Urak ini, daok mblo tabiak bruk kol kanjak jhak buh jien tame ngak mbang, pablei pandap đa cấp gam jien thưởng atau ja angan urang mentri kong an, viện kiểm sát, tòa án piah pachot pagat. Yau nan min, bruk langyah daok biak takik. Kayua bruk pachot pagat nan lac ndem meyai nao mai, bhap bini njauk urang dui ba, ngak brei oh sahaneng mboh hagiat yau nan ye oh thau drei njauk urang pagat. Yau nan ye, anak tal Kong an TPHCM  brei peih website (app) khan brei thau kol mạng. Tapa app nan bhap bini hu khaw tin, hu thau ka bruk pachot pagat di kol nyu…piah mikva thau saong pacang caga.  

Sở Tài nguyên saong môi trường tỉnh Đồng Tháp bahrau hu panuac likau UBND tỉnh oh patagok prein kuac mek cuah tui jalan ngak karei pabak ka jalan nduac samar Cần Thơ - Hậu Giang - Cà Mau, kayua biak mbuan glut jaleih. Tui So Ngak nong saong patagok palei pala Đồng Tháp, urak ini bruk “bồi lắng” angaok dom kraong Tiền biak suai damuai, patagok rilo bala saong ngak kan kandah biak praong tal bruk salih jalan ia nduac, taneh riya di mala kraong, jang yau salih mbaok kraong.

Meng kaok thun mbiah tal ini, tỉnh Vĩnh Long birau brei 22 mã số bhum pala ngan haong taneh ia praong labaih 543 ha. Mbiah tal ini, tỉnh hu 217 mã số bhum pala daok hu pandar, ralo lac durian, kruac bung, darang, chom chom… Langiu di nan, bruk brei adat birau, gah ngak nong pambuak haong dom đơn vị  hu pambuak  tal pasang iek dom mã số bhum pala hu brei blaoh, piah hu jalan ramik pasiam sumu, khang hatai mek veik dom mã số  oh daok lagaih. Kuhria thun dahlau, Vĩnh Long  hu mek veik 16 mã số bhum pala kayua rilo bruk karei.

Meng hatai caong pasiam veik ikan hamu, UBND huyện U Minh daok pambuak haong Kapul Urang ngak nong tỉnh Cà Mau pasiam veik, khik ramik saong cak rok patagok ikan hamu tukvak 2024-2025. Danak dak meda pasiam veik, khik ramik saong patagok ikan hamu, paglaong nang suat, chat luong, yaom kaom saong prein maraik gauk di pandap panda. Tui jalan ba tabiak di bhum palei lac pamaong tal oh lac paglaong ikan hamu, khik piah gene, bo daok ngak ka ikan hamu jeng pandap prein khang di huyen; cak rok patagok du lich sinh thai tapa dom labik raong ikan hamu. 

Di labik mblang tasik Mun di xã đảo Thổ Châu, ban Phú Quốc ia tasik mboh salih meng sambo mau hijao tapa sambo bhong. Ong Đỗ Văn Dừng – Akaok UBND xã Thổ Châu, ban Phú Quốc brei thau ka bruk ini saong ndem lac bruk ini ka oh bhian hu dalam 30 thun tapa. Tuk camriep bruk ini rahtabiak di mblang taneh praong labaih 200 - 300m2, hadei di nan bhum ia sambo mau bhong ini pambak tabiak praong labaih 1.000m2. Tui rilo urang hu ilamo dalam gah tasik brei thau lac, rilo meng lac ini lac bruk ia tagok bhong, atau daok hu ieu lac tảo saoh bingu. Tuk tảo saoh bingu, meda ngak trun manieng oxy dalam ia saong ngak rahtabiak dom kanjak jhak, mbuan mboh di abih lac ikan metai.

Ủy ban Châu Âu hu ba khau tin ba my mbang chip di Viet Nam tabiak truh angan dom pandap pasang iek salamat pandap mbang kayua pabak hu dom adat. Meng akaok thun 2022, Liên minh Châu Âu pandar adat pasang iek samar drag haong pacuc, miến saong dom pandap mbang meng brah, ieu katut lac my mbang chip di Việt Nam kayua tui kuhria mbuan njom janih Ethyline Oxide, sa janih pandar piah khik hu dalam paok gia vị. Meng nan tal urak ini, dom doanh nghiệp ngak my mbang chip di Việt Nam kham marat ngak pasiam veik chat luong pandap mbang, dak harei dak patrun bruk pasang iek di labik pabah mbang negar EU meng 50% trun daok 20%. Nan ye mbaih tal ini, my mbang chip Việt Nam hu brei adat pablei tame dom darak pasa EU.

Tui kuhria uranaih ruak ung thu daok rahtabiak dak harei dak rilo pak Ấn Độ. Tui sa roh duah di Blah Tạp chí Y khoa Anh, hu peih ngak di labaih 200, dalam nan hu gam Ấn Độ, hu brei mboh kol drei daok dom cuang kandah biak praong kayua ruaki ung thu tasau, ung thu thuc quan saong ruak ung thu tuyen tien liet tamuh aval jang. Tui Tiến sĩ Pakhee Aggarwal, lac urang roh duah ilamo langyah lavik thun ka ung thu phụ khoa, dahlau deih, bruk mbuan njauk ruak ung thu tagok tui umo thunkayua njauk kanjak jhak DNA pataom veik. Min, urak ini rai ranaih hu jalan mbang huak saong raidiuk oh lagaih hu ngak ka ruak ung thu dak harei dak tamuh biak rilo.

Rajaei New Zealand meda brei ramik ngak pasiam veik hukum pambuak tal phao, siu, lac bruk daok kandaong meng labaih 40 thun tapa. Yaom lac bala cuh phao ndao di New Zealand biak takik hu min nyu daok dang anak bruk lac tagok rilo jang dalam dom thun jaik di ini. Kayua yau nan ye, Rajaei hu ba tabiak Dự luật pakauk pandar phao, dalam nan hu dom salih bahrau praong, kuhria gam ngak catang bruk ngak po phao ndao. Langiu di nan, Rajaei jeng daok peih bruk pasang iek mek panuac ka adat di dom kalup kapul cuh phao.