Rilo urang ilamo brei thau lac, mayah peih ngak chip bruk ngak TOD, lac cak rok patagok do thi tui jalan “giao thông công cộng” di 3 sang ga labik metro ka 1 (Bến Thành – Suối Tiên), TP.HCM meda hu chip 1 tỷ USD. Tui PGS-TS Vũ Anh Tuấn, Yam ndok pasak Roh duah jalan mbak nao mai pajeng ba, Sang bac Đại học Việt Đức, 3 sang ga di labik Metro ka 1 meda cak rok patagok TOD saong Ban raya njauk roh duah, ramik ngak, to yaom chip meng urak ini. Nan lac ga Phước Long piah pambuak haong bhum labik Trường Thọ; ga Rạch Chiếc pambuak haong Labik phức hợp thể thao Rạch Chiếc. Puac abih lac ga Suối Tiên pambuak haong Mblang radaih miền Đông bahrau, daong ka bruk cak rok patagok dom labik jalan mbak nao mai dalam Ban raya.

Dalam tỉnh Long An urak ini hu 30.000 urang ngak, tui kuhria di thun 2030 meda hu labaih 300.000 urang. Nan ye bruk caong hu sang daok ka urang ngak meda tagok tui biak praong, meyah suai damuai meda oh pabak hu ka urang ngak.  Tui danak dak patagok sang daok xã hội brei ka urang ngak tal thun 2025, patui jalan tal thun 2030, UBND tỉnh Long An daok ngak pasiam dom bruk, dalam nan brei ngak njauk tui bruk ba tabiak di Rajaei dalam yaok tukvak cambaih laih.

Tỉnh ủy Bến Tre bahrau ba tabiak danak dak “Ba gauk ngak palahik dom sang kathaop, sang taik tahak” di dalam tinh tal thun 2025 saong peih bruk jao sang anit ranam, padang ngak sang Jumpataom gauk. Tapa pasang iek, Bến Tre jeng daok 695 baoh sang sarak kanja, 1.658 sang kan kathaot, 1.199 sang jaik kathaot gaok kan kandah ka sang danaok caong hu daong ngak sang bahrau saong ngak pasiam veik. Tapa nan, Akaok negar dahlau deih ong Trương Tấn Sang jak ba daong klah rabha dom kan kandah haong rahra dalam tinh. Tal urak ini, hu 250 baoh sang anit ranam, yaok baoh hu yaom 70 triệu đồng hu ngak salah blaoh.

Hadei di dom kan kandah dalam bruk pabak jru tavao, pandap iek ruak, dom labik y tế di Bình Dương daok kham merat saong ngak hu dom jak jeng siam mekre. Urak ini dom labik kham merat đấu thầu saong njauk thầu hu 85%. Tal harei ini, jaik abih dom janih jru, vật tư y tế ka dom bilai iek ruak di karja, pabak hu hatai caong di urang ruak; jru y học cổ truyền jeng oh daok kurang. Min jeng daok hu dom janih jru karei daok kurang, dalam nan hu bruk dom puk palei ba gauk peih đấu thầu hadei di tuk hu sarak bahrau, ba tal bruk kurang pandap.

Meng urak ini tal puac thun, bhum ĐBSCL meda tame tukvak tabung glaong di bilan hajan ia sua, jeng lac tabung glaong glut jaleih taneh. Thun ini, abih tih dom mbang hajan meng bilan 7 tal bilan 11 bhian rahtabiak di tanut glaong jang meng 5-20% dut saong kuhria rah tapa di rilo thun. Tui kuhria, hajan ia sua glaong abih di halau ia pak kraong Cửu Long jeng meda glaong jang dut saong dom thun dahlau. Hajan ia sua meda glaong jang di bilan 10, di bilai Tân Châu di kraong Tiền, hajan ia sua meda rahtabiak di tanut báo động 1. Abih di nyu nan lac, bruk glut jaleih taneh hu rilo dalam dom bilan puac thun ini. Dalam nan, An Giang, Đồng Tháp, Cần Thơ, Vĩnh Long, Hậu Giang, Tiền Giang, Cà Mau lac dom tinh, ban meda hu rilo labik glut jaleih kan kandah saong biak mbuan matai, lahik.

Mintri Y tế Campuchia bahrau brei thau lac hu sa urang ruak njom virus kum menuk ada H5N1 lac sa anek naih kamei umo 6 thun daok di huyện Chantrea, tỉnh Svay Rieng, tui nan, dom menuac njom virus H5N1 di taneh ia ini meng akaok thun tal ini, lac 9 urang. Mintri Y tế Campuchia taong yaom, kum menuk ada jeng daok lac bruk kan kandah ka prein yava di rahra, abih di nyu lac anek naih, saong hu panuac ieu menuac sia jhui mbang ralow menuk ada metai atau njom ruak. Meng thun 2003 tal ini, Campuchia hu 71 urang njom kum H5N1, dalam nan hu 42 urang matai.

Hàn Quốc hu 11 urang metai kayua dom bruk pambuak tal langik pandiak, dalam tuk langik pandiak yau apui daok rahtabiak di grauk labik dalam taneh ia hadei di bilan hajan. Tui yaok pataom di Jabat Pasang iek saong Pacang caga jit ruak (CDC) Hàn Quốc, 386 urang ruak gaok dom janih ruak pambuak tal langik pandiak hu taong ruak di 507 sang iek ruak dalam adit blaoh. Tui kuhria, mbang pandiak urak ini meda dui atah takik abih lac 10 harei tra.

Takik di nyu 17.000 urang hành hương Ấn Độ hu daong ba tabiak hadei di tuk gar veik kayua hajan ia sua khang di Uttarakhand. Dahlau di nan, hajan khang tuh trun bang ini ba tal jaleih taneh saong hu ia sua, ngak brei 11 urang metai. Gah cứu hộ hu mek trực thăng piah ba dom menuac daok diuk nao labik karei, dalam tuk yaok rabau urang tui agama Hindu jeng daok lahik. Gah cứu hộ daok kham merat ngak pasiam veik jalan. Bol lin Ấn Độ hu padang sa mbaik tatua tạm pak ini piah menuac urang meda nao takai tapa kraong./.