Harei 17/3/2022, Rajaei patabiak Sarak ka 38 ka Danak dak pacang caga jit Covid-19. Danak dak ini hu peih ngak dalam tukvak 2 thun  2022 - 2023. Meyah jit ruak hu pacang klaoh aval jang atau dui atah tapa thun 2024, Mentri Y te pathau khan tagok Rajaei langyah. Bruk pamaong tal di Danak dak lac brei hu klauk vaccine pacang Covid-19 pambak praong: Kuhria tal abih quý 1 thun 2022 brei salah bruk klauk jru  mbang 02 ka bhap bini umo meng 12 tal umo ala 18 thun, klauk mbang ka 03 ka urang umo 18 thun tagok tal tuk klauk jru, oh kuhria dom urang oh klauk jru hu; brei hu ginup vaccine  saong salah bruk klauk jru ka uranaih umo 5 thun tal umo ala 12 thun dahlau di bilan 9 thun 2022.

Biar harei kabroi (17/3), di tỉnh Quảng Bình, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng peih bruk pok meyaom “Urang daok ranaih hadah krah”, “Urang daok ranaih cak rok di anak tal” Bộ đội Biên phòng thun 2021. Dalam 2 thun tapa, Bộ đội Biên phòng Việt Nam hu ieu pataom jaik 14 rabau mbang urang jakar, urang lin, dalam nan hu labaih meteh lac dom urang đoàn, dam dara daok veik di labaih 2 rabau tổ, chốt angaok jalan tapen negar. Raidiuk di bộ đội pak nan biak glaih glar, ndih daok dalam glai, langik tasik biak kan kandah, kurang rilo janih.  Hu thau, dalam mbang ini, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng hu pok meyaom 20 urang jakar, urang lin lac “Urang daok ranaih hadah krah”, “Urang daok ranaih cak rok di anak tal” thun 2021 di dalam negar. Ini lac dom kreih camin hadah ka hatai khang oh huac kan kandah rambah rambup, oh huac metai lahik, khang hatai mesruh haong kol tội phạm; dom gru pato, gru jru, urang lin ilamu, urang jakar xã cuk quân hàm hijao harei melam daok veik haong puk palei, daok veik haong rahra iek glang prein yava, ba akhar haroh di Wa Hồ, ba sarak, jalan ngak di Đảng mai haong bhap bini dom bangsa daok di bhum taphia negar…

Yaom lac gaok rilo kan kandah min dom tỉnh, ban di bhum Nam bộ kham merat rilo piah pala drak padai bilan đông xuân mek hu jak jeng siam mekre. Mbiah tal tuk yuak hu labaih meteh taneh hamu, tui kuhria mboh dahlau meda yuak hu rilo padai brah yau caong khin. Abih di nyu nan lac pajaih thun ini daok hu salih bahrau tui jalan biak siam. Njauk ndem tal dom pajiah padai pahe đặc sản labaih 33%, tagok 11% dut saong bilan đông xuân thun dahlau. Jien buh tame ngak dak harei dak takik veik, mikva hu patak pataom jang ngan saong pajaih drak, abih di nyu lac khak drak.

Amuk Nguyễn Thị Huỳnh Mai, Chánh văn phòng Sở Y tế ban raya brei thau, F0, F1 oh ka hu nao ngak tui hatai saong jeng daok brei daok karei tui adat ba tabiak. Hu thau, urak ini, TP.HCM jeng daok ngak tui tacei pato bahrau abih di Mintri Y tế ka bruk tui iek, taong ruak F0. Tui nan, piah hu tabiak truh sang iek ruak atau hu taoh klaak bruk brei daok karei di dom F0 lac tukvak daok karei, taong ruak ginup 7 harei saong test samar mboh âm tính haong SARS-CoV-2. Meyah daok karei saong taong ruak ginup 7 harei bo daok dương tính ye brei daok karei ginup 10 harei ngan saong urang klauk ginup vaccine dom mbang tui bruk ba tabiak saong ginup 14 harei ngan saong urang oh ka klauk vaccine.  Dreih yau nan, tukvak daok karei di F1 jeng tui mbang vaccine hu klauk blaoh. Kayua yau nan ye, F0, F1 dalam ban raya HCM jeng oh ka hu nao ngak tui hatai saong jeng daok brei daok karei tui adat ba tabiak.

Harei 17/3, ong Lê Huyền, Phaok Akok UB bhap bini tỉnh Ninh Thuận hu mbaoh tangin tame harak tacei pato dom jabat chức năng brei padeih bruk ngak jalan công vụ angaok kraong Dinh di Công ty TNHH Bình Minh - Ninh Thuận piah kuac cuah kayua harak gal pasiam thiết kế khai thác di Công ty Bình Minh oh ka hu dom jabat chức năng pasang iek, mbaoh tangin brei ngak. Hu thau, danak dak kuac cuah padang ngak di mỏ cuah Phước Mỹ, phường Phước Mỹ, Ban Phan Rang-Tháp Chàm saong xã Phước Thuận, huyện Ninh Phước hu UB bhap bini tỉnh brei adat kuac cuah  di thun 2016 ka Công ty Bình Minh. Taneh kuac cuah  praong 4,67ha ngan saong cuah mek tagok 14.500m³ dalam sa thun. Tukvak kuac cuah meng thun 2016 tal thun 2020. Hadei di thun 2020, D.N hu brei adat tui thun. Tukvak tapa, bhap bini diukrai jaik labik nan hu rilo mbang brei thau bruk Công ty Bình Minh ba radaih cơ giới tame kuac cuah beik kraong Dinh. Bruk mbeik kraong ia tui hatai ngak ia nduac karei, mbuan rah tabiak bala glut jaleih taneh, khut sang daok di bhap bini daok di tapen kraong Dinh.

Tui pathau khan di Gilang pariak patagok châu Á (ADB) hu ba tabiak di nyaom biai ka bruk Patagok Đông Nam Á (SEADS) harei 16/3, jit praong Covid-19 ngak brei 4 triệu 700 rabau menuac sia di Đông Nam Á laik tame kan kathaot di abih dalam thun 2021. Chủ tịch ADB, ong Masatsugu Asakawa, brei thau: tok kuhria ta-eng Omicron meda ngak brei patrun bruk patagok kinh tế di bhum Đông Nam Á tal 0,8 điểm phần trăm dalam thun 2022. Dalam dom menuac njauk trak damak di abih, hu dom urang ngak bruk meng tangin takai saong dom urang ngak dalam gah pablei rai, pablei lẻ saong nền kinh tế phi chính thức, jeng yau dom doanh nghiệp sit oh hu bruk hu mbaok số.

Gah Bằng roh duah ngak tabiak Jru  harei kabroi brei thau hu 35 công ty ngak jru njauk hatai ngak tabiak jru pacang vi-rút taong ruak Covid-19 di hãng jru Pfizer. Dom công ty ngak jru di 12 taneh ia, dalam nan  hu Brazil, Trung Quốc, Mexico, Ấn Độ saong Serbia nan lac dom công ty dalam 35 công ty  hu mbaoh tangin tame harak thỏa thuận daong ngak tabiak janih jru ini ngan saong angan iew  Paxlovid.

Ginum biai Nga - Ucraina mbang 4 tui jalan online daok rah tabiak. Kapul ginum biai di 2 taneh ia mbang camereip di abih hu ginum biai ka sa jalan ngak praong, abih gah. Tui harak Thời báo Tài chính hu jabat daok di negar Anh, jalan daok kuhria ba tabiak ngak  hu 15 paka ini, ndom tal bruk Ucraina klaak hatai caong tame NATO, sanya oh brei taneh ia langiu padang căn cứ quân sự, ba lin mai daok saong phao ndao, piah hu sron mbon. Ucraina jeng daok hu khik tapon nyaom bol pan phao kraong, min brei dang gah langiu dom liên minh quân sự yau NATO. Tapa dom panuac di gah Nga saong Ukraine, brei mboh dom gah mek hu dom siam mekre dalam bruk ginum biai ka bruk trung lập di Ukraine. Dom bruk karei bo gah Nga ba tabiak, dua gah daok hu rilo kadha oh ka njauk gauk, meda ginum biai dalam tukvak atah piah njauk gauk./.

Urang lang: Ai Nghiem & M.Phuong – 18/3/2022