Phó Thủ tướng Rajaei Lê Văn Thành bahrau tut angan tame Sarak brei peih ngak padang bruk Quy hoạch ban Hồ Chí Minh tukvak 2021-2030, pamaong tal thun 2050. Dalam nan quy hoạch ban meng urak ini tal thun 2050 lac đô thị thông minh, ilamo cak rok patagok samu haong dom ban praong dalam bhum Đông Nam Á saong châu Á, ngak jeng sa bruk salih bahrau khang, ka năng suất, chất lượng, siam lagaih, prein maraik gauk di gah kinh tế iek tui bruk rami ramik kinh tế bahrau haong prein manuac ngak hu chất lượng glaong saong bruk salih bahrau hadah krah lac pasak, hu ilamo khoa học công nghệ patagok saong raidiuk di bhap bini daok di tanut glaong.

4 bilan akaok thun ini, jien mek tame meng pablei hadang tabiak negar langiu di taneh ia drei hu 1 tỉ 4 ratuh triệu USD, tagok jang tal 45% duk haong tukvak ini thun bloh.  Mỹ, Japon, EU, Trung Quốc, Hàn Quốc lac 5 darak pasar blei hadang praong abih di Việt Nam. Lambaok Hiệp hội Chế biến saong pablei tabiak negar langiu kaya ikan Việt Nam  brei thau, tui kuhria puac thun ini hadang meda ba mai 4 tỉ 200 triệu USD, tagok jang 8% duk haong thun bloh. Piah ngak hu yau nan, doanh nghiệp njauk pambak tame dom siam lagaih gah thuế quan piah patagok bruk meriak gauk di Việt Nam; ngak njauk tui adat ba tabiak di darak pasar, tuk halei jeng tani tanat chất lượng siam, duah thau hu asal di nyu tantu, cambaih laih.

Ban Phan Rang – Tháp Chàm (tỉnh Ninh Thuận) tui kuhria buh tabiak 55 tỉ đồng piah peih ngak danak dak “padang ngak saong cak rok patagok ban Phan Rang – Tháp Chàm jeng đô thị hadah krah tukvak 2021 – 2025 saong pamaong tal thun 2030”. Dalam nan jalan ba tabiak meng urak ini tal thun 2030 meda padang pasak tacei ba thông minh IOC, dom wifi công cộng, dom pasang iek an ninh, jalan mbak, hacih saat alam môi trường saong dom dut iek gah môi trường. Gam haong nan buh jien tame padang ngak dom labik pataok radaih piah pataok hu rilo radaih di sa labik; padang dom bruk pato pakai iek ruak kik, jalan mbak, alam môi trường, ngak nong thông minh…

UBND xã Mỹ An Hưng A, huyện Lấp Vò, tỉnh Đồng Tháp bahrau peih bruk padang ngak 2 mbaik tatua palei. Ini lac dom danak dak daok dalam dom bruk ngak Tết Quân - Dân thun 2023 di xã Mỹ An Hưng A. Dahlau di nan, xã Mỹ An Hưng A jeng hu peih bruk padang ngak mbaik tatua Bồi Đức (tatua Ranh Mỹ An Hưng A- Bình Thạnh Trung). Tatua hu padang ngak piah pasiam bruk nao mai, ba siam mekre salamat ka dom anek saih tuk nao tal sang bac, saong piah daong ka bruk pablei salih, pajeng ba pandap panda, kaya nong di bhap bini hu mbuan lagaih jang.

  UBND ban Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu hu payua harak brei thau, ieu dom doanh nghiệp daok pandar labaih 28 ha taneh mbaok jalan Thùy Vân di labik bãi Sau ( di ban Vũng Tàu) njauk biyar veik mbaok taneh dahlau di harei 31/5, mayah oh biyar meda njauk cưỡng chế, yah klaak. UBND ban Vũng Tàu jeng hu panuac ieu dom doanh nghiệp peih ngak ginup asal kadha pambuak tal paok jien 326 tỉ đồng daok tavak sraiy di kadung jien kanja.

Harei 31/5 anak tal, Tổng thống Mỹ Joe Biden meda taom gaok kapul daoh uranaih pacang siuk (BTS) di Hàn Quốc, di tuk "Bilan inem krung pok je urang Mỹ asal Á, urang Hawaii bản địa saong dom taneh ia pulao kaoh Thái Bình Dương". Nhóm nhạc BTS haong Tổng thống Mỹ meda ginum biai ka bruk  hadah hadai njauk ndom tal di urang châu Á, bruk neh rabha bangsa saong kol jhak pamaoh urang châu Á daok dak harei dak khang dalam dom thun jaik ini di Mỹ. Dahlau di nan, tổng thống Mỹ bhian hu ndom tal bruk sanya palahik abih bruk pamaoh urang châu Á daok dak harei dak tagok.

Kapul alam môi trường SOS Mata Atlantica bahrau brei thau sa harak pathau khan bahrau brei mboh taneh glai Đại Tây Dương di Brazil njauk palai pajoa tagok 66% dalam thun blaoh. Kapul ini khan cambaih lac, taneh glai njauk kaoh klaak, palai pajoa samu haong labaih 20.000 mblang dat blaong saong nyu ngak brei ka labaih 10 triệu tấn CO2 tathuak tabiak tame bầu khí quyển. Gah chuyên gia ndem lac, glai Đại Tây Dương di Brazil lac sa labik  hu makna biak praong dalam bruk pacang biến đổi khí hậu saong lac sa hệ sinh thái praong daong khik kajap labik pabak pandap mbang huak, ia manyum saong thủy điện.

Bruk padeih ba khí đốt Nga tal Áo meda lac bruk srau kadau ka urang Áo, kayua nyu ngak brei 300.000 urang lahik bruk ngak. Tui Liên đoàn dom gah ngak kong Áo, jaik abih gah ngak pandap mbang menyum di taneh ia ini daok pagam pambak tame năng lượng hu Nga pabak brei. Rajaei Áo oh hu jalan ngak halei karei meyah Nga padeih pabak khí đốt, gam haong nan hu panuac brei thau lac, karja meda cakak khí đốt ngan saong dom doanh nghiệp dalam taneh ia dahlau di abih meyah bruk jhak nan rah tabiak./.

Urang lang: Thu Thao & M.P – 28/5/2022