takik diuk hu. Tuk daok dalam rup menuac, nyu meda cak rok patagok, oh pambuak pagam tal nhiệt độ gah langiu. Lingiu di nan, nhiệt độ, độ ẩm tok lac sa dalam dom jalan mbuan ba tal njaom mbak jit ruak, bruk ngak di anek manuac meng lac kadha prong abih.

Jalan njaom mbak di virus tapa ia ta-prah, tapa mbaok gah angaok hu virus, tapa không khí. Labik sre, ganiuk, hu rilo manuac, taom gaok suai lavik nan jalan mbuan ba tal njaom mbak. Abih di nyu lac dalam mbang jit ini, Covid-19 tamuh khang di dom labik ngak kong, quán karaoke... jeng lac dom labik sre.

Jeng hu jalan saneng yau nan, bác sĩ Trương Hữu Khanh, akaok khoa Njaom mbak –  Glaow akaok, Sang iek ruak Uranaih 1 bal raya HCM brei thau: "dalam langik pandiak, virus diuk hu gah langiu biak takik. Min dom manuac njaom mbak jeng tagok glaong lac kayua taom gaok biak jaik".

Jalan njaom mbak di virus lac tapa ia ta-prah. Hadei di tuk tabiak truh tarakon di urang hu ruak, virus meda diuk hu dalam ia ta-prah tagok urang karei. Tuk sa urang hít gaok ia ta-prah nan meda njaom mbak Covid-19. Tuk langik pandiak, manuac urang drei bhian pataom gauk dalam dom labik hu mac la-ar yau kuan cà phê, pasak pablei salih... lac labik mbuan njaom mbak ruak. Tuk dua urang dang langiu pandiak bo dang jaik gauk, virus jeng meda njaom mbak. Dalam klau jalan njaom mbak, nCoV njaom mbak tapa jalan không khí bahrau hu brei thau meng akaok thun 2021. Bác sĩ Hà ndom lac, bruk ngin lahơi, peih pabah mbang ka nyu laneng lanoi nan lac jalan ngak siam di abih piah pacang cakak virus. Tuk peih pabah mbang laneng lanoi, hu angin yuk saong aia harei pasang, nCoV metai biak samar. Nyu oh meda par hu meng talei sang ini tapa talei sang diah yau jalan saneng di menuac urang.

Kayua yau nan ye, piah pacang cakak hu Covid-19, khaol drei njauk ngak tui 5 paka di Mintri Y tế, peih pabah mbang sang ka nyu laneng lahơi, bhian uak mbaok gah angaok, pandap panda, danaok meng  dom janih aia rao hu pablei angaok darak pasar./.

Urang lang: Jasi - 10/6/2021