BRUK NGAK LAN AM CAM - NDUNG BAK ILAMU SIAM GHEIH DI TINH NINH THUAN
Chủ nhật, 06:30, 04/06/2023 Urang lang: Mousa Phuong Urang lang: Mousa Phuong
VOV4.VOV.VN - Daok atah di ban Phan Rang – Tháp Chàm jaik 10 km nao gah meraong, palei lan am Bàu Trúc dalam ban sit Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận hu maong lac palei ngak lan am lavik zaman abih di bhum Đông Nam Á.

Dahlau daih, palei lan am Bàu Trúc tok ngak gaok glah, dom janih pandap piah pandar yaok harei dalam sang.… Harei ini, gam haong dom janih pandap lan meng kan, di palei Cam ini hu mboh rilo janih lan am mĩ nghệ haong rilo thaik thaok bahrau brei mboh bruk tari taring, naih gheih di urang ngak lan. 

 Lan am Cam biak gheih karei, dahlau di abih lac meng bruk pilih ruah haluk lan. Di Ninh Thuận hu 22 palei Cam, min tok hu haluk di labik kraong Quao di palei Bàu Trúc meng meda ngak hu lan. Dalam sa thun, bhap bini tok mek haluk sa mbang, nan lac di bilan 5, meyah mek haluk di dom bilan hu hajan, haluk nyu lamin oh ngak lan hu.

Jalan ngak lan di urang Cam Bàu Trúc jeng biak gheih, biak karei, taong abih janih jeng hu ngak meng tangin. Lan am Bàu Trúc oh cuh meng ging bo cuh langiu langik meng njuh, meng pong haong kam. Tukvak cuh meng 5 tal 6 mong, nhiệt độ cuh meng 500 tal 600 độ C.

Bruk gheih mekre di bruk ngak lan di urang Cam pambuak pagam haong urang kumei, meng tuk ngak tal tuk pablei pandap. Kayua yau nan ye, bruk ngak lan brei tui jalan “amaik patoa veik ka anek kumei", brei mboh cambaih bruk tui darah gah amaik di urang Cam.  PGS. TS. Trương Văn Món, khoa Nhân học – Sang bac ĐH Khoa học Xã hội saong Nhân văn TP. HCM khan lac:“Amaik tacei pato ka anek kumei ngak. Habar yau nan? Kayua pato ka anek kumei meng khik hu bruk ngak meng kan

Bruk ngak lan glaih glar, min hatai anit bruk ngak, kak kajap raidiuk haong lan am, lac hatai takre oh klaak hu. Bruk ngak mbang duah jien meng ngak lan am meng kan pambuak haong cakrok lan mỹ nghệ hu paglaong jien mek tame ka dom baoh sang saong ngak brei salih bahrau raidiuk di urang Cam palei Bàu Trúc. Amuk Đàng Thị Than, daok di palei Bàu Trúc, ban sit Phước Dân, huyện Ninh Phước brei thau:“Meng ngak lan bo mikva hu raidiuk yau harei ini….

Puac bilan 11 thun 2022,  ilamu ngak lan am di urang Cam hu UNESCO vak angan tame Harak angan inem krung ilamu phi vật thể njauk khik caga samar drah di menuac sia dunya. Dom urang praong thun di Ninh Thuận daok duh hatai, huac lac bruk ngak lan am di urang Cam mbuan lahik nao. Min jaik di ini, dom urang  ranaih umo thun, daok tui jalan rai dahlau piah khik bruk ngak meng kan meng dom jalan ngak bahrau. Baoh sang di nghệ nhân Đàng Thị Phan – sa dalam dom urang kumei hu ba bruk ngak lan di palei nao tal rilo taneh ia di mangaok dunya. Dom baoh bình lan am bo amuk Phan ngak tabiak, yau brei mboh ka bruk lai tame gauk di haluk, ia saong pui di palei Cam. Dua thun dahlau, nghệ nhân Đàng Thị Phan palang lahik. Min lan am Cam jeng daok hu khik veik tuk dom urang anek di amuk Phan daok tui bruk ngak lan. Sa-ai Đàng Năng Tự, daok di palei Bàu Trúc, ban sit Phước Dân, huyện Ninh Phước khan lac:“Amaik lahik, drei salih tapa ngak rilo bruk min oh jeng. Drei mai veik haong bruk ngak lan

Lan am lac raidiuk, lac hatung hatian, lac bruk ngak brei hadah mbaok meta di urang Cam palei Bàu Trúc, min dalam hadah mekre di lan am, jeng daok hu dom duh hatai ka harei hadei di palei ngak. Njauk khik caga samar drah Inem krung ilamu phi vật thể di menuac sia dunya tui jalan di UNESCO, min khik ramik saong patagok bruk ngak meng jalan ngak yau habar, palei ngak meda nao gah halei, nan lac dom panuac tangi sua oh mbuan javap jalơi, min brei javap jalơi. Ong Bạch Văn Nguyên, akaok UBND huyện Ninh Phước, t.Ninh Thuận brei thau:“Huyện hu rami ramik bhum haluk lan piah ka rahra ngak lan am taphia kraong Quao haong taneh praong 5ha. Gam haong nan, brei khik kajap haluk lan haci hacih, pabak bruk pablei tabiak negar langiu. Kol dahlak brei padang bruk ngak nong ilamu glaong piah ngak ngak tabiak angan Aganic Bàu Trúc”

Lan am Cam urak ini oh lac ndung bak yaom ilamu nghệ thuật, bo di labik nan daok hu yaom sajarah, yaom hatung hatian, taong abih daok hu dom nghệ nhân khik ramik saong patoa veik ka rai hadei. Hatung hatian di dom nghệ nhân gam haong prein yava, ilamu eng drei ngak bahrau di dom urang ranaih umo thun, saong bruk daong prein di Karja, lac jalan piah ka dom pandap lan saong ilamu ngak lan di urang Cam hu par atah saong diuk miat haong thun bilan./.  

Urang lang: Mousa Phuong

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)