Harei kabroi ( 30/7), Mintri pato magru brei kareik Hệ thống daong pilih ruah, tamat tukvak tut angan pilih ruah đại học mbang ka 1 thun 2023. Hệ thống hu mboh labaih 660 ribau anek saih tut angan tame hatai caong pilih ruah. Hadei di tukvak ini, dom anek saih oh hu tut angan, rami ramik salih veik hatai caong pilih ruah đại học. Meng harei ini (31/7) tal harei 6/8, dom anek saih hu ngak salah bruk tut angan, rami ramik salih hatai caong blaoh caga  peih ngak bruk nộp phun jien tut angan tui jalan online.

Mintri ngak nong saong patagok palei pala brei thau, kreh bilan 8, Tổng cục Hải quan Trung Quốc meda mai pasang iek tapak la-u that Việt Nam piah brei adat pablei tui jalan chính ngạch tapa Trung Quốc. Urak ini,  Trung Quốc blei la-u biak rilo, dalam tuk prein pabak dalam taneh ia Trung Quốc bahrau hu 10%. Nan ye tuk Trung Quốc peih pabah mbang ka baoh la-u Việt Nam, ini meda lac jalan peih tabiak ka dom tinh ban, abih di nyu lac dom tỉnh ban bhum ĐBSCL yau Trà Vinh atau Bến Tre. Urak ini Việt Nam dang ka 7 ka baoh la-u di mangaok dunya. Taneh pala la-u hu jaik 188.000 ha, rilo meng lac di bhum ĐBSCL. Kuhria ta-eng 4 tỉnh Bến Tre, Trà Vinh, Tiền Giang saong Vĩnh Long, abih tih taneh pala lac labaih 130.000 ha.

Dalam dom harei ini, tuai damuai mai tal labik Suối Tiên (TP.Thủ Đức, TP.HCM) meda hu paik, hu mbang dom janih baoh kayau di negar langiu, yau ye baoh ya Mỹ, lahaong Mexico, nho Hồng Nhật, uoc sim Nhật Bản, nho kẹo jhuk Pháp, cherry Brazil…. Pak di bein. Bruk du lịch bahrau ini hu daong pabak rilo janih pandap panda du lịch di TP.HCM dalam tuk ban daok pasiam veik gah du lịch hadei di jit praong COVID-19. Amuk Bùi Thị Tố Trinh, Phó Taong Yam ndok Labik Rivang main Suối Tiên brei thau, oh lac tuai damuai di TP.HCM bo tuai di dom tinh, ban karei. Suối Tiên daok kham marat bilan halei baoh nan piah pabak gam gam ka tuai damuai mai ravang, ma-in.

Tukvak tapa, Bình Dương hu 83 bác sĩ padeih bruk tuk oh ka ginup tukvak ngak bruk tui adat ba tabiak hadei di tuk bac tamat. Langiu dom kapul urang y, bác sĩ padeih bruk oh lac menuac hu brei nao bac meng jien di kadung jien karja, meng thun 2021 tal bilan 1/2023, Bình Dương hu 326 y, bác sĩ, urang ngak gah y tế likau padeih bruk. Makna lac kayua bruk ngak biak glaih glar, trak damak min jien bilan saong jien daong biar. Bruk dom y, bác sĩ padeih bruk nan nyu ngak kan kandah oh sit ka gah y tế dalam bruk iek glang prein yava bhap bini. Kuhria tal harei ini, dom bác sĩ ka pluh ribau rahra di Bình Dương bahrau hut 7,5 bác sĩ, dalam tuk dalam tneh ia kuhria rah tapa lac 11,5 bác sĩ ka pluh ribau rahra.  

Dalam dua harei 29 saong 30/7 bahrau blaoh, di rilo tinh, ban di ĐBSCL hu hajan khang, gam haong hangin ngak khut sang danaok saong njam patam di rahra. Di tỉnh Tiền Giang hu 14 baoh sang  jaleih saong par tabung . Kuhria tal jala pandiak harei 30/7 hu 59 baoh sang di rahra di tỉnh Bạc Liêu  par tabung saong jaleih abih, ngak ka 1 urang metai, 1 urang njauk rambuac. Hajan khang gam haong hangin ngak jhak tal labaih 20.000ha mblang taneh ngak padai Thu đông hu trun pajaih saong labaih 15.000ha padai Hè thu pathak tame bilan yuak kuak di tỉnh Hậu Giang; gam tui di nan jeng ngak jaleih, papar tabung  10 baoh sang di rahra.

Sa bruk taong mbom pametai rup eng di biar harei 30/7 di sa mbang nyaom di sa đảng chính trị di tỉnh Khyber Pakhtunkhwa, Tây Bắc Pakistan, ngak ka jaik 40 urang metai saong jaik 200 urang njauk rambus. Min menuac metai saong nuak rambus meda daok hu rilo jang. Hadei di tuk rah tabiak bruk patuh, Thủ tướng saong Tổng thống Pakistan haong rilo urang pan akaok di taneh ia hu panuac lên án bruk nan saong ieu gah chức năng daong abih drei ka dom urang njauk bala saong sang di dom menuac metai

Dom urang metai kayua pambuak tal langik pandiak bhang di Hàn Quốc tagok tal 11 urang di puac adit blaoh. Dalam harei 30/7, jabat kuhria mboh dahlau bruk langik tasik negar Hàn Quốc (KMA) khan lac khik tanut brei thau ka pandiak di jaik abih dom bhum di dalam taneh ia. Nhiệt độ bier harei dut hu di dom ban praong tagok tal 35°C, dom labik hu nhiệt độ bier jang lac labaih 33°C. KMA kakei lac, rahra plaih di bruk di langik langiu, mayah njauk ngak di langiu ye plaih di tukvak meng maong 2 tal maong 5 biar harei yaok harei.

Sa bruk gah khí hậu njauk duh hatai daok trak damak jang. Tal ia patau angaok mbaok di Nam Cực daok trun tal tanut biar oh ka bhian mboh. Tui dữ liệu meng Pasak dữ liệu băng tuyết negar (NSIDC), di kreh bilan 7 ini, ia patau tasik di Nam Cực lahik nao 2,6 triệu kilômét vuông duk haong tanut kuhria rah tapa di tukvak 1981-2010. Mbaok ia patau lahik ini praong jaik samu mbaok taneh di Argentina. Dom chuyên gia mboh lac, bruk ini biak njauk báo động, pambuak tal bruk tagok njaom nerak ngak pandiak baoh taneh./.