Mentri Ilamo – The thao saong Dulich pambuak haong UB bhap bini Ban Hải Phòng peih mbaok Harei pataom Baoh sang Viet Nam thun 2024 di melam kabroi. Thun ini, Harei pataom hu angan ieu lac “Baoh sang haniem phol, taneh ia kaya meda”, hu mbaok di rilo tỉnh ban dalam negar. Danak dak hu rilo bruk ngak yau parang iek ngan haong kadha “Ilamo baoh sang dalam bhap bini dom bangsa takik Viet Nam”; Pataom ilamu nghe thuat  ngan  haong kadha “Bui sambai di baoh sang”, taom mbaok “The thao dalam baoh sang Viet”…Harei baoh sang Viet Nam thun ini pamong tal bruk cak rok patagok khang kajap di baoh sang  dalam samar birau.

Lime thun tapa, tỉnh Bình Phước trun hu jaik 6.600 sang kan kathaot urang bangsa takik, yam tapa tanut ba tabiak yaok thun lac 1.000 baoh sang. Bình Phước urak ini hu 40 bangsa takik, meblah jaik 20% dom menuac sia dalam tỉnh. Piah ka danak dak patrun 1.000 baoh sang kathaot yaok thun peih ngak hu siam lagaih, 5 thun tapa, tỉnh buh brei labaih 675 tỷ đồng daong padang ngak, ramik pasiam sang daok, taneh daok; daong raong glang, pala drak, pato pakai, salih bruk ngak, ba brei bruk ngak…Bruk daong sang kathaot urang bangsa takik hu ngak cambaih laih, njauk haong bruk di anak mata saong lagaih haong hatai caong di bhap bini.

Huyện Đắk Đoa, tỉnh Gia Lai harei kabroi hu peih Nyaom roya dom bangsa takik pakat huỵen mbang ka IV. 5 thun tapa, huyen Đắk Đoa pataom tame  patagok dom danak dak patagok kinh te - xa hoi ka dom xã, bhum palei urang bangsa takik saong bhum biak kan kandah, jak ba urang bangsa takik tani tanat labik daok bruk ngak mbang, patagok bruk ngak mbang pala darak saong patruh iek patrun kathaot, khik brei tani tanat xa hoi, jak ba bruk “ Ngak brei salih jalan sahaneng, jalan ngak dalam bhap bini bangsa takik piah yam tagok khang kajap”. Tal puac thun 2023, baoh sang kathaot di huyện trun daok 8,26 %.

Kapul urang kamei tỉnh Kon Tum bahrau peih bruk taom mbaok, pok meyaom urang naih gheih dalam danak dak “Mẹ đỡ đầu” saong jao giải bruk pakacah kadha pathau khan paglaong akaok sahneng ka bruk likei kamei samu gauk brei ka uranaih bhum bangsa takik saong bhum ceik. Tal urak ini, dalam tỉnh Kon Tum hu 147 uranaih matui hu urang jakrt, hội viên, urang kamei taduan daong raong. Meng danak dak, dom kamuan metui hu adei sa-ai kumei tacei dom kapul nyaom, menuac urang ngak pahla daong abih gah dalam raidiuk, piah hu mbuan lagaih jang dalam bruk bac ta-a saong tui jalan caong di drei.

Kapol khik caga quyền uranaih TPHCM birau tabiak panuac ka bruk ngak ja harak mek angan lac“ pathau khan peih ngak danak dak Adei cih vak caong khin di adei 2024”. Kapol khik caga quyền uranaih TPHCM lac oh hu ba tabiak harak halei, jneg yau oh hu pambuak bruk haong urang halei  atau jabat halei, đơn vị, kapol nyaom halei piah “ pathau khan peih ngak danak dak Adei cih vak caong khin di adei 2024” . Dom asar kadha  khaw tin  hu ba tagok nan lac ja abih, taong abiah gauk njuak brei khik caga saong pasang iek tani tanat asar kadha nan.

Mỹ haong Australia, Ấn Độ saong Nhật Bản, lac kapul 4 asar intan daok peih ngak danak dak brei jien bac ka dom sinh viên meng dom taneh ia dalam kapul 4 asar intan saong 10 taneh ia ASEAN piah roh duah ka ilamu, kong nghe, saong toán học di Mỹ. Jien bac ini hu peih ngak haong bruk pambuak gauk di Viện Pato megru dunya, sa kapul nyaom dunya khik iek dom danak dak jien bac hu angan je abih di dunya, piah cakrok dom urang ilamu saong kong nghe sanya brei ka kein laba di kapul nyaom, meng bruk jhul tagok salih bahrau saong pambuak bruk dalam dom gah tư nhân, công cộng saong dom jak jeng dalam roh duah, bac megru.

Urang padang tabiak WikiLeaks Julian Assange hu tagok kapal haok gilac veik mai Australia hadei tuk sa toa an di kaoh pulao Saipan di Mỹ angaok Thái Bình Dương peih palao, tuk ong taduan sa duis lac mek saomng brei thau dom harak tai lieu quốc phòng di Mỹ. Tui nan, ong meda njauk guk 62 bilan sumu haong tukvak ong daok guk di negar Anh dalam mesruh veik haong bruk ba tapa Mỹ. Thun 2010, WikiLeaks hu ba tabiak yaok rituh ribau tài liệu mật di bol lin Mỹ ka bruk mesruh di Afghanistan saong Iraq.

Bol lin Hàn Quốc brei thau lac Triều Tiên hu cuh sa baoh tên lửa đạn đạo di tuk mesup ini, min mboh lac bruk cuh nan oh jeng. Daok tui Mintri Quốc phòng Nhật Bản, tên lửa nan par glaong tal 100 km saong par atah 200 km dahlau di tuk laik trun labik gah langiu bhum đặc quyền kinh tế di taneh ia ini. Hãng thông tấn Yonhap di Hàn Quốc ba panuac di gah quân sự padauk angan ndom lac, bruk ini mboh yau sa bruk ngak iek tên lửa siêu thanh oh jeng./.