Dom urang jakar hu jak ba bhap bini nao iek ruak 

Mesup ini, 29/9 di Đắk Lắk, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc mai hu mbaok dalam nyaom biai "Bruk ngak hu dalam cakrok phun mắc-ca di Việt Nam tukvak tapa; bruk pamaong ngak saong jalan cakrok di anak tal". Taong yaom 5 thun tapa, bruk cakrok phun mắc ca oh ka hu yau hatai caong khin, Thủ tướng tacei tabiak dom kadha njauk ginum biai dalam nyaom biai ini, lac taneh riya, quy hoạch saong khik ramik di karja gah pabak pajaih ka urang pala mắc-ca; peih taneh pala phun mắc-ca hadom lac lagaih. Tui urang pan akaok dom puk palei, brei hu sarak karei piah dui pachreih hu doanh nghiệp buh jien tame cakrok phun mắc-ca tui yaok bhum, plei, abih di nyu lac dui pachreih dom chế biến, pabak pajaih siam ka urang pala.

Di nyaom biai yaih khan danak dak “Rami ramik patagok  điện lực negar tuk vak 2021-2030, pamong tal thun 2045”, Mintri Công thương kuhria mboh dahlau lac tal thun  2030, công suất di tong abih tih brei hu labaih  138.000MW, tal thun  2045 lac labaih  302.000MW. Dalam danak dak ni, Mintri  Công thương hu ba tabiak dom jalan piah ngak dom sarak  pambuak jalan  điện di rajaei. Tui nan, jalan ba  điện meda hu rilo salih karei dalam tuk vak anak tal , salih ka bruk ba  điện meng gah brak  tame gah merong yau dom thun tapa, jalan ba điện daok salih karei tui jalan cagar veik  .  

Di mbang họp báo peih tabiak tuk mesup ini (29/9), Tổng cục Yaok pataom brei thau, yaom cai pandar (CPI) bilan 9/2020 tagok 0,12% duk saong bilan dahlau saong tagok 0,01% duk haong bilan 12 – thun blaoh, jeng lac tanut biar di abih dalam vaktu 2016-2020. Tanut tagok nan rilo meng lac kayua yaom dịch vụ pato megru hu ramik brei tagok piah ka nyu lagaih haong darak pasa, yaom điện pandar tagok kayua pandar rilo dalam bilan pandiak, yaom brah dalam taneh ia tagok kayua yaom brah pablei tabiak negar lingiu di Việt Nam glaong di abih kuhria meng thun 2011.

Tapa 3 thun peih ngak danak dak “Nao gam song urang kamei tapen negar” tuk vak  2018-2020 kayua  Trung ương Kapul LH urang kamei  Việt Nam song Bộ  Tư lệnh Bộ đội biên phòng ba tabiak ngak, dom tỉnh: Hậu Giang, Đồng Tháp, Bạc Liêu jak ba hu jiak  17,7 tỷ đồng peih ngak  6 nyaom danak dak, bruk  an sinh xã hội di dom tỉnh ban bhum tapen negar. Dalam nan, pala hu labaih 23.000 phun hajao di dom labik daok di bhap bini, jalan pasang iek tapen negar; daong yaok bilan  ka labaih  40 anek saih kan kathaot  dalam  3 thun, dong phun jien, pato bruk ngak ka  8.000 boh sang kathaot…Meng nan rik dong patrun sang kathaot  di 8 xã tapen negar  di dom tỉnh trun dok labaih  2,6%.  

Harei ini, yaom blei pabui diuk di gah meraong tagok hasit, di rilo tỉnh ban yaom bhian lac 80.000 đồng sa kg. Glaong abih di bhum ini, lac di Cần Thơ saong Kiên Giang yaom 82.000 đồng sa kg. Pabui ba mai dua darak praong di TPHCM harei ini (29/9) lac jaik 5.000 drei, yaom 81.000 đồng sa kg. Dom urang pablei salih di darak Hóc Môn (TP.HCM) brei thau, pabui ba mai dua darak praong nan trun labaih 10% duk saong adit dahlau gam gam dalam 2 harei.

Gah Y tế dunya  (WHO) ndom lac: jit prong  Covid-19 meda ngak brei bruk patagok  kinh tế di bhum  Đông Á, Thái Bình Dương song  Trung Quốc trun di tanut beir di abih kuhria meng labaih  50 thun tapa. Tui nan, patagok kinh tế di bhum ni thun ni tok hu  0,9%, tanut beir di abih kuhria meng thun  1967. Kinh tế trun ngak ka labaih  38 triệu urang laik tame bruk eik lipa kan kathaot. Gilang pariak dunya hu panuac kakei dom negar dalam bhum brei hu dom jalan salih bahrau jien ndua piah pataom jien tame song jhul pakhang  an sinh xã hội piah dong ka urang ngak.

Blah báo tabiak yaok harei lac The Times harei ini brei thau, dom urang ginum biai di Liên minh châu Âu (EU) bahrau hu panuac brei mboh lac daok caga pamaong tal sa harak ndung bak adat hukum ka  thỏa thuận pablei salih haong negar Anh. Tui nan, akaok kapul ginum biai di Liên minh châu Âu Michel Barnier daok caga ngak bruk ka dự thảo di harak pambuak bruk pablei salih tự do dalam adit ini. Dua gah meda yam tame mbang ginum biai bahrau ka thỏa thuận hadei di Brexit pak di Brussels, Bỉ. Ini lac mbang ginum biai ka 9 kuhria meng bilan 3/2020 min jeng oh ka hu siam lagaih praong halei.

Hu Jiak  30 urang metai, dalam nan hu urang lin  song bhap bini dalam mbang cuh gauk khang di  Azerbaijan song  Armenia di bhum Nagorno-Karabakh harei kabroi  (28/09).  Mintri  Quốc phòng Azerbaijan brei thau, hu labaih  550 urang lin Armenia njauk rambuac dalam dom mbang mesruh gauk. Langiu di nan, Azerbaijan jeng hu cuk  22 radeih  tăng song 18 kapan haoh oh hu menuac peih  di  Armenia. Dom mbang cuh gauk khang di bol lin Armenia song Azerbaijan rah tabiak di mesup harei 27/9, hadei di tuk 2 gah jeng hu panuac lac gah daih cuh tame dahlau dom labik quân sự di  Na-gô-nơ Ka-ra-bắc./.         

Urang lang: Hanipha -Mousaphuong