Thun 2013, huyện Buôn Đôn (tinh Đắk Lắk) peih ngak Đề án “Salih  phun pala, janih raong saong cakrok kinh tế trang trại”. Huyện hu pilih ruah pala iek dom janih phun, janih raong piah tapa nan peih praong bruk ngak. Hadei di 3 thun ngak, Đề án mek hu dom siam mekre, rik daong paglaong  kein laba ka mikva urang nong dalam huyện. Sang sa-ai Nguyễn Văn Tám daok di palei 16, xã Tân Hòa hu 1 ha taneh ngak nong. Dahlau deih, sang sa-ai bhian pandar taneh ini piah pala tangei. Yaok thun mek hu 7-8 tấn tangei, pablei yaom labaih 3.000 đồng sa kg tangei that. Kaoh bloh phun jien buh tame ngak, yaok thun 1 ha tangei di sang sa-ai Tám mek hu labaih 10 triệu đồng min. Akaok thun 2015, hu bruk tacei pato di mBan tacei jalan Đề án salih phun pala, janih raong saong cakrok kinh tế trang trại di huyện Buôn Đôn, sa-ai ba taneh ini tapa pala gấc. Vụ camereip sang sa-ai mek hu labaih 6 tấn gấc, pablei yaom 6.500 đồng sa kg. Dom vụ hadei, tantu bein gấc di sang sa-ai hu năng suất, sản lượng rilo jang. Gah ala giàn gấc, sang sa-ai daok pala ratak naih hu 1,2 tấn, pablei yaom 25.000 đồng sa kg. Kaoh bloh phun jien buh tame ngak, vụ camereip pala gấc saong ratak naih, sang sa-ai  Tám mek tame hu labaih 50 triệu đồng. Lingiu di nan, sang sa-ai Tám daok pala yaok rituh phun đinh lăng. Hu giàn gấc pacang halui, nan ye phun đinh lăng tamuh siam, meda brei jien mek tame rilo di anak tal. Sa-ai Tám chreih chrai brei thau: “Meng tuk salih tapa pala gấc, jien mek tame di sang dahlak angaok 1ha taneh ngak nong tagok biak rilo. Ngan saong bein gấc, sang dahlak tok pala phun di vụ camereip. Dom vụ hadei tok iek glang saong paik baoh dalam rilo thun…”. Daok sang ong Nguyễn Văn Đài, palei 12, xã Ea Bar, dahlau deih bhian pandar pajaih padai palei brei năng suất, sản lượng biar, takik pacang hu ruak. Hu mBan tacei jalan Đề án salih phun pala, janih raong saong cakrok kinh tế trang trại di huyện tacei pato peih ngak mô hình pala pajaih padai lai brei năng suất, sản lượng glaong jang, urak ini, sang ong salih tapa pandar pajaih padai lai dalam dom vụ pala. Bac megru tui sang ong Đài, dom baoh sang jaik nan jeng salih tapa ngak dom pajaih padai lai.

Peih gak Đề án “Salih phun pala, janih raong saong cakrok kinh tế trang trại”, meng thun 2013 tal harei ini, huyện Buôn Đôn peih ngak hu 43 mô hình phun pala, anek raong dom janih yau: mblang hamu mẫu ka padai, pasiam bein, pala thanh long ralo bhong, pala hareik, pasiam tapon limo, raong menuk palao dalam bein, pala gấc… saong yaom jien abih jaik 1,7 tỷ đồng;  dalam nan hu jien daong phun pajaih, anek pajaih, peih bruk pasram megru, tacei ba ilamu kỹ thuật ka mikva hu mbaok tame mô hình. Huyện peih hu 45 mbang pasram, ginum biai, pachreih hu 750 mbang urang hu mbaok tame. Dalam dom mô hình bo huyện ba tabiak, hu rilo mô hình hu kein laba glaong saong hu peih ngak praong dalam huyện. Tal urak ini, hu 100% pajaih tangei khảo nghiệm hu ba tame ngak rilo; hu 80% taneh pandar pajaih padai lai ba tame ngak dalam huyện (daok dom mblang hamu dalam xã Ea Bar, xã Cuôr Knia, bhap bini pandar 100% pajaih padai lai). Daok pajaih athur raong, hu 50% tapon limo pandar pajaih limo lai; di dom trang trại, sang raong glang, hu 100% tapon pabui pandar pajaih pabui lai ralo biak rilo; 100% tapon menuk pandar pajaih menuk ralo rilo, mebaoh rilo.

Tui amuk Trần Thị Thủy, Phó Jabat ngak nong saong patagok palei pala huyện Buôn Đôn, anak tal, huyện daok brei peih ngak praong dom mô hình kein laba hu peih ngak dalam dom thun tapa, saong daok brei pilih ruah dom mô hình bahrau piah  ngak dalam huyện. Dom bruk ngak hu di Đề án meng thun 2013 – 2015, lac jalan siam piah ka bruk peih ngak Đề án dalam tukvak anak tal hu siam mekre jang, rik daong paglaong năng suất, chất lượng kaya nong di angaok sa mblang taneh, meng nan patagok jien mek tame ka mikva urang ngak nong./.