Pathau mikva saong taong abih gauk!

Tuk harei pataom ilamu bangsa Dao dalam negar mbang ka sa barau rah tabiak di ban sit Tuyên Quang, mintri ilamu thể thao saong du lịch pambuak saong UB bhap bini tỉnh Tuyên Quang peih nyaom meyai “khik ramik saong patagok ilamu bangsa Dao dalam tuk mbeik drei tame saong patagok taneh ia”. Dom asal kadha hu ginum di nyaom meyai hu pataom tame dom bruk yau: brei ruah duah cơ bản saong taong abih gah ka urang Dao piah khik ramik saong patagok dom yaom glaong ilamu, pakhang bruk jum pataom dalam but pajaih saong di dom but pajaih haong gauk, rik daong dak padang saong khik caga taneh ia. Njauk  jhul pakhang talei pambuak bruk dunya dalam ruah duah ka urang Dao, tui dom jak jeng barau, mbeik drei tame dalam tuk toàn cầu hóa. Kadha vak di Diệu Linh – urang vak di rayo sap ndom VN.

     Tui bruk pasang iek dân số saong sang daok thun 2009, urang Dao di Việt Nam hu labaih 750 ribau menuac, daok di dom tỉnh trung du saong bhum ceik gah brak, dalam nan daok rilo di dom tỉnh yau: Tuyên Quang, Hà Giang, Cao Bằng, Lào Cai, Quảng Ninh, Lạng Sơn, Sơn La, Phú Thọ...Ngan saong urang Dao, bruk ngak kinh tế ralo meng lac hamu puh du canh. Pandap ngak tabiak ralo meng lac piah duh bruk ngak nông saong pandar yaok harei, lac dom bruk yau: ngak tanyaik, pak yot, ngak dom pandap trang sức, ngak ba-ar. Dom yaom glaong ilamu gah tinh thần brei mboh cambaih ka hatai sahneng tâm hồn, thau ka lingik tasik, ka rai diuk di bangsa Dao biak gheih yau: sap ndom, akhar vak, rija roya. Dom yaom glaong ilamu gah vật chất hu brei mboh cambaih dalam bruk padang puk, palei, padang ngak sang daok, khan ao, pandap cuk, pandap mbang, bruk ngak meng kan…. Dom thun tapa, Đảng saong karja hu ralo sarak piah patagok rai diuk mbang ngui, daok dang,  ilamu – xã hội di bhum urang bangsa takik, bhum ceik. Meng nan, bruk eik lipa kathaot rambah daok trun, akaok saneng hu paglaong, , trun daok takik dom adat cambat og siam dalam rai diuk.   

Brei panuac di nyaom meyai, dom urang hu mbaok ndom lac, bruk patagok dom yaom glaong ilamu meng kan dom bangsa takik saong ilamu bangsa Dao daok biar, oh ka pabak hu bruk ba tabiak. Kayua yau nan ye, yaok urang brei thau khik ramik, iek praong, hu trách nhiệm dak padang, patagok ilamu piah dak harei dak hu siam ka ilamu bangsa. Amuk Nguyễn Thị Hải Nhung, Vụ trưởng Vụ ilamu bangsa ( mintri ilamu Thể thao saong du lịch) ndom lac:

 “Makna kayua gaok kan kandah di darak pasar, rilo inem mek ilamu vật thể di bangsa Dao daok dang anak bruk mbuan lahik nao. Di ralo puk palei kayua bangsa Dao daok pablak saong dom bangsa karei, rai ranaih praong tagok oh thau, oh ndom hu sap di drei. Bruk ini hu jeng paga pacang praong dalam bruk khik ramik ilamu bangsa, abih di nyu nan lac dom ragu daoh, ragam tamia bhap bhni, daoh páo dung, daoh dam dara...Dalam ngak adat, likhah caga, ngak ndam metai hu ralo salih barau saong mbuan lahik nao ilamu”.

Ong Triệu Bình, chuyên viên cao cấp Vụ bangsa, jabat Quốc hội mboh lac, bruk ruah duah, taong yaom, khik ramik saong patagok dom yaom glaong ilamu meng kan siam mekre di bangsa Dao daok lac bruk njauk ngak chip meng ruah duah lý luận saong thực tiễn. Tui ong, adat cấp sắc lac sa adat praong dalam rai di yaok urang Dao. Meyah klak nao yếu tố agama, tín ngưỡng ini lac bruk pato pakai praong, brei mboh tapa dom panuac patao  ngak bruk siam, oh ngak bruk jhak. Dom panuac pato  hu ngak meng panuac sanya  anak bruk chứng kiến di muk kei saong dom yang mebhang. Ong Triệu Bình ndom lac: 

 “Ka sa brei hu sarak piah khik ramik saong patagok sap ndom akhar vak meng kan di bangsa Dao. Pachreih rai ranaih bac daa piah thau saong pandar sap ndom akhar vak. Ka dua lac duah saong patao asram paglaong ilamu ka dom urang ruah duah ilamu nghệ thuật bangsa Dao. Pato pakai kapul trí thức urang Dao saong daong palagaih piah trí thức urang jakar lac urang Dao mai duh ka puk paga palei pala bangsa drei. Pok meyaom saong hu chế độ thỏa đáng piah patagok ilamu di dom nghệ nhân bhap bini. Ka 3 lac đầu tư saong peih bruk duah, pataom saong brei thau dom yaom glaong ilamu văn học nghệ thuật bangsa Dao”.