ILAMU NGAK LAN DI URANG CAM HU UNESCO BA TAME ANGAN INEM KRUNG ILAMO OH MBOH DI META NJAUK PACANG KHIK CHIP
Chủ nhật, 06:30, 22/01/2023 Urang lang: Jasi Urang lang: Jasi
VOV4.VOV.VN - Ilamu ngak lan di urang Cam hu UNESCO ba tame angan inem krung ilamo oh mboh di meta njauk pacang khik chip. Bruk ini hu ba tabiak dalam mbang nyaom di Ủy ban dom rajaei Công ước 2003 ka pacang khik inem krung ilamo oh mboh di meta mbang ka 17 di UNESCO rah tabiak di Rabat, Marocco melam 29/11 (tui mon Hà Nội).

Lan di urang Cam rilo meng lac pandap piah pandar dalam sang, pandap  piah ngak Yang saong pandap mỹ nghệ, lac jeik, gok, tam salao, bilaok… Bruk ngak lan yau brei mboh hatai saneng duah hadah krah kayua urang kamei Cam ngak tabiak tui jalan ngak hu patoa veik dalam bol bhap rah ra. Salih ka bruk pandar bàn pa-yeng, urang kamei Cam nao kadul lakuk vin taom dhan bàn caik haluk lan piah mbeik ngak jeng pandap. Lan oh tráng men saong hu pambu thu, hu cuh langiu langik meng njuh saong pon dalam 7 tal 8 tuk di nhiệt độ jaik 8.000 độ C.

Haluk lan, cuah, aia, njuh saong pon hu mek di labik. Haluk lan hu tamuh gilac tui vaktu dua klau thun hadei di tuk caoh mek di mblang Hamu Tanu Halan, taphia takai kraong Quao dalam palei Hamu Craok Bàu Trúc (tỉnh Ninh Thuận) saong mỏ haluk lan palei Xuân Quang (atah palei Jagaok Bình Đức, tỉnh Ninh Thuận, 3km nao gah Tây Bắc). Pandap piah ngak lan  biak mbuan, hu nghệ nhân mek pandap di labik yau: gai kuah (meng kreim) piah kuah ka nyu lapih rup lan, saong kanduh baoh bao, khan bai njuk pasah ia piah sah jangaih rup lan.

Jalan ngak saong ilamu ngak lan hu pato veik ka dom rai rah dalam baoh sang tapa bruk ngak. Bruk ngak hu palagaih ka urang kamei Cam taom gaok, ndom biai nao mai dalam tuk ngak bruk, jeng yau dalam bruk pato tacei ka anek kamuan, pok paglaong jang labik dang di urang kamei dalam bol bhap rah ra. Bruk ngak lan jeng brei patagok jien mek tame di baoh sang saong khik ramik hu adat cambat tanarakun, asal ilamo di urang Cam pak Việt Nam. Yau nan min, yaom lac hu rilo kham merat piah pacang khik, min bruk ngak lan di urang Cam jeng dang anak bruk mbuan si lahik nao kayua lac nyu pambak meng bruk đô thị hóa tal bruk duah mek hu haluk lan piah ngak, bruk suai ba drei tame  haong kinh tế thị trường saong rai rah ranaih takik sangka tal bruk ngak ini.

Tui Uỷ ban dom Raja-ei ka pacang khik inem krung ilamo oh mboh di meta, Harak gar piah pok brei inem krung ilamo oh mboh di meta bruk ngak lan di urang Cam pabak hu dom kadha hadei ini piah vak tame angan inem krung ilamo oh mboh di meta njauk pacang khik chip: Ka sa, inem krung ini pambuak pagam tal bruk ngak lan am Cam meng tangin saong pandar dom pandap biak mbuan piah ngak. Po ilamo saong urang dang tabiak ngak rilo meng lac urang kamei Cam. Jalan ngak saong ilamo ngak hu tacei pato veik dalam baoh sang, but pajaih saong bol bhap rahra. Bruk tacei pato hu ngak tui jalan khan veik saong ngak iek yaok harei. Inem krung dui pachreih bruk klah rabha saong pambuak gauk di dom urang ngak bruk, dom bruk ndom panuac daok dang dalam rai diuk saong paglaong  labik dang di urang kamei Cam dalam rai diuk harei ini.

Inem krung hu pambuak pagam haong ilamu ngak iek, adat cambat tanarakun, hatai jia, lễ hội, dalam nan hu dom adat cambat pambuak pagam tal ong Tổ bruk ngak lan di urang Cam. Bruk ngak lan di urang Cam hu daong khik ramik ilamo Cam di Đông Nam Á. Ka dua, urak ini dom nghệ nhân, urang dang ngak saong manuac bac megru bruk ngak di dom palei ngak lan daok takik. Yaom lac hu rilo kham merat piah pacang khik, inem krung ini jeng mbuan si lahik nao kayua rilo kadha karei di gauk pambak tame yau bruk đô thị hóa ngak pambak tal labik di dom palei ngak thủ công meng kan saong mbang tame  labik pandap tamo daok hu piah ngak, jien buh tabiak ka pandap tamo piah ngak tagok glaong, nghệ nhân gheih ngak umo glaong, rai ranaih oh pachreih bruk ngak ini, pandap ngak tabiak hu takik janih.

 Ilamu ngak lan di urang Cam lac inem krung ilamo oh mboh di meta ka 15 di Việt Nam hu vak angan tame dom harak angan di UNESCO. Lambaok ka Negar hu inem krung hu vak angan, amuk Lê Thị Thu Hiền, Akaok Cục Inem krung ilamo, lambaok Mentri Ilamo, Padhih saong Rivang ma-in hu panuac javap jalei veik dalam praong prang, sanya peih ngak siam dom jalan pacang khik dom yaom di bruk ngak lan am di urang Cam./.

Urang lang: Jasi

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)