Cục Xuất nhập khẩu (Mentri Công thương) birau payua harak tal dom urang pablei salih brah tabiak negar langiu saong Hiep hoi Lương thực Viet Nam brei panuac pambuak bruk peih ngak dom asar kadha  hadei di tuk  Tổng cục Ngoại thương Ấn Độ brei thau pakauk pablei taong abih dom janih brah mbong bhian mbang tabiak negar langiu.  Tui dom urang ilamu  kuhria mboh dahlau, hukum pakauk  pablei brah tabiak negar langiu di Ấn Độ meda ba tal yaom brah di dunya tagok khang. Cục Xuất nhập khẩu brei panuac iew Hiep hoi brei pakhang bruk padar dom kapol nyaom brei blei saong pablei padai, brah pandap panda, khik kein laba ka urang ngak padai tui sarak  yau urak ini; dom kapol nyaom peih ngak siam dom adat di Rajaei ka bruk pablei salih  padai brah; brei bhian khik piah brah, sumu bruk pablei tabiak negar langiu saong pandar dalam negar, rik tame khik brei tani tanat yaom padai brah, brah di darak pasar dalam negar.

Di tuk pahadar 76 thun harei TBLS (27/7). UB MT negar  ban raya HCM hu peih bruk jao jien daong bac taa ka anek saih, SV bangsa takik, anek saih, SV sang kan kandah, uraniah metui kayua jit COVID-19.  Danak dak “Jien bac brei ka anek saih, SV bangsa takik, anek saih kan kathaot” kayua Báo Người Lao động jak ba. Tapa nan, UBMT negar ban raya HCM hu jao jien daong bac taa ka 112 adei haong yaom jien abih tih lac 156 triệu đồng.

Enam bilan tapa, Tổng công ty Điện lực TP.HCM patak pataom hu jaik 295 trieu Kwh điện, tagok 8, 28% dut saong tukvak ini thun blaoh saong meblah 2,15% dut saong điện pablei tabiak. Piah ngak hu yau nan, Tổng công ty Điện lực TP.HCM brei peih ngak sumu gauk ralo jalan peih ngak brei patak pataom điện. Yau ye: Tổng công ty pambuak saong dom sở, dom gah  piah paglong jalan sahaneng saong bruk ngak di dom kapol nyaom, D.N, baoh sang  hu pandar điện patak pataom, siam lagaih; peih Nyaom biai “ Urang pandar điện patak pataom, salamat, siam lagaih di ban TPHCM”; pachreih tui  bruk peih ngak Giờ Trái đất. 

UB bhap bini tỉnh Bình Thuận brei thau lac hu jao ka UB bhap bini 2 huyện Hàm Thuận Nam saong Tuy Phong pambuak bruk haong dom gah pambuak tal, tui iek, tacei pato, daong dom kapul nyaom bhap bini khik ramik, patagok, pambak praong bruk ngak hu di dom danak dak ngak iek bruk ba gauk  khik ramik kaya ikan tapen ar dalam tỉnh. Tui Chi cục Thủy sản tỉnh Bình Thuận, vaktu 2015-2020, tỉnh hu pasang iek, brei adat, peih ngak 3 danak dak piah khik caga, pasiam veik kaya ikan tapen ar. Meng thun 2017 tal ini, sò lông anek mboh bak di bhum tasik Hàm Thuận Nam; mboh hu rilo mblang bao anek saong mblang baoh di bao ốc vôi di labik praong di dom xã Thuận Quý, Tân Thành, Tân Thuận; dom janih san hô lamin tamuh raak, cak rok di biak rilo labik. Abih di nyu lac di dom labik rạn menuac ngak, rilo janih kaya ikan yau ikan mú, ikan chình, ikan gáy, jantah, bạch tuộc… ba gauk mai daok.

Dom harei tapa, mai meng ribuk ka 1, di tỉnh Cà Mau hu labaih 114 ha phun keo lai di Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp U Minh Hạ, baoh sang taduan khoan saong pambuak bruk buh jien tame khik iek njuak jaoh jaleih. Dalam nan, hu rilo taneh njauk khat lahik meng 15 tal 40%. Dom taneh glai  njauk khat lahik  trak  kan pasiam veik. Urang ngak praong di UBND tỉnh iew karja palei, kong ty kuhria samar dahlau, ka njauk, sumu taneh glai kayua jaleih tui bruk ba tabiak; ba tabiak jalan daong ka dom urang njauk khut khat.

Nyaom biai pakat glaong abih di Liên hợp quốc ka bruk padai brah pandap mbang harei kabroi (24/7) peih tabiak di ban ine Rome di Italia.  Nyaom biai dui atah dalam 3 harei, pataom tame ginum biai dom jalan lang talaih dom bruk gah padai brah pandap mbang dunya daok dang anak, dalam nan hu bruk yaok triệu menuac laik tame eik lipa, rilo menuac njauk dom ruak lamek, labaih kilo, dalam tuk bruk palai pajoa padai brah pandap mbang daok lac kan kandah praong. Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres brei thau, mangaok dunya urak ini hu 780 triệu menuac kurang padai brah pandap mbang, jaik 462 triệu menuac lavang lavaih, dalam tuk jaik 2 tỷ menuac lamek, labaih kilo.

Takik di abih 30 urang metai kayua ia dauk ia sua trak di  Afghanistan di puac adit tapa. Tui urang ngak praong di Afghanistan, hajan praong dui atah di Jalrez, atah di ban ine Kabul 29 km gah Đông jeng ba theik rilo baoh sang di bhap bini saong  ngak brei 70 urang karei njauk rambuac. Tal urak ini, daok 40 urang karei lahik. Urak ini, lac bilan hajan di Afghanistan. Thun blaoh, ia dauk ia sua jeng ngak ka yaok pluh ribau urang di taneh ia kan kathaot di Bán đảo Arap nan metai lahik, gam ba theik  rilo baoh sang saong athur raong di bhap bini.

Urang gah khí hậu angan lac Armstrong McKay di Đại học Exeter, Anh saong urang ngak haong gauk di bruk roh duah hu khan brei thau di mangaok tạp chí khoa học Science lac: Baoh taneh meda lac oh daoh dalam khí hậu siam mekre, salamat, tuk pandiak di dunya tagok jang 1 độ C. Meyah nyu tagok jang 1 độ C, dom bruk pandiak tagok di dunya ba tal ralai sraiy di tal ia patau vĩnh cửu atau bruk lahik nao di dom rạn san hô angaok dunya meda rah tabiak samar jang tui kuhria. Dom urang ilamu gah khí hậu brei thau lac dalam yaok pluh thun, biến đổi khí hậu ba tal kan kandah jang, catang jang rilo, oh daok bruk khí hậu siam mekre salamat./.