Pal akaok nyom biai online  song dom tỉnh ban  piah duah thau hatai sahneng ka dự thảo pathau khan, tong yaom bruk peih ngak sarak ka 30 di Quốc hội ka dom bruk pacang caga jit COVID-19 rah tabiak mesup ni  (27/9), Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam ndom lac: Mintri  Y tế caik hatai tui pang saong pok panuac likau rajaei ka bruk dui atah tuk vak peih ngak, dui atah tuk vak batabiak pandar harak tut angan  pandar jru; daok brei peih ngak sarak bayar jien iek ruak , tong ruak ka urang njom  COVID-19. Gam song nan, tong yaom dom jalan ngak, sarak dong ka bhap bini, khik kajap an sinh xã hội.

UBND tỉnh Cà Mau bahrau pasang iek, brei ngak Danak dak ba urang ngak nao ngak bruk di taneh ia langiu tui harak pambuak bruk vaktu 2022 – 2025. Tui nan, meng ini tal thun 2025, tỉnh Cà Mau kham merat ba 1.900 urang ngak nao ngak bruk hu tukvak di taneh ia langiu tui harak pambuak bruk. Gah chức năng meda daong jien tuk camereip saong brei mesraiy jien piah nao negar langiu tui sarak, brei mesraiy ka dom urang ngak nao ngak bruk di negar langiu. Oh pandar sarak daong tuk camereip, saong oh brei mesraiy phun jien ka dom urang ngak nao ngak bruk thời vụ di Hàn Quốc.

  Công an tỉnh Tiền Giang brei khởi tố bruk "ngak suan hukum ka bruk to yaom, ba tal khat lahik trak " rah tabiak di pasak pasang iek ruak kik  (CDC) tỉnh Tiền Giang tui paka 222 di Bộ Luật hình sự 2015. Sở Y tế tỉnh Tiền Giang brei padeih bruk ong Nguyễn Ngọc Chơn, Yam ndok  CDC; brei padeih bruk trưởng khoa ong Võ Thanh Bình. Langiu di nan, 2 ong Triệu Vương Tuyền song  Đặng Minh Uy urang ngak di  CDC Tiền Giang njauk  kỷ luật cảnh cáo. Dahlau di nan, Uỷ ban pasang iek  Tỉnh ủy Tiền Giang njauk gauk brei  kỷ luật tui jalan ba tabiak Đảng ngan song  4 urang jakar, viên chức ni. 

Piah ba tabiak bruk y tế lagaih haong ribuk ka 4, Mintri Y tế hu panuac ieu dom labik oh gaok kan kandah di ribuk, abih di nyu lac sang iek ruak hu papan ndih iek ruak di Mintri Y tế daok dalam Hà Nội, ban raya Hồ Chi Minh (Sang iek ruak Bạch Mai, Sang iek ruak Chợ Rẫy, Sang iek ruak Đại học Y Hà Nội, Sang iek ruak Đại học Y Dược TPHCM...) caga brei 20-30 urang, lac dom bác sĩ, điều dưỡng/kỹ thuật viên..., saong ginup jru tavao, pabak bruk caong iek ruak di bhap bini hadei di ribuk. Caga nao tal bhum kreh negar daong ka dom gah pasiam veik bruk iek ruak tuk hu panuac ieu nao.

Yaom lac ribuk ka 4 oh tuh tapak  tame bhum taneran krong Cuu Long, min karja dom tỉnh ban dok peih rilo jalan ngak, piah samar pacang cakak, piah patrun khat lahik di ribuk. Di tỉnh Kiên Giang, meng mesup ni, brei padeih bruk peih nduac di dom gaiy kapan, phà cao tốc meng boh taneh tabiak dom palao kaoh, piah khik ramik siam mekre ka tuia damuai song gaiy kapan. UBND tỉnh Tiền Giang hu panuac ieu pasang iek dom jalan ngak, piah samar pacang caga haong hangin ribuk. Urak ni, Tiền Giang hu labaih  730 kapan ikan dok tong chap di mangaok tasik hu tame boh taneh atau duah labik pataok siam mekre salamad .

Mesup ini (27/9), kapal vũ trụ peih ngak iek salih jalan tiểu hành tinh kép DART hu ngak salah bruk ginuh tame tiểu hành tinh Dimorphos. Ini lac mbang camereip abih sa kapal vũ trụ di NASA ginuh tame hu tiểu hành tinh dalam langik tasik – bruk hu gah khoa học maong lac sa binah di bruk ngak iek nyu pambak tal bruk nao mai di tiểu hành tinh. Bruk ngak iek ini hu daong ka dom urang khoa học taong yaom iek lac meda ngak brei nao jalan karei dom tiểu hành tinh jhak ka baoh taneh di anak tal haleih oh.

Cuba brei tapa Hukum boh sang bahrau, hadei di tuk taduah hu rilo phiếu njauk hatai dalam mbang trưng cầu ý dân sa harei dahlau di nan. Hukum boh sang bahrau  di Cuba jhul patagok bruk klah rabha likei kamei samu gauk ka  quyền song bruk ngak dalam sang di likei song kumei, jao quyền prong jang ka ong muk ngan song taco , khik ramik urang taha dalam nan hu rilo jalan pacang  bạo lực giới. Bản dự thảo di hukum  hu ba tabiak ginum biai song pasiam veik  25 mbang, hadei di tuk pataom mek panuac di bhap bini song di gah chuyên gia.

Meng akaok thun tal ini hu labaih 134.000 menuac di cư nao tapa glai ram Darien, biên giới tự nhiên di Panama haong Colombia piah nao tal Mỹ. Dalam dom urang ini, hu gam urang kumei daok metian, sang hu anek sit, atau anek kamar. Yaom lac langik tasik kan kandah saong dom janih tội phạm yau pablei salih menuac, co blah, kateik greik mek jien saong lạm dụng tình dục, min urang “di cư” jeng daok nao. Mintri An ninh Công cộng Panama brei patagok khik iek saong daong ngak pahla, pabak bruk iek glang gah y tế tuk camereip saong brei pandap mbang ka dom menuac “di cư tự do” ini./.

Urang lang: M.P & H.Pha -27/9/2022