Bac tamat cử nhân gah Quản trị kinh doanh loại khá, duah miat oh hu bruk ngak ka nyu lagaih, sa-ai Nguyễn Thị Hà likau tame ngak nhân viên văn phòng di sa công ty sit di quận Phú Nhuận. Hadei di tuk tame bruk ngak, Hà meng thau lac rup drei tok hu ilamu kiến thức chuyên ngành thu lagu, dalam tuk doanh nghiệp caong khin kỹ năng mềm. Mboh oh lagaih haong bruk văn phòng, hadei di sa thun ngak bruk, sa-ai Hà likau padeih, nao duah labik ngak bahrau. Yau nan min, rilo bilan ini mai, urang kamei cử nhân hu pato pakai chính quy ini jeng oh ka duah hu bruk ngak, yaom lac hu mbaok biak rilo di dom harei pataom bruk ngaj jeng yau thi tuyển, phỏng vấn grauk labik. Sa-ai Nguyễn Thị Hà khan lac: “jaik abih bruk ngak urak ini jeng caong khin hu ilamu kinh nghiệm atau takik abih njauk hu kỹ năng mềm hagait nan meng nao ngak jeng. Daok sinh viên bahrau tabiak meng sang bac kurang ilamu kinh nghiệm saong kỹ năng mềm jeng yếu nan ye phỏng vấn kan si tame hu. Dahlak caong khin salih bruk ngak ka nyu laghaih jang min nao duah rilo labik jeng oh hu.”.
    Bruk yau sa-ai Hà oh njauk lac takik tuk bruk pato pakai saong bruk ngak biak biai jeng daok atah di gauk biak rilo. Tui taong yaom di gilang pariak dunya, chất lượng urang ngak Việt Nam urak ini tok daok di thang điểm 3,39 angaok 10. Dalam nan, gah kỹ năng, khaol drei tok hu 11% hu ilamu ngak bruk, 49% thau bruk mbiah saong 40% oh hu ilamu ngak bruk.
  Lac jabat pabak urang ngak Việt Nam hu ilamu ngak bruk ka darak pasa Nhật Bản rilo thun ini mai, amuk Nguyễn Thị Tường Hải, Akaok Công ty Trách nhiệm hữu hạn Dũng Giang brei thau, kadha kan abih ka doanh nghiệp nan lac njauk pato tacei veik ka urang ngak dahlau di tuk ba tabiak negar langiu ngak bruk. Urak ini, rilo sinh viên bahrau bac tamat tok thau kiến thức chuyên môn bo kiến thức nan daok oh ka samu cập nhật saong điều kiện bahrau. Bruk kurang rilo kỹ năng mềm, lagaih haong môi trường bahrau saong tính chủ động, sáng tạo jeng daok biar jeng daok ngak kan kandah tal rilo urang bahrau tabiak meng sang bac dalam tukvak khẳng định rup drei ngan haong labik palih ruah. Amuk Hải khan lac: “Ndom ka lý thuyết ye dom adei biak naih yioy min tuk tame bruk ngak biak biai dom adei jeng daok bỡ ngỡ. Hu dom adei tuk mai haong dahlak thei jeng ndom lac anek mek hu bằng ini, bằng diah min dom ayut oh ka thau cambaih laih piah nao ngak ye ngan haong blah bằng nan drei njauk nao bac dalam jang.”,
     Tui Thạc sĩ Nguyễn Thanh Thủy, Quản lý tuyển dụng di Manpower Group Việt Nam, urang ngak dalam negar, abih di nyu lac urang ngak daok ranaih, caong khin salih biak biai ka chất meyah oh khin laik tame jalan oh hu bruk ngak. Bruk hu ilamu kiến thức chuyên môn lac bruk siam, min urang ngak njauk pabak rilo kỹ năng mềm piah pabak hatai caong khin di gah palih ruah. Pandar ngoại ngữ, ba pandar công nghệ, kỹ năng ngak bruk nyaom, langyah peih talaih kadha saong xử lý tình huống nan lac 5 kỹ năng bo dom urang bahrau tabiak meng sang bac  urak ini oh ka ngak siam. Thạc sĩ Nguyễn Thanh Thúy lac: “Tuk rô-bốt atau tự động hóa ngak hu abih dom bruk mbuan mbiah ye tok daok jalan khaol njauk pataom tame đầu tư ka dom kỹ năng bo rô-bốt oh ngak hu yau kỹ năng ndom biai nao mai, kỹ năng langyah peih talaih kadha. Dom kỹ năng yau nan tok hu anek manuac meng ngak hu. Dom sahneng duah nan rô-bốt oh hu. Saong nan lac dom kỹ năng bo dom sang bac đại học, dom jabat, doanh nghiệp njauk hu bruk pambuak gauk piah đầu tư ka urang bac.”.
  Gam haong bruk pabak rilo kỹ năng mềm saong salih bahrau jalan saneng taom gaok haong darak pasar, ong Nguyễn Quang Cường, Akaok Pasak Dịch vụ bruk ngak dam dara TPHCM ndom lac meng tuk bahrau tame bac đại học, yaok sinh viên njauk eng drei ba tabiak bruk ngak ka drei harei hadei. Dom ayut njauk thau cambaih ka pren khang di drei lac hagait, pren drei tal halei piah pasiam pabak. Kadha prong tra nan lac patrun hatai saneng “chê bruk ngak” yau rilo cử nhân ranaih daok ngak. Tok hu bruk trải nghiệm ginup abih dalam môi trường ngak bruk biak biai, tuk brei mboh hu pren di drei tapa bruk ngak, urang ngak meng hu doanh nghiệp taong yaom glaong. Ong Nguyễn Quang Cường brei thau:“Urang ngak njauk thau hu rup drei caong khin hagait tuk nao ngak. Pagap yau dom ayut brei thau lac khin ngak bruk ba mai jien mek tame glaong ye rup drei njauk kuhria caga hagait. Daok meyah bahrau tabiak sang bac  saong oh brei thau lac jien bilan mek tame glaong quan trọng abih bo caong khin hu mbluak kinh nghiệm ye juai sangka rilo tal jien mek tame bo njauk pataom tame dom kadha karei. Khaol drei ndom lac tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp tabiak sang bac urak ini oh hu bruk ngak biak rilo, kinh nghiệm meng pasak khaol dahlak brei mboh chủ yếu lac kayua dom ayut ranaih daok palih ruah bruk ngak meyah dom ayut brei thau hu mục tiêu, mục đích cambaih laih tuk nao likau bruk ye kadha ini oh hu .”.
  Taphia di dom sarak, danak dak daong ba meng karja , meng gah pato megru, dom chuyên gia brei thau urang ngak daok ranaih njauk eng drei pachreih ba. Caong khin oh thất nghiệp, urang ngak njauk naih gioy bruk ngak, ginup ilamu bo doanh nghiệp caong khin ye tok pagam pambak tame blah bằng tốt nghiệp ye oh ka pabak hu./.

Vì sao lao động trẻ thất nghiệp ngày càng nhiều?

Theo thống kê từ Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội, mỗi năm Việt Nam có trên 200 ngàn cử nhân thất nghiệp. Các chuyên gia cho rằng, có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng này, thế nhưng phần lớn vẫn do nguồn lực lao động này còn thiếu và yếu về kỹ năng mềm. Bài viết của Mỹ Dung, phóng viên Đài Tiếng nói Việt Nam thường trú tại TPHCM đề cập nội dung này:

        Tốt nghiệp cử nhân ngành Quản trị kinh doanh loại khá, tìm mãi không ra công việc phù hợp, chị Nguyễn Thị Hà xin vào vị trí nhân viên văn phòng của một công ty nhỏ tại quận Phú Nhuận. Ngay sau khi bắt tay vào việc, Hà nhận ra bản thân chỉ có kiến thức chuyên ngành khô khan, trong khi doanh nghiệp lại cần kỹ năng mềm. Bức bí với công việc văn phòng, sau một năm chịu đựng, chị Hà xin nghỉ, bắt đầu hành trình tìm kiếm nơi làm mới. Thế nhưng, đã nhiều tháng nay, nữ cử nhân được đào tạo chính quy này vẫn trong tình trạng thất nghiệp, dù đã tham gia rất nhiều ngày hội việc làm cũng như thi tuyển, phỏng vấn khắp nơi. Chị Nguyễn Thị Hà tâm tư: “Hầu như việc làm bây giờ đều yêu cầu kinh nghiệm hoặc ít nhất phải có kỹ năng mềm gì đó thì mới khả thi. Còn sinh viên mới ra trường thiếu kinh nghiệm và kỹ năng mềm cũng yếu nên phỏng vấn sẽ khó đậu. Bản thân em muốn đổi việc phù hợp hơn nhưng đi kiếm nhiều nơi cũng không có.”.
        Trường hợp như chị Hà không phải là hiếm khi mà độ vênh giữa đào tạo và thực tế vẫn còn quá lớn. Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới, chất lượng nguồn nhân lực Việt Nam hiện chỉ ở thang điểm 3,39 trên 10. Trong đó, về phần kỹ năng, chúng ta chỉ có 11% lao động có tay nghề cao, 49% có tay nghề trung bình và 40% không có tay nghề.
  Là đơn vị chuyên cung ứng lao động có tay nghề Việt Nam cho thị trường Nhật Bản nhiều năm nay, bà Nguyễn Thị Tường Hải, Tổng Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Dũng Giang cho biết, cái khó nhất cho doanh nghiệp chính là phải đào tạo lại người lao động trước khi xuất khẩu hay sử dụng. Hiện nay, đa phần sinh viên mới tốt nghiệp chỉ thuần kiến thức chuyên môn mà kiến thức đó còn chưa kịp cập nhật với điều kiện mới. Việc thiếu nhiều kỹ năng mềm, khả năng thích nghi với môi trường mới và tính chủ động, sáng tạo đều thấp cũng đang làm khó nhiều tân cử nhân trong quá trình khẳng định bản thân với nhà tuyển dụng. Bà Hải chia sẻ: “Nói về lý thuyết thì các em rất giỏi nhưng khi vào thực tế các em vẫn còn bỡ ngỡ. Có những bạn khi đến với chúng tôi đều nói con lấy được bằng này, bằng kia nhưng các bạn chưa hiểu được để đi làm thì với cái bằng đó mình phải học sâu thêm nữa.”,
    Theo Thạc sĩ Nguyễn Thanh Thủy, Quản lý tuyển dụng của Manpower Group Việt Nam, nguồn nhân lực trong nước, đặc biệt là nhân lực trẻ, cần thay đổi thực sự về chất nếu không muốn thường xuyên rơi vào tình trạng thất nghiệp. Việc có kiến thức chuyên môn là cần thiết, nhưng người lao động phải tự trang bị nhiều kỹ năng mềm để đáp ứng nhu cầu của nhà tuyển dụng. Sử dụng ngoại ngữ, ứng dụng công nghệ, kỹ năng làm việc nhóm, giải quyết vấn đề và xử lý tình huống là 5 kỹ năng mà các tân cử nhân hiện nay chưa làm tốt. Thạc sĩ Nguyễn Thanh Thúy nói: “Khi rô-bốt hay tự động hóa thay thế hoàn toàn những công việc đơn giản thì chỉ có cách chúng ta phải tập trung đầu tư cho những kỹ năng mà rô-bốt không làm được như kỹ năng giao tiếp, kỹ năng giải quyết vấn đề. Những kỹ năng như vậy chỉ có con người mới làm được. Những tư duy sáng tạo đó vượt tầm của rô-bốt. Và đó là những kỹ năng mà các trường đại học, các cơ quan, doanh nghiệp nên có sự hợp tác để đầu tư phát triển cho người học.”.
  Cùng với việc trang bị nhiều kỹ năng mềm và đổi mới tư duy tiếp cận thị trường, ông Nguyễn Quang Cường, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm thanh niên TPHCM cho rằng ngay từ khi vào đại học, mỗi sinh viên phải tự hoạch định tương lai nghề nghiệp cho bản thân. Các bạn phải biết thế mạnh của mình là gì, khả năng mình đến đâu để tự điều chỉnh. Quan trọng là phải hạn chế tâm lý “chê việc” như nhiều cử nhân trẻ đang làm. Chỉ khi có sự trải nghiệm đầy đủ trong môi trường thực tế, khi chứng minh được thực lực bằng hiệu quả công việc, người lao động mới được doanh nghiệp đánh giá cao. Ông Nguyễn Quang Cường cho hay: “Người lao động thực sự phải xác định được bản thân cần gì khi đi làm. Ví dụ nếu các bạn xác định muốn làm công việc mang lại thu nhập cao thì bản thân phải chuẩn bị những gì. Còn nếu mới ra trường và không xác định lương cao quan trọng nhất mà muốn có thêm kinh nghiệm thì đừng quá quan tâm đến thu nhập mà hãy tập trung vào các vấn đề khác. Chúng ta nói tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp ra trường hiện nay thất nghiệp nhiều quá, kinh nghiệm từ trung tâm chúng tôi cho thấy chủ yếu là do các bạn trẻ quá kén chọn đầu việc chứ nếu các bạn xác định được mục tiêu, mục đích rõ ràng khi đi xin việc thì điều này không có.”.
    Bên cạnh các chính sách, chương trình hỗ trợ từ nhà nước, từ hệ thống giáo dục, các chuyên gia cho rằng người lao động trẻ phải “tự thân vận động” là chính. Muốn không thất nghiệp, lao động đó buộc phải giỏi nghề, đủ kỹ năng mà doanh nghiệp yêu cầu chứ chỉ với tấm bằng tốt nghiệp thì không thể đảm bảo được./.