Ruak đậu mùa khỉ lac sa ruak njom mbak cấp tính, ba tal jit

Sa dalam dom suh sah praong di Đảng, Karja lac kuhria ka raidiuk di urang ngak, urang duah hu jien takik saong hu bloh rilo danak dak brei ka dom urang ini, dalam nan hu bruk kuhria sang daok ka bhap bini. Đảng, Karja hu rilo sarak gah sang daok. Min kayua patabiak meng labik biar nan ye oh ka pabak hu chip dom caong khin di bhap bini. Ini lac panuac di Thủ tướng Rajaei Phạm Minh Chính di Nyaom biai jhul patagok bruk sang daok ka urang ngak, urang hu jien mek tame takik, hu peih tabiak di Hà Nội harei kabroi.

Beir harei 1/8, Cục khik ramik bruk iek ruak, mintri Y tế peih tal pasram megru tacei pato chẩn đoán, tong ruak đậu mùa khỉ song dom asal kadha ka iek ruak kum A. Tal pasram megru hu pambuak online song dom labik lac  63 Sở Y tế dom tỉnh, ban di trung ương song dom sang iek ruak di mintri. Di tal pato pasram, Cục khik ramik bruk iek ruak tong ruak hu ba tabiak dom jalan peih ngak ngan song 2 bruk cambaih laih lac, tuk oh ka hu urang ruak tame Việt Nam , song urang ruak hu tame Việt Nam ye njauk brei ngak hagait. Tui Cục khik ramik bruk iek ruak, ruak đậu mùa khỉ lac sa ruak njom mbak cấp tính, ba tal jit, kayua virut đậu mùa khỉ song nyu tagok boh ia di mangaok klik. Urak ni, hu labaih 22.400 urang ruak di 79 taneh ia song bhum taneh . 

Anak bruk dom urang ruak Covid-19 daok tagok dalam adit bloh, UB bhap bini ban raya HCM hu pilih ruah bilan 8 lac bilan tabung glaong klauk vaccine pacang Covid-19 ka uranaih. Harei 1/8, Sở Y tế hu padang 5 kapul nao pasang iek bruk klauk vaccine ka uraniah daok di quận 7, quận 8, huyện Hóc Môn, Bình Chánh, Nhà Bè piah thau samar ka bruk amaik ame ba anek bhik nao tal dom labik klauk di palei saong dalam sang bac. Tapa nan, gah y tế ban raya taong yaom dom makna ngak brei bruk klauk vaccine ka uraniah oh ka glaong yau hatai caong, piah meng nan ba tabiak dom jalan ngak ka nyu lagaih.

Tui mintri ngak nong song patagok palei pala, 7 bilan tapa yaom pandap pablei tabiak negar langiu rilo jang blei tame dom janih kaya nong, kaya glai, kaya ikan hu jiak 6,3 tỷ đô la Mỹ, tagok jiak 2 mbang dut song tuk vak ni thun dahlau . Tui nan, pablei tabiak negar langiu pandap kaya nong, kaya glai, kaya ikan hu labaih 32,3 tỷ đô la Mỹ, tagok 12,2% dut song tuk vak ni thun dahlau; blei tame tui kuhria lac 26 tỷ đô la Mỹ, tagok 1,6%. Urak ni , gah ngak nong hu 4 pandap, nyaom pandap hu yaom pablei tabiak negar langiu hu labaih 2 tỷ đô la Mỹ lac : cà phê, brah, hadang song pandap kayau.

Bahrau ini, Công an ban sit Bến Cát, tỉnh Bình Dương hu pambuak bruk haong Công an ban sit Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh ieu mai, ngak bruk haong N.A.D. (umo 28 thun, urak ini daok ngak dalam 1 Cty daok di labik ngak kong Mỹ Phước 3, ban sit Bến Cát), haong 10 urang karei pambuak pagam tal bruk pablei salih suan hukum thông tin tài khoản gilang pariak. Tapa ngak khang, D. khan lac, meng thun 2020 tal ini hu pah rilo menuac peih labaih 100 tài khoản gilang pariak saong brei ka urang karei pah veik piah mbang jien hoa hồng. Dom menuac pabak thông tin tài khoản brei ka D. hu brei jien meng 800.000 tal 1 triệu đồng sa tài khoản. Duah thau dalam jang, gah công an mboh lac, pagam pambak tame dom tài khoản nan, kol jhak nyu peih ngak rilo mbang giao dịch suan hukum haong yaom jien tagok tal yaok pluh tỷ đồng.

Akaok bilan 8 ni, Rajaei Đức brei tapa hukum brei adat ramik pasiam veik dom sang mac nhiệt điện dhan, klaak tapa bruk khik caga langik tasik, yau sa binah di bruk mesruh pacang khủng hoảng năng lượng song dom jalan ngak piah klaak khí đốt di Nga. Akaok mintri jien padai Đức Christian Lindner brei thau, taneh ia ni njauk padeih pandar khí đốt piah ngak tabiak điện piah klah ngak brei trak jang bruk khủng hoảng năng lượng.

Bol bala Pakistan harei kabroi brei thau, sa sruh kapal haoh trực thăng quân sự di taneh ia ini pajeng tui 6 urang, dalam nan hu 1 urang ngak tướng chỉ huy pakat glaong di bol bala, lahik liên lạc haong gah không lưu tuk nao daong ka rahra njauk ia dauk ia sua di labik Lasbela dalam tỉnh Balochistan. Bruk duah sruh trực thăng nan daok hu peih tabiak.

Meng akaok bilan 5 tal ni, dunya hu labaih 18.000 urang ruak đậu mùa khỉ di gah langiu châu Phi, dalam nan rilo meng lac di châu Âu. Dalam tuk nan, kapul urang ilamu di Viện Virus pakat negar- Hội đồng roh duah y khoa Ấn Độ bahrau mboh lac virus đậu mùa khỉ di ttaneh ia ini karei jang chủng virus ngak brei njaom mbak samar di châu Âu, ba tal tamuh tabiak jit di dunya. Kapul urang roh duah ba tabiak panuac khan nan, hadei di tuk pasang iek gene di 2 urang ruak đậu mùa khỉ di bang Kerala, gah merong Ấn Độ. Tapa nan mboh lac, chủng virus di Ấn Độ lac A.2, dok chủng virus ba tal dom mbang njom mbak samar saong praong jang di châu Âu lac B.1./.

Urang lang: Hani Pha & Thu Thảo – 02/08