Mintri  Y tế mesup ni  23/6 brei thau  hu  55 urang njom COVID-19 dalam negar, taeng ban raya HCM lac  51 urang; 04 urang dok veik di  2 tỉnh Bắc Giang song Nghệ An. Việt Nam hu abih tih urang njom COVID-19 lac 13.782, dalam nan urang njom bahrau kuhria meng harei 27/4 mbiah tal ni lac  10.495 urang,  hu  2.772 urang ruak hu tong thit ruak. Harei kabroi Bình Dương hu  33 urang  dương tính hong SARS-CoV-2. Gah  Y tế Bình Dương dok samar pambuak bruk  song mintri Y tế pasang iek parabha  vaccine rilo di abih meyah hu piah klauk jru pacang ka bhap bini song urang ngak. 

UB bhap bini ban raya HCM bahrau hu panuac ieu bhap bini nao tal dom labik pablei salih, ngak bruk, labik me-in, labik pataom rilo menuac… meng harei 24/6 brei khai báo y tế điện tử. Tui nan, dom urang nao tal jabat ngak bruk, labik ngak kong, labik chế xuất, labik kong nghệ glaong, sang mac, xí nghiệp; labik pataom rilo menuac, dalam nan hu gam dom labik y tế, chung cư, sang bac, nhà ga, mblang radaih, bến tàu, radaih, gilai pajeng tuai, pasak pablei salih, siêu thị, darak đầu mối, labik pabak dom bruk oh kurang hu...brei khai báo y tế điện tử.

Meng harei 11/6 tal  22/06, dom jabat peih ngak iek vaccine Nanocovax pacang Covid-19 hu klauk  1.000 mbang vaccine dalam abih tih 13.000 mbang di tuk ngak iek mbang ka 3. Hadei di tuk hu  Học viện Quân y song  Viện Pasteur ban raya  Hồ Chí Minh klauk vaccine Nanocovax, dom urang halan hatain jeng hu pren yava tani tanat. Tuk vak anak tal, daok klauk iek ka 12.000 urang halan hatain dok veik  tui tanut  2 urang klauk vaccine Nanocovax, 1 urang klauk giả dược. Tui kuhria tal kreih bilan 9 tal,  hu pathau khan ka bruk salamat  song bruk tamuh miễn dịch … Dahlau di nan, dalam tuk vak ka  1 song  2 klauk iek  vaccine Nanocovax, taong abih urang hu klauk hu tamuh kháng thể dalam drah.

Tui Hiệp hội Chế biến saong Pablei tabiak negar lingiu kaya ikan Việt Nam (ieu katut lac VASEP), kaya ikan di taneh ia 5 bilan akaok thun 2021 pablei tabiak negar lingiu hu jaik 3 tỷ 300 triệu USD, rilo jang 14% duk saong dom bilan ini thun blaoh. Tui nan, kaya ikan pablei tabiak negar langiu di 13 tỉnh dalam bhum taneran kraong CL hu jaik 2 tỷ USD, meblah 60%;  6 tỉnh, ban Đông Nam bộ meblah 18%. Jeng tui VASEP, dalam 3 thun tapa, mực, bạch tuộc pablei tapa Trung Quốc tagok gam gam. Thun 2021, jit Covid-19 di Trung Quốc hu pacang veik, karja Trung Quốc brei pacadu dom bruk pa-atah di gauk nan ye bruk blei tame mực, bạch tuộc di Trung Quốc hu tagok veik.

Kayua srau kadau di jit COVID-19, dom janih pandap panda kaya nong praong di  Ninh Thuận yau: lasun ngu, nho… di dom puk palei trun beir song pablei biak suai ba tal rilo kan kandah ka bruk ngak mbang, rai duik di yaok rituh boh sang dok dalam tỉnh.Ong Đào Quốc Thắng, akaok UBND xã Thanh Hải, huyện Ninh Hải brei thau, tui yaok pataom meng akaok thun tal ni,  abih tih phun lasun ngu buac mek blaoh di xã lac labaih 765 tấn di 277 boh sang pala. Min tal tuk vak ni dok labaih  551 tấn lasun ngu ka oh pablei hu. Urak ni yaom lasun that daok meng 7.000 - 9.000 đồng/sa kg.

  Di bang Maharashtra, Ấn Độ mbang camereip hu mboh 20 urang njaom biến chủng bahrau di virus SARS-CoV-2, hu caik angan lac Delta plus (B.1.617.2.1). Tui panuac khan meng y tế bang ini, biến chủng Delta plus meda lac sa dalam dom makna ba tal tamuh khang jit Covid-19 ka 2 di Ấn Độ. Ini lac biến chủng ka 4 hu mboh di Ấn Độ, saong biến chủng bahrau ini meda ngak brei trun hoạt tính di huyết thanh haong kháng thể di dom menuac njauk ruak atau hu klauk vaccine blaoh.

Ủy ban châu Âu harei kabroi brei thau lac hu peih sa bruk pasang iek  pacang  độc quyền ngan song   Google, song hu panuac lac ngak suan hukum meriak gauk  tapa bruk pandar  công nghệ yaih khan.Lac sa binah di bruk pasang iek  prong pamong tame dom  cong ty công nghệ prong dunya, Ủy ban châu Âu meda tong yaom iek Google hu ngak dahlau dom dịch vụ di eng drei meng bruk patrun  quyền truy cập di đối thủ tame dữ liệu urang pandar ka bruk yaih khan halei oh. Meyah mboh lac ngak suan, Google meda njauk phạt song njauk peih ngak dom jalan pasiam veik.

Harei kabroi (22/6) hu rah tabiak Nyaom biai online dom urang ngak praong pakat glaong (SOM) ASEAN pagam 3 di ASEAN haong dom gah pambuak bruk lac Trung Quốc, Japon haong Hàn Quốc. 3 taneh ia ini jeng brei thau lac daok pachreih tui dom jalan ngak di ASEAN ka pacang caga COVID-19, daong dom taneh ia ASEAN paglaong prein y tế pacang caga, roh duah, patagok saong hu vaccine pacang COVID-19 siam mekre, salamat saong samu gauk. Dom taneh ia ASEAN taong yaom glaong bruk Trung Quốc hu caik tabiak 100 triệu mbang vaccine saong daok pabak vaccine brei ka dom taneh ia ASEAN; Japon haong Hàn Quốc hu rik daong saong daok sanya lac: Japon brei 1 tỷ đôla saong Hàn Quốc brei 200 triệu đôla ka danak dak COVAX AMC piah daong vaccine  brei ka dom taneh ia kan kathaot saong daok patagok./.

Urang lang: M.P – H.Pha - 23/6/2021