Dahlau daih, di palei Cam Lâm Thuận, xã Hàm Phú, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận oh hu thei thau yuk Saranai, tuk dalam palei hu bruk ngak adat hagait jeng brei nyim menuac meng labik karei mai yuk. Ngan saong urang Cam, ngak adat oh kurang hu sap Saranai, nan lac suan yava dalam dom bruk ngak adat, nan ye yaok palei Cam jeng hu sa kapul caga duh ka dom bruk ngak adat … di palei. Meng hatai caong khin daong ka palei di drei khik ramik hu ragu ragam ngak adat meng kan, ong Thông Long hu duah tal dom nghệ nhân piah megru yuk Saranai. Tok dalam sa tukvak katut panak bac megru, ong Long hu jeng sa urang duy nhất di palei Cam Lâm Thuận thau pandar kadeit Saranai. Tuk dalam palei hu ngak adat hagait, sap Saranai di ong Long hu yava tagok, yau ieu ta-a urang mai ngak adat, Ong Thông Long khan lac: “Dahlau deih, dalam palei dahlak oh thei pasram yuk, ginang ye hu, bo yuk Saranai ye oh hu thei, nan ye yaok mbang ngak adat cambat lac daa manuac mai yuk…”

Ong Long lac urang biak takre sap Saranai saong ong hu hatai kham merat pato pakai veik ka dom likei dam dalam palei Cam. Urang halei caong khin bac ye ong abih hatai tacei pato. Dom anek saih di ong urak ini yuk biak gheih saong hu mbaok dalam kapul ngak adat di palei Cam. Ong Long hu 5 urang anek likei, dalam nan hu 3 urang jeng hu hatai biak takre sap kadeit Saranai saong sa-ai Thông Minh Luyến lac urang yuk Saranai gheih abih. Ong Long biak uan tabuan meng hu dom urang anek di drei hu patui jalan di ong khik ramik ragu ragam meng kan di bangsa. Daok sa-ai Thông Minh Luyến ye dak uan tabuan jang kayua lac meng hu hatai takre Saranai hu daong ka sa-ai thau dalam jang ka ilamu di bangsa drei. Sa-ai Thông Minh Luyến khan lac: “Dahlak hu ame pato yuk kadet saranai piah khik ramik veik pato ka rai hadei…” 

Nao gam haong Saranai daok hu Ghinăng saong Paranưng, ini lac dom alat ragam meng kan oh kurang hu dalam dom bruk ngak adat di urang Cam. Tui hatai sahneng di urang Cam, kadeit Saranai lac lambaok ka cambuai, Paranưng lambaok ka tian, Ghinăng lac 2 akaok ta-uk, kayua sap Saranai bhian peih mbaok ka yaok ragu atau salih meng ragu ini tapa ragu karei. Ong Long brei thau: Piah yuk hu Saranai, urang bac brei biak kham merat, brei thau mek sap saong khik yava, kayua Saranai nyu dui atah oh padeih, abih sa kadha meng padeih. Kayua yau nan ye, oh lac thei khin bac jeng bac hu. Caong ka Saranai khang sap saong yava atah, dahlau di tuk yuk brei tuh alak ka nyu pasah abih dalam pi, oh lac tuh ia tame yau dom kadeit, khalei karei. Ong Thông Long lac: “Saranai ini bhian hu pambuak gam haong Ghinăng piah ngak adat Rija yau ye rija praung, rija mưlam, rija bwei,… ”. 

Thun ini ong Long umo labaih 70 thun saong ong hu labaih 40 thun kak kajap haong sap kadeit Saranai. Rilo thun tapa, ong Thông Long oh huac glaih glar piah tacei pato ka rilo anek kamuan urang Cam daok dalam saong langiu palei. Tal urak ini, ong hu rilo anek saih pandar hu gheih Saranai salih ka drei. Sư cả Thông Minh Toàn, palei Lâm Thuận brei thau: “Meng hu ong Thông Long meng hu menuac yuk kadeit ka dom bruk ngak adat praong di bhap bini dalam palei. Meng nan bo hatai jia di anek taco ngan saong ong muk, ong kei oh lahik nao. Mikva jeng uan tabuan lo kayua ong Long pato hu ka dom urang anek di drei thau pandar, thau yuk Saranai, daong ka drap ar hu yaom glaong di muk kei caik veik oh lahik nao”.

Ngan saong urang Cam, ragu Saranai meng kan tok hu yuk dalam tuk ngak adat, nan ye sap Saranai daok hu ieu lac sap ginreih, pambuak anek menuac haong dom po yang. Yaom lac praong thun, min meng hatai abih drei ka bruk khik ramik ilamu Cam, sap kadeit Saranai di ong Thông Long jeng daok yava khang, yava atah, ba chreih chrai ka hatai menuac urang. Sap kadeit nan oh tuk halei lahik nao, kayua daok hu dom urang anek, dom anek saih di ong daok patui veik saong khik ramik. Saong jeng dreih yau ong, dom urang nan daok patui bruk yuk Saranai yau yuk tagok sap hatung hatian di urang Cam, caong khin ka sa raidiuk siam mekre, haniem phul./.