Urang tame tabiak tapen negar njauk dut iek drah 

Mesup ni  (18/8), Mintri  Y tế brei thau  hu  7 urang  njom  Covid-19 bahrau di  Hà Nội, Hải Dương, Quảng Nam song sa urang  meng negar lingiu tame, tui nan, urang njom  Covid-19 meng akaok bilan jit tagok  983 urang. Dom urang njom bahrau pagam tal  Đà Nẵng kuhria meng harei  25/7 tal urak ni lac  505 urang. Piah pacang cakak  jit ruak, meng  0tuk  harei page  (19/8), Hà Nội brei atah di gauk di dom  quán cà phê, quán bia, hu panuac ieu dom urang paatah di gauk  1m. Hà Nội dut iek hu  48.000 urang dalam nan hu  74.000 urang nao Đà Nẵng meng harei  15/7, urak ni dom urang dut iek bloh  hu labaih  30.000 song tui kuhria meda dut iek hu abih di harei ni  18/8. Min, dut song panuac kakei  "tuk vak meh” dut iek ye  Hà Nội ngak suai jang song tui dom  chuyên gia, ni lac bhum njauk caik hatai suh sah tapen bhum jit ruak bahrau lac  ban Hải Dương.

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam bahrau hu harak jak ba urang dam dara, công nhân viên chức lao động (CNVCLĐ) pandar ứng dụng Bluezone. Tui nan jeng ieu kakei dom pakat Công đoàn peih bruk khan brei thau ka bruk hu makna praong glaong di "Ứng dụng duah mboh urang taom gaok jaik - Bluezone" di mangaok phone pan tangin piah patrun bruk njom mbak tabiak rahra. Ka dua lac, peih bruk "Adit tabiak bruk" pato tacei pandar Bluezone di Công đoàn cơ sở, dalam urang dam dara, CNVCLĐ meng harei 18/8 tal 25/8. Ka klau lac, yaih khan saong pato tacei bruk pandar ứng dụng Bluezone. Kuhria tal harei 17/8, ứng dụng "mblah pataik pacang pambah điện tử Bluezone" hu 19,1 triệu mbang pandar. Tinh, ban hu rilo urang pandar Bluezone glaong abih lac Đà Nẵng, meblah labaih 37% rahra.

Meng di bilan  10/2020, Pasak pasang iek ruak kik  ban raya HCM hu peih bruk klauk jru  pabak  vắc-xin Uốn ván – Bạch hầu patrun liều (ieu lac vắc-xin Td) ka uranaih ndih tapui thun  2013. Pasak  Y tế 24 quận, huyện song dom bilai  y tế  phường, xã hu peih bruk klauk jru di sang bac ka tong abih anek saih dok bac  tal  2, thun bac  2020-2021 song peih bruk klauk jru di bilac Y tế phường, xã ka uranaih oh nao bac . Bruk klauk jru dalam mbang ni hu mong yau klauk jru kakei mbang ka  5 ka ruak  bạch hầu song  uốn ván. Tui yaok pataom, bruk klauk jru  vắc-xin pacang ruak  bạch hầu di uranaih  ndih tapui thun 2019 di ban raya  HCM 6 bilan akaok thun ni  hu labaih  88%.

Panuac khan meng gah Y tế tỉnh Đắk Lắk, dalam tỉnh hu gilac urang ruak ka 34 dương tính vsaong vi khuẩn bạch hầu. Urang ruak ini ndik tapui thun 2004, bangsa Êđê, daok di puk Za, xã Hòa Sơn, huyện Krông Bông. Urak ni urang ruak hu daok taong ruak, tui iek brei daok karei di sang iek ruak Đa khoa bhum Tây Nguyên. Tuk mboh hu urang njom bahrau, pasak Y tế huyện K rông Bông hu peih bruk pruh jru pametai anek ruak saong pacang labik hu urang njom. Gam tui di nan hu pasang iek urang taom gaok jaik haong urang ruak saong brei ka bhap bini daok jaik sang urang ruak manyum jru kháng sinh pacang caga.

Họa sĩ  Vũ Đức Hiếu, Akaok muinyim  ilamu  Mường (ban  Hòa Bình) bahrau hu ban Jeonju (Hàn Quốc) pok brei giải thưởng Jeonju International Award ka bruk patagok inem krung  ilamu  phi vật thể.  Họa sĩ Vũ Đức Hiếu hu buh pren tame ka bruk padang ngak Muinyim  ilamu  Mường jeng sa labik khik ramik dom janih ilamu  meng kan di bangsa  Mường, dui pachreih rilo tuai damuai mai rivang. Mban peih jao giải thưởng Jeonju ndom lac, Muinyim ilamu  Mường meda hu mong lac bruk ngak siam gheih ka bruk khik ramik ilamu dom bangsa takik  .

Tui Tân Hoa Xã, jabat Sở hữu Trí tuệ Trung Quốc hu brei bằng ngak tabiak vắc-xin Covid-19 camriep di negar ni ka Học viện Khoa học Quân y bol bala peih paha Trung Quốc saong Công ty sinh học CanSino. Tui pathau khan, dom mbang ngak iek di anek takuk brei mboh, vắc-xin Ad5 ngak tabiak miễn dịch siam haong virut SARS-CoV-2, meda  ngak tabiak phản ứng miễn dịch tế bào ka rup pabhap dalam vaktu katut. Di puac thun ni atau akaok thun hadei, vắc xin pacang caga Covid-19 di Trung Quốc meda hu ba tabiak darak pasa mayah siam lagaih saong brei mboh cambaih ka bruk salamat.

Dom urang metai kayua ruak Covid 19 dalam sa harei di  Japon tagok tal tanut glong di abih meng di tuk yah klaak bruk samar drah di dalam taneh ia Harei kabroi (17/8), negar ni brei thau hu 15 urang metai di  Osaka, Chiba, Tokyo… Japon jeng hu dom bhum jit  dalam dom sang bac. Đại học Tenri di tỉnh Na-ra brei padeih bruk di kalup kapul bóng bầu dục hadei di tuk thau jit ruak di pak ni  song  24 cầu thủ mboh dương tính. Dahlau di nan, Japon jeng pathau khan ka bhum jit tagok tal  88 urang njom di kalup kapul  chaoh blong di sang bac trung học Sunan di tỉnh  Shimane.

Gah Y tế dunya (WHO) harei ni hu panuac brei mboh lac, tachauk nerak lac bruk ba tal urang metai kayua Covid-19. Urang dang akaok WHO gah alam, langik tasik saong prien yava – Tiến sĩ Maria Neira brei thau, bruk tachauk nerak lac bruk ngak brei 7 triệu urang metai aval yaok ba thun kayua ba tal ruak phổi saong jalan suak yava di anek manuac. Muk ndom lac, meng dom urang ruak hu ruak dahlau di phổi, virut SARS-CoV-2 dalam rup pabhap mbuan tagok samar jang. Kuhria tal urak ni, jit praong Covid-19 ngak ka 22 triệu urang njom ruak saong  jaik 774 ribau urang metai, dalam tuk nan asal jit ruak jeng ka oh hu ngak cambaih laih../.

Urang lang: Hanipha- Thu Thảo