Nyom ia mbak ngak kan kadah khang tal bhum Tây Nam Bộ

“Đô thị praong sap pagap caga bruk brei daok karei di labik praong, abih di nyu ngan saong ban praong lac Ha Noi saong Ban raya HCM” lac tacei patao di Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc di mbang ginum biai thường trực Chính phủ bira harei kabroi 5/3. Urang dang akaok Rajaei ndom veik bruk brei daok karei pataom sa labik tui rilo jalan ngak karei di gauk nan lac bruk praong njauk brei ngak. Gah quân đội saong dom palei patui bruk caga labik daok karei. Gah y tế brei ba urang jakar y tế saong pandap pandar iek ruak daong ka dom palei meyah mboh hu jit. Mentri Y tế hu jao bruk blei tame 20 triệu khẩu trang piah caga gam haong 10 triệu dahlau tra lac 30 trieu blah, dom balkh khẩu trang N95, khan ao pacang Covid-19.

Mintri Khoa học saong Công nghệ bahrau brei thau Đề tài roh duah ngak bộ sinh phẩm real-time RT-PCR one step duah mboh virus Corona anek ruah bahrau (bộ kít) kayua Học viện Quân y dang akaok, pambuak haong Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á padang ngak. Jakjeng di bruk ni hu makna biak praong, mbang camariep Việt Nam hu kít saong ngak tabiak biak rilo, chất lượng siam yau chất lượng bộ kít Việt Nam daok pandar di dunya.

Meng treh melam harei paguh 7/3 tuai nhập cảnh mai meng atau hu nao tapa dom taneh ia châu Âu saong Campuchia njauk brei thau bruk y tế. Taong abih pabah mbang negar, urang nhập cảnh meda khan tapa harak atau khan tui điện tử, urang pasang iek gah y te  tacei pato urang tuai saong mboh tara tame. Dom pabah mbang negar hu urang lang sap Anh, sap Campuchia daong bruk nan saong  palih ruah harak brei thau nan. Urak ini, Việt Nam hu pandar harak khan y tế pacang caga Covid -19 ngan saong urang tuai mai meng Trung Quốc, Hàn Quốc, Iran, Italy.

Dom hãng kapar ahaoh Việt Nam hu tabiak panuac brei thau lac brei padieh dom jalan par tal Hàn Quốc meng harei 7/3 kayua bruk njom mbak jit COVID-19. Dom hãng kapar ahaoh dunya yau ye Korean Air, Asiana Airlines jeng brei thau lac padieh par rilo mbang par tal dom ban di Việt Nam dalam bilan 3 saong bilan 4. Min, 2 hãng nan jeng daok khik jalan par meng Incheon tal Đà Nẵng saong Phú Quốc yaok adit 5 mbang.

Nyom ia mbak ngak kan kadah khang tal bhum Tây Nam Bộ. Piah trun takik kan kandah ka bhap bini, rilo bruk brei ia pandar oh abih jien hu dom palei peih ngak. Dom huyen taphia tasik  tỉnh Tiền Giang peih 51 labik ia công cộng brei saoh ka urang kan kathaot, ngak bruk lauac harei melam. Rilo mbang alain brei kawang padang ia taba jeng hu daong ka urang bum tua riya.

Covid-19 rahtabiak di 89 negar saong bhum lãnh thổ, ngak ka 98.077 urang njom nCoV, dalam nan hu 3.356 urang metai, tagok 71 urang dut haong harei kabroi. Dom urang njom ruak di Italy saong Iran tagok biak samar drah. Italy hu viek 769 urang dương tính nCoV, patagok urang njom tal 3.858, dalam tuk nan dom urang njom di Iran lac 3.513 urang. Italy jeng lac negar hu urang metai kayua Covid-19 glaong dang ka 2 dunya, dang hadei Trung Quốc, ngan saong 148 urang metai. Hàn Quốc jeng lac sruh jit praong dang ka 2 dalam dunya tuk mboh 6.088 urang njom ruak, tagok 467 urang dut saong sa harei dahlau saong 40 urang metai. Nam Phi harei kabroi hu urang njom ruak akaok meti, daok Hà Lan brei thau dom urang njom nCoV tagok 2 mbang tal 82.

Meng Nhật Bản, Australia mbiah tal Mỹ daok mboh bruk caga ba-ar vệ sinh, khẩu trang tuk huac ruak nCoV tagaok. Siêu thị praonga abih di Australia adit ini brei takik blei ba-ar vệ sinh hadei di tuk cảnh sát  hu mbaok di cửa hàng Sydney kayua meblah gauk taong paoh piah blei ba-ar. Thủ tướng Nhật Bản Shinzo brei panuac angaok Twitter iew bhap bini brei sahanang hatai anak bruk kuirang pandap di negar, dalam tuk dom sieu thi  di Mỹ jeng abih cih ba-ar vệ sinh. Dom urang tâm lý học khan lac bruk urang jak gauk mai blei ralo saong bruk tui iek ralo khaw tin ka Covid-19 ba tal bruk blei pablei ssraw kadau, kan kandah.

Urang pan Akaok negar Nga saong Thổ Nhĩ Kỳ njauk gauk brei padieh cuh phao di tỉnh Idlib, kham marat khik kajap negar Syria. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ nao tal Moskva piah ginum baai haong po Điện Kremlin ndom tal bruk di Idlib, paga pacang puac abih di phiến quân di Syria dalam tuk bruk masuh gauk biak khang dalam 1 bilan tapa di lin Thổ Nhĩ Kỳ haong bol lin rajaei Syria hu Nga daong. Dua urang pan akaok njauk gauk brei padang hành lang an ninh praong 6 km di Idlib, bol lin dua negar meda ginum biai cambaih laih dalam sa adit anak tal. Bol lin Nga saong Thổ Nhĩ Kỳ meda pasang iek haong gauk di jalan praong M4 di Syria meng harei 15/3./.

(Urang lang: Thu Thảo – Ái Nghiêm – 6/3)

TRANG TIN TRƯA THỨ SÁU, 6/3/2020

“Đô thị lớn chuẩn bị phương án cách ly diện rộng, đặc biệt với hai thành phố lớn Hà Nội và TPHCM” là chỉ đạo của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại cuộc họp thường trực Chính phủ chiều qua (5/3). Người đứng đầu Chính phủ nhắc lại quan điểm cách ly tập trung bằng các hình thức là đối sách quan trọng. Lực lượng quân đội và các địa phương cần tiếp tục chuẩn bị thêm cơ sở cách ly. Ngành y tế được yêu cầu điều chuyển nhân lực và trang thiết bị hỗ trợ các địa phương nếu xuất hiện dịch. Bộ Y tế được giao mua thêm 20 triệu khẩu trang dự trữ (với 10 triệu chiếc trước đây là 30 triệu), một số khẩu trang N95, đồ bảo hộ chống Covid-19.

Bộ Khoa học và Công nghệ vừa công bố kết quả Đề tài nghiên cứu chế tạo bộ sinh phẩm real-time RT-PCR one step phát hiện virus Corona chủng mới (bộ kít) do Học viện Quân y chủ trì, phối hợp với Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á thực hiện. Thành công của đề tài có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, lần đầu tiên Việt Nam đã có bộ kít do và sản xuất với số lượng lớn, chất lượng tốt tương đương với chất lượng bộ kít Việt Nam đang sử dụng của thế giới.

Từ 0h ngày mai (7/3) khách nhập cảnh từ hoặc đi qua các nước thuộc Cộng đồng châu Âu (EU) và Campuchia phải khai báo y tế. Tại tất cả cửa khẩu, khách nhập cảnh có thể khai báo qua tờ khai trên giấy hoặc khai báo điện tử, kiểm dịch viên y tế hướng dẫn hành khách và đóng dấu xác nhận. Các cửa khẩu có phiên dịch viên tiếng Anh, tiếng Campuchia hỗ trợ khai báo y tế và sàng lọc tờ khai. Hiện Việt Nam đã áp dụng tờ khai y tế phòng ngừa Covid-19 đối với khách nhập cảnh từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Iran, Italy. 

Các hãng hàng không Việt Nam đã đồng loạt thông báo tạm dừng khai thác các đường bay đến Hàn Quốc từ ngày mai 7/3 do diễn biến của dịch COVID-19. Các hãng hàng không quốc tế như Korean Air, Asiana Airlines cũng đã thông báo tạm dừng khai thác nhiều chuyến bay tới các thành phố của Việt Nam trong tháng 3 và tháng 4. Tuy nhiên, hai hãng trên vẫn duy trì đường bay từ Incheon đi Đà Nẵng và Phú Quốc với tổng tần suất khai thác 5 chuyến mỗi tuần.

Xâm nhập mặn đã gây ảnh hưởng lớn tại khu vực Tây Nam Bộ. Để giảm bớt khó khăn cho người dân, nhiều hình thức cấp nước miễn phí đã được các địa phương triển khai. Các huyện ven biển tỉnh Tiền Giang mở 51 vòi nước công cộng phục vụ miễn phí dân nghèo, hoạt động 24/24h. Nhiều đợt tặng bồn chứa nước, cấp nước ngọt cũng được tổ chức cho người dân vùng hạn mặn.

Covid-19 xuất hiện tại 89 quốc gia và vùng lãnh thổ, khiến 98.077 người nhiễm nCoV, trong đó 3.356 trường hợp tử vong, tăng 71 ca so với hôm qua. Số ca nhiễm tại Italy và Iran tiếp tục tăng nhanh. Italy ghi nhận thêm 769 trường hợp dương tính nCoV, nâng tổng số người nhiễm lên 3.858, trong khi con số này tại Iran là 3.513 người. Italy cũng là quốc gia có số người chết vì Covid-19 cao thứ hai thế giới, chỉ sau Trung Quốc, với 148 người tử vong. Hàn Quốc vẫn là ổ dịch lớn thứ hai thế giới khi ghi nhận 6.088 ca nhiễm, tăng 467 trường hợp so với một ngày trước và 40 người đã tử vong. Nam Phi hôm qua ghi nhận ca nhiễm đầu tiên, trong khi Hà Lan thông báo số trường hợp nhiễm nCoV đã tăng gấp đôi lên 82 người.

Từ Nhật Bản, Australia cho đến Mỹ đang chứng kiến làn sóng tích trữ giấy vệ sinh, khẩu trang đến mức phi lý khi nỗi lo sợ nCoV tăng lên. Siêu thị lớn nhất Australia tuần này bắt đầu hạn chế lượng mua giấy vệ sinh sau khi cảnh sát được điều tới cửa hàng tại Sydney do một vụ ẩu đả liên quan đến mặt hàng này. Thủ tướng Nhật Bản Shinzo lên Twitter kêu gọi người dân bình tĩnh trước tình trạng thiếu hụt hàng hóa trên toàn quốc, trong khi các siêu thị ở Mỹ cũng hết sạch giấy vệ sinh. Các nhà tâm lý học cho hay sự kết hợp giữa tâm lý đám đông và việc theo dõi quá nhiều tin tức về Covid-19 đã dẫn tới cuộc khủng hoảng mua sắm trên.

Lãnh đạo Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đạt thỏa thuận ngừng bắn tại tỉnh Idlib, nhấn mạnh nỗ lực bảo đảm toàn vẹn lãnh thổ của Syria. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ tới Moskva nhằm thảo luận với ông chủ Điện Kremlin về tình hình tại Idlib, thành trì cuối cùng của phiến quân tại Syria trong bối cảnh giao tranh giữa lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ và phiến quân với quân đội chính phủ Syria do Nga yểm trợ trở nên dữ dội trong một tháng qua. Hai lãnh đạo nhất trí thành lập hành lang an ninh rộng 6 km tại Idlib, quân đội hai nước sẽ thống nhất các chi tiết trong vòng một tuần tới. Binh sĩ Nga và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tuần tra chung trên tuyến đường cao tốc chiến lược M4 của Syria từ ngày 15/3./.

(Ngọc Xuân biên tập)