Di Việt Nam dok hu dom biến chủng bahrau song mbuan si tamuh veik

Mintri Y tế pambuak bruk song Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam bahrau ba tabiak bruk klauk vaccine Covid-19 mbang 3 song mbang 4 ka urang jakar, công chức, viên chức song urang ngak dalam taneh ia. Tapa nan, Thứ trưởng mintri Y tế Nguyễn Thị Liên Hương ndom lac, di dunya, jit ruak jeng dok rah tabiak srau kadau, kan si thau dahlau song nyu daok tamuh veik di dom taneh ia. Di Việt Nam dok hu dom biến chủng bahrau song mbuan si tamuh veik. Kayua yau nan ye, bruk klauk vaccine Covid-19 lac bruk siam di abih, hu makna praong dalam bruk pacang caga jit ruak. 

Meng akaok thun 2022 tal ini, dalam taneh ia hu jaik 6.000 uranaih njauk ruak tangin, takai, cambuai, hu 1 uranaih metai. Ruak rilo meng mboh di bhum gah meraong negar saong hu rilo di TPHCM, Đồng Nai, Bình Dương, Sóc Trăng, Cà Mau… Di TPHCM, dom uranaih ruak hu rilo, meng uraniah ruak njauk tame sang iek ruak tal uraniah ruak iek ruak langiu, dalam nan hu biak rilo di dom quận 12, Bình Tân, Gò Vấp, Tân Bình, huyện Hóc Môn saong ban Thủ Đức (labik quận 9 klak). Ruak tangin takai cambuai oh lac ruak bahrau, min kayua oh caik hatai, nan ye rilo amaik ame tuk mboh anek tagok baoh ia, tui bhian randap meng dahlau mai, mek jru hijao Methylen (lac jru luk langiu klik), nyu pacang lahik dom laka, ba tal chẩn đoán suai damuai saong kan tui iek hu ruak kik.

Brei panuac tamat nyaom biai Thành uỷ TP.HCM mbang ka 15 rah tabiak bier harei kabroi 5/7, Uỷ viên Mintri Chính trị, Bí thư Thành uỷ TP.HCM Nguyễn Văn Nên hu panuac likau maaf ka bruk suai damuai dalam pok meyaom gah y tế. Meng di tuk jit oh ka abih, ban raya hu peih bruk thau dar phol. Min, ong Nguyễn Văn Nên tong yaom, tuk peih ngak bruk hu makna biak praong ini, njauk di nyu ban raya brei ngak ka pahu, ye dom gah pambuak tal daok ngak tui jalan yau Yuan lac “máy móc, cứng nhắc” tui harak gar hành chính..

Tui dom urang taong ikan tỉnh Tiền Giang, duk haong akaok thun ini, yaom menyek tagok jaik 30% ngak brei dom janih pandap karei jeng tagok tui, nan ye yaom jien yaok mbang tabiak tasik tagok jang jaik 50% duk haong tukvak ini thun bloh. Dalam tuk nan, langik tasik urak ini oh lagaih ka bruk taong cap kaya ikan, abih di nyu lac bilan hajan ribuk dui atah. Kayua yau nan ye, yaom lac kaya ikan hu tagok yaom min hadei di yaok mbang tabiak tasik, laba oh rilo, gaok mai daok khat. Kan kandah oh lac di dom kapan gilai taong ikan, bo dom gilai kapal hậu cần bruk ngak ikan jeng kan kandah dreih yau nan tuk jien chi phí tagok glaong, tukvak daok langiu tasik dui atah.

Harei pataom pa- ok tỉnh Đồng Tháp rah tabiak dalam dom harei 6 - 8/7, di ban. Cao Lãnh song huyện Cao Lãnh (tỉnh Đồng Tháp). Ngan song kadha “Pa-ok halei bingi yau pa ok Cao Lãnh”. Harei pataom hu labaih 30 pandap mbang bingi hu ngak meng pa- ok, meda lac labik mai tal biak chreih chrai di bhap bini dok dalam song langiu tỉnh mai rivang song mbang dom janih pandap bingi meng bhum palei pa-ok .Dom bruk praong meda peih tabiak di harei pataom hu: Peih pakak – tabiak mbaok dhar kapul Pa- ok (di Hiệp hội njam patam boh karaoh Việt Nam); labik parang iek, yaih khan angan je “Pa-ok Cao Lãnh”, yaih khan pandap “Phun Pa-ok sang dahlak” song dom phun paok pajaih , dom pandap meng pa-ok; labik pambuak song dom doanh nghiệp pablei salih điện tử; labik parang iek, yaih khan dom pandap OCOP, gian hàng yaih khan pandap padang mbang ngui song pandap meng kan di dom puk palei dalam tỉnh./.

Trung Quốc daok dang anak bruk langik tasik kan kandah karei jang dalam bilan hè ini, tuk langik pandiak gam gam di gah Barak saong hajan praong, ia dauk, ia sua biak khang di gah Meraong saong makna hu maong lac kayua biến đổi khí hậu. Pasak Khí tượng Negar Trung Quốc hu panuac lac, langik pandiak glaong gam gam meda ngak kan kandah tal raidiuk, bruk ngak mbang, pala drak, tagok trak damak ka bruk pabak điện, mbuan khuah glai saong mblang hareik, phun padai saong dom janih phun lương thực oh tamuh siam, jhak tal prein yava rahra.

Ủy ban dong ka urang tị nạn Mexico (ieu katut lac Comar) bahrau brei thau, dalam 6 bilan akaok thun 2022, hu abih tih 58.642 urang ngak harak likau tị nạn di taneh ia ni. Lac biak rilo oh ka bhian mboh. Karja Mexico bahrau langyah 60% harak likau , samu 10.732 urang, hu brei quyền tị nạn. Comar ndom lac, dom harak likau tị nạn dalam 6 bilan akaok thun 2022 samu 98% dom harak taduan dalam nhiệm kỳ rajaei dahlau di nan, dalam tuk vak 2012-2018.

Dom gilang pariak di Đức kuhria caik tabiak karei rilo jien jang piah meda langyah bruk meyah hu dom doanh nghiệp tavak sraiy tagok biak rilo meyah Nga cakak jalan pabak khí đốt tự nhiên. Đức pagam pambak rilo tame bruk blei năng lượng meng Nga saong meyah oh daok hu pabak khí đốt, bruk kinh tế di taneh ia ini meda gaok kan kandah trak. Dalam tuk nan, Đức tok hu ginup khí đốt piah pandar dalam 1 atau 2 bilan tuk khí đốt meng Nga njauk cakak klaoh abih./.

Urang lang: Hani Pha & M. Phương – 06/07