Dam dara di Ninh Thuan dok pataom hareik di tapen tasik 

Melam kabroi 5/6, di Nhà hát lớn Ban raya HCM peih ngak Danak dak daoh tamia ngan haong kadha “Hadah mbaok meta ban raya angan Wa” piah pahadar 132 thun harei menek Chủ tịch Hồ Chí Minh saong pahadar 111 thun harei Wa Ho tabiak nao duah jalan daong taneh ia. Danak dak daok brei mboh dom bruk dak padang palei pala, taneh ia, patui jalan cách mạng saong ngak tui panuac patao di Wa Ho piah ba Ban raya HCM hu jeng sa đô thị cak rok patagok, ilamu, salih birau yau harei ini.

Rilo bruk ngak siam  pachreih ka harei  môi trường dunya (5/6) hu rah tabiak di  tỉnh Ninh Thuận song  Bình Thuận. Di Ninh Thuận, yaok  rituh urang đoàn, dam dara hu tabiak mbaok puh ramik hacih saat tapen takai tasik Bình Sơn-Ninh Chữ di ban. Phan Rang – Tháp Chàm. Dom labik pato pakai  dok di tỉnh Ninh Thuận jeng hu peih bruk patom mek song  langyah nerak tasuak, hareik thải; gam song nan, dom sang bac hu jhul pakhang bruk pathau khan oh pandar kadung ni lông kan si palai, song dom pandap nhựa pandar sa mbang. Dok di tỉnh Bình Thuận, jiak 400 rituh urang đoàn, dam dara di dom mban, dom gah, kapul nyaom, gah tapon nyaom pal phao krong song urang ngak  di dom labik ngak mbang du lịch jak gauk hu mbaok tame danak dak puh ramik hareik harom , ngak saat mblang tasik Tiến Thành, ban Phan Thiết.  Jeng dalam mbang ni, UBND Bình Thuận hu peih bruk pala phun hajao dok dalam  tỉnh tuk vak 2021 – 2025.

Peih ngak meng harei 5/6 tal harei 31/10/2022, Danak dak “Yam takai haong gauk pamong tal anak” nan lac sa dalam dom bruk pachreih tui harei Alam moi truong Dunya saong Bilan ngak bruk kayua alam moi truong thun 2022 di tỉnh Sóc Trăng. Danak dak pechreih urang nao takai atau juah radaih yaok harei salih ka bruk peih radaih patuh atau radaih hu pandar pandap hóa thạch. Tapa nan, ngak trun khí  thải CO2 ta biak moi truong.

Rah tabiak  diễn đàn kinh tế Việt Nam mbang ka  4 hu angan:“Padang ngak gah kinh tế độc lập, tự chủ gam song bruk ba drei tame kinh tế prong dalam siam mekre bahrau” kayua mBan Kinh tế Trung ương peih tabiak harei  5/6, di TP.HCM.  Hu mbaok di  diễn đàn hu labaih  600 urang song lambaok di rajaei, urang pal akaok di dom mintri, dom gah  Trung ương, tỉnh ,ban  song rilo chuyên gia, diễn giả dalam taneh ia song dunya. Diễn đàn Kinh tế Việt Nam tong yaom, pathau khan ka kinh tế dunya,  dom jalan ngak bahrau hadei di jit prong  COVID-19 tui dom jalan ngak yau  pablei salih, buh jien tabiak ngak mbang, kinh tế số, dịch chuyển chuỗi cung ứng…; dom jalan ngak, tavak tavaiy ka gah kinh tế Việt Nam. Gam song nan, tong yaom, langyah ka nyu tantu cambaih laih, tong abih, ka dom jak jeng, dok kandong veik song cuang kandah dalam bruk patagok kinh tế - xã hội, pacang cakak song jit prong  COVID-19 di  Việt Nam dalam tuk vak tapa.

Puac adit tapa, di xã Ea H’leo, huyện Ea H’leo (Đắk Lắk) rah tabiak bala blung ia biak pandiak harai ngak brei 3 anek saih bac tal 6 ( ndih tapui thun 2010) di sang THCS  Chu Văn An metai. Di biar harei 4/6, 3 urang gaok bala tuk kuhria pataom iek veik bruk ngak puac thun di sang bac tamat blaoh, jak gauk nao labik craoh ia me-in  gaok bala blung ia. Meng piac bilan 3 thun 2022 mbiah tal ini, dalam tỉnh Dak Lak rah tabiak gam gam dom mbang blung ia ngak brei 28 anek saih metai, dalam nan hu rilo mbang blung ia kapol nyaom.

Karja ban Bắc Kinh, Trung Quốc brei thau, meng di harei ni, ban ni hu dak harei dak pacadu dom jalan patrun patakik pagam tal jit prong  COVID-19. Tui nan, meng harei   06/06, dom nhà hàng, kuan mbang hu duh ka tuai pak di labik, dalam tuk bruk pajeng ba tuai công cộng jeng hu ramik veik siam mekre. Bhap bini  Bắc Kinh cong hu pabak brei thau  kết quả âm tính song virus SARS-CoV-2 dalam 72 tuk, tuk tame  nhà hàng, kuan mbang, labik công cộng atau tuk hu mbaok peih radaih nao mai angaok jalan.

Ban Ine Jakarta di Indonesia daok pachreih bruk ndih radaih juah tapa bruk jhul pakhang bruk padang ngak jalan birau brei ndih radaih juah, pamaong tal bruk patagok 250km jalan ka radaih juah dalam thun ini, hadei jit ruak praong COVID-19 ngak suai damuai. Oh lac daong trun bruk gar jalan mbak, khik brei sa-at alam moi truong saong siam ka prein yawa, bruk juah radaih hu pachreih dalam tuk yaom xăng menyek di dunya tagok glong.

Di  Philadelphia – ban prong abih di  bang Pennsylvania, gah pai negar Mỹ harei kabroi (5/6), gam gam rah tabiak sa mbang cuh phao  ngak takik di abih 3 urang metai song labaih 10 urang karei njauk rambuac. Hu takiki di abih  2 phao gam song rilo kanduh sui hu pataom mek di pak ni”. Bruk ni,  dok hu pasang iek cambaih laih. Dalam dom adit jiak di ni, negar Mỹ  gam gam rah tabiak  rilo mbang cuh phao trak damak. Meda ndom tal mbang cuh phao di bang New York ngak ka 10 urang metai  atau mbang cuh phao di  bang Texas ngak ka 19 uranaih song 2 urang gru pato metai./.

Urang lang: Hanipha- Ái Nghiêm -6/6