Dalam dom harei jhung thun sak ramaong, kol dahlak hu tame ravang palei Cam xã Xuân Hưng, huyện Xuân Lộc – lac palei Cam praong abih di tỉnh Đồng Nai. Dang di mangaok malagei glaong di baoh sang ilamu palei Cam bahrau hu peih pakak, Hakim AbDo HaMid chreih chrai yaih khan haong kol dahlak ka puk palei di drei.

Tui panuac khan di ong Hakim AbDo HaMid, akaok dom thun 1970, mikva urang Cam meng rilo labik yau An Giang, Tây Ninh, TP.HCM, Campuchia mai Xuân Hưng daok, padang palei, padang bruk ngak mbang. Tuk nan, ceik glai pacang vil val palei, sang danaok jeng hu ngak meng kayau, tauk hala, jalan mbak gluh baok. Yau nan min, hu bruk daong abih drei di karja palei, mikva palei Cam hu salih jalan sahneng, jalan ngak, thau pandar ilamu kỹ thuật tame pala phun lavik thun, patagok bruk raong glang.

Bhum taneh joa lange dahlau daih urak ini me-om bak sambo màu hijao di kayau patau. Urak ini, abih tih taneh pala thanh long di palei Cam hu tagok tal labaih 130ha. Mikva urang Cam khang hatai salih meng phun pala takik kein laba tapa pala phun thanh long.

Sang sa-ai Saphi Y dahlau daih ngak padai, meng tuk hu urang jakar gah ngak nong tacei pato ilamu pala drak, sa-ai nao mesraiy 50 triệu đồng di Gilang pariak sarak karja piah pala thanh long, pa-ok, pambuak haong dom janih phun pala karei: “sang dahlak pala thanh long hu 8 cong…”

Ong Abtu Kholick daok pruh ia ka bein thanh long khan lac, dahlau daih sang ong tok ngak padai. Thun 2017, ong khang hatai nao mesraiy 100 triệu đồng yaom laba lap di Gilang pariak ngak nong saong patagok palei pala huyện piah raong lamo haong ba 2 hecta taneh ngak padai, pala njam patam takik kein laba tapa pala thanh long ralow bhong meriah. Meng tari taring glang iek, nan ye bein thanh long di sang ong tuk halei jeng tamuh siam, hu rilo baoh. Ong Abtu Kholick khan lac: "Tuk camereip oh ka thau pala nan ye pala takik, urak ini jeng hu 500 gheng ye. Labik nan jeng hu 3 thun ye, urak ini daok pala gac. Sa bilan jeng duah thu 50-60 triệu, tui bilan".

Langiu di sang ong Abtu Kholick, ấp 4 daok hu rilo sang duah hu meng dom ratuh triệu tal sa tỷ đồng yaok thun. Yau ye sang sa-ai Tah hu labaih 10ha taneh pala thanh long ralow bhong meriah, yaok thun mek jien tame hu jaik sa tỷ đồng; sang sa-ai Siti Aminah, meng kan kathaot urak ini hu tapon limo jaik sa rituh drei...Jien mek tame sa thun labaih 60 triệu đồng.

Ong Phạm Ngọc Lộc, Chủ tịch UBMT negar Việt Nam huyện Xuân Lộc brei thau, palei hu labaih 700 dam dara nao ngak công nhân di dom labik ngak kong haong yaom jien bilan meng 7-12 triệu đồng yaok bilan.

Meng hu bruk ngak haong jien mek tame tani tanat, raidiuk di mikva hu salih bahrau biak rilo. Thun 2010, ấp 4 hu tal 226 sang kan kathaot, tal harei ini, daok 15 baoh sang kan kathaot dalam abih tih labaih 500 baoh sang. Taong abih uraniah jeng hu nao bac meng mẫu giáo tal THPT. Mbaok meta palei pala hu hadah hadai jang dahlau biak rilo: "Karja huyện Xuân Lộc hu peih ngak rilo sarak patagok KTXH bhum mikva urang Cam. Buh jien tame ngak jalan điện, jalan mbak, sang bac, bilai iek ruak, ia hacih, daong phun jien yaom laba lap piah mikva ngak mbang. Taong abih sang mikva hu pandar điện, bruk iek glang prein yava hu ngak gam gam, alam môi trường hu siam mekre jang".

Ong AbDo HaMid, Hakim palei Cam ấp 4 brei thau, meng ngak mbang hu, urang Cam pachreih tui dom bruk kayua karja palei ba tabiak, abih di nyu lac bruk dak padang baoh sang ilamu, Taong abih bhap bini jum pataom dak padang raidiuk ilamu di labik daok. Tal harei ini, palei hu sa baoh Sang megik praong siam saong sa Sang ilamu khang kajap duh ka bruk me-in sambai di mikva: “Urak ini mikva ngak mbang cak rok patagok, hu anek adai saai nao ngak cty xi nghiep…”

Tuk raidiuk hu tani tanat, hatai sahneng saong bruk bac da-a jeng hu glaong tagok. Urak ini dalam palei hu 2 urang HĐ bhap bini pakat huyện; labaih 850 urang đoàn dam dara, jaik 150 urang kapul urang ngak nong saong labaih 500 urang kapul urang kumei, haong 3 urang đoàn naih gheih hu ba tame Đảng.

Mai tal ấp 4 xã Xuân Hưng harei ini, yaok urang jeng mboh hu bruk salih bahrau mbaok meta tapa yaok harei. Rilo baoh sang bahrau praong siam daok hu padang tagok rah tui dom jalan bê tông samu tapak pambuak palei Cam haong palei Stiêng saong bhum urang Kinh dalam xã. Jak jeng nan mai meng bruk jum pataom, kham merat yam tagok, rik prein yava tame haong karja palei dak padang puk paga, palei negar dak harei dak siam mekre, kaya meda./.