# Panidka tabiak drah (SXH) lac ruak njom mbak kayua  virus Dengue. Bruk biak huac di ruak pandiak tabiak drah di labik lac oh ka hu jru  pasiam ruak, oh ka hu vaccin pacang caga. Pandiak tabiak drah meda mboh di uranaih song urang prong, ruak meda biak hajual, min jeng meda biak trak.  Di Việt Nam, ruak rah tabiak di grauk labik dalam negar, meng palei pala tal ban sit ban prong. Biak di nyu, ruak rah tabiak luac thun, min tuk hu hajan mai, jamuk vằn tagok khang di abih ye ruak pandiak tabiak drah tamuh jeng jit .

# Dom kadha brei thau lac ruak:

Hadei di tuk njauk jamuk  vằn hu virus Dengue kaik meng  3-14  harei, triệu chứng di pandiak tabiak drah hu mboh. Dahlau di abih lac pandiak glong, pandik talang talaih, taglaoh taaok , hadei di nan tagok tanut bhong meriak sit di tangin takai, atau sre drah dhung, sre drah lin tagei .

Ruak bhian dui atah meng 2-7 harei, bloh hadei di nan, brei hu sa tuk vak biak atah piah pasiam abih. 

# Ala ni, lac dom kadha brei thau lac ruak pandiak tabiak drah Dengue trak. Njauk nao tal cơ sở y tế piah iek ruak chip tuk hu sa dalam  dom kadha yau ini:
          + gleih glar,

+ pandik tian

+ ta- aok rilo

+ tabiak darah niêm mạc
          + me- eik takik

# Sa kadha njauk thau lac: jru trun pandiak pandar siam dalam pandiak tabiak drah lac paracetamol (angan jru: Efferalgan, Hapacol,..). Dom jru karei  meda ngak ka bruk rối loạn gar drah di ruak trak jang.

 Mikva song tong abih gauk bahrau pang TSBS Phạm Diệp Thùy Dương brei thau ka makna saong dom kadha brei thau lac ruak pandiak tabiak drah; Dalam kadha ni harei jip adit hadei, khol drei duah thau ka dom jalan pacang caga ruak pandiak tabiak drah  ayut nye./.

Nguyên nhân và triệu chứng của bệnh SXH:

            Từ đầu năm đến nay, cả nước đã ghi nhận gần 88.000 trường hợp mắc sốt xuất huyết, 6 trường hợp tử vong tại Bình Phước, Bình Thuận, Khánh Hòa, Quảng Bình, Tiền Giang và TP.HCM. So với cùng kỳ năm 2018, số mắc đã tăng gấp 3,1 lần; Như vậy, hiện chúng ta đang ở trong mùa dịch SXH. TM TTCB tuần này, chúng ta cùng nghe bài của TS.BS. Phạm Diệp Thùy Dương về nguyên nhân và triệu chứng của bệnh SXH:

# Sốt xuất huyết (SXH) là bệnh truyền nhiễm do virus Dengue gây ra.  Mối đe dọa
Mối nguy hiểm của SXH nằm ở chỗ là chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cũng như vaccin. SXH có thể gặp ở cả trẻ em và người lớn; bệnh có thể rất nhẹ, nhưng cũng có thể diễn tiến rất nặng. Ở Việt Nam, bệnh lưu hành trên cả nước, cả ở thành thị lẫn nông thôn. Thật ra, bệnh xảy ra suốt năm, nhưng khi những cơn mưa về, muỗi vằn phát triển mạnh nhất thì SXH lại bùng phát thành dịch.

# Triệu chứng và dấu hiệu cảnh báo
Sau khi bị muỗi vằn mang virus Dengue đốt từ 3-14 ngày, triệu chứng của SXH sẽ xuất hiện. Bệnh thường khởi phát bằng sốt cao đột ngột, đau cơ khớp, buồn nôn và nôn, sau đó nổi những chấm đỏ li ti ở tay chân, hay chảy máu cam, chảy máu chân răng. 
Bệnh thường kéo dài từ 2 – 7 ngày, và sau đó lại cần thêm một khoảng thời gian khá dài để hồi phục hoàn toàn.

# Dưới đây là “dấu hiệu cảnh báo” của SXH Dengue nặng. Bạn tuyệt đối không được chần chừ mà phải đến cơ sở y tế để khám ngay khi có 1 trong những dấu hiệu này nhé:
+ vật vã, lừ đừ, li bì
+ đau bụng
+ nôn nhiều
+ xuất huyết niêm mạc
+ tiểu ít

# Một điều quan trọng cần ghi nhớ: thuốc hạ sốt duy nhất sử dụng an toàn trong SXH là paracetamol (biệt dược: Efferalgan, Hapacol,..). Các thuốc khác có thể làm tình trạng rối loạn đông máu sẵn có của bệnh trầm trọng thêm.

         Quý vị vừa nghe  TSBS Phạm Diệp Thùy Dương trình bày về nguyên nhân và Triệu chứng và cách phòng chống căn bệnh SXH; trong TM này thứ Năm tuần sau, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các biện pháp phòng chống SXH bạn nhé./.