Dalam sajarah, abih di nyu nan lac dalam dom thun bilan mesruh metak khik caga palei negar, Việt Nam saong Campuchia tuk halei jeng thau jum pataom gauk, klah rabha ka gauk dom yamen bingi jeng ye dom phik palak piah taong kol khamang haong gauk, meblah độc lập, tự do ka yaok taneh ia. Yau nan min, hadei di tuk tagok pan akaok taneh ia di bilan 4/1975, kol Pôn Pốt – Iêng Xari nyu nao cagar veik talei rohim siam mekre meng kan di dua bangsa, kol nyu bhian ndom jhak, biai kanjah Việt Nam, brei lin ngak srau kadau, lih tame taneh ia drei di bhum tasik biên giới Tây Nam. Oh padeih di nan, kol nyu daok brei lin taong meblah pulao Thổ Chu (di huyện đảo Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang) saong dom pulao karei di bhum Tây Nam taneh ia drei. Tal bilan 12/1978, kol Pôn Pốt nyu pataom rilo sư đoàn peih bruk taong meblah abih jalan biên giới Tây Nam. Kuhria meng bilan 5/1975 tal harei 23/12/1978, kol nyu pametai 5.230 bhap bini Việt Nam meng dom jalan ngak biak jhak, biak man rợ; am cuh rilo labik ngak ka bhap bini drei rilo gauk nduac klaak sang danaoh, hamu puh, ngak oh thau hadom pandik harao ka bhap bini drei.. 

Anak bruk kanjah jhak nan bruk peih praong mesruh metak di kol khamang, Đảng saong Karja drei kham merat ein saong kham merat tui jalan hòa bình, hữu nghị haong Karja Campuchia Dân chủ, min kol drei dak ein, ye kol Pôn Pốt dak ngak tal, nan ye kol drei njauk pilih ruah jalan dang tagok piah khik caga quyền tự vệ di drei. 

Đại tướng Phạm Văn Trà, ngak Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng dahlau daih, tuk nan lac Sư đoàn phó Tham mưu trưởng Sư đoàn 330, Quân khu 9 khan veik: Dalam bruk mesruh metak khik caga biên giới Tây Nam di taneh ia, Tịnh Biên saong Khánh Bình dalam tỉnh An Giang lac 2 labik mesruh khang di abih, gam gam njauk kol nyu taong tame. Kayua kol nyu khin meblah mek 2 labik ini piah ngak jalan taong tame Châu Đốc. Min meng bruk pambuak gauk khang kajap di Quân khu 9 saong tapon nyaom bol pan phao kraong pak di labik, khang hatai mesruh nan ye kol khamang oh meblah mek hu.

 “Kol dahlak tabiak nao 2 harei ye lahik Ba Chúc, kol nyu tame pametai labaih 3 ribau bhap bini daok di Ba Chúc. Taong pateok kol khamang tabiak truh biên giới Vịnh Bà, ye di labik jalan mai salih ka Trung đoàn 3 piah taong Ba Chúc. Puac di abih jeng peih paha hu Ba Chúc. Meng nan gam gam taong, palai hu taong abih kol khamang di mblang hamu ceik Phú Cường.”.

Pabak panuac ieu di Mặt trận jum pataom daong taneh ia Campuchia, meng harei 23/12/1978, Quân tình nguyện Việt Nam saong tapon nyom bol pan phao kraong di Mặt trận Jum pataom daong taneh ia Campuchia peih bruk tổng phản công, taong tayah taong abih labik khik caga gah lingiu di kol lin Pôn Pốt.

Tal harei 6/1/1979, kol drei peih bruk taong tame ban ine Phnôm Pênh. Hadei di 2 harei taong khang, harei 7/1/1979, Quân tình nguyện Việt Nam saong tapon nyom bol pan phao kraong di Mặt trận Jum pataom daong taneh ia Campuchia peih paha hu Phnôm Pênh, taong jaleih kol phản động Pôn Pốt – Iêng Xari, daong ka labaih 4 triệu bhap bini Campuchia tabiak truh plak tangin tội ác di kol khamang.

Dalam bruk mesruh metak biak kan kandah, glaih glar saong mbuan metai lahik nan, tuk halei jeng hadah tagok bruk jum pataom gauk, abih hatai anit gauk di dua bangsa. Trung tướng Triệu Xuân Hòa, Anh hùng tapon nyaom bol pan phao kraongbhap bini, lac urang ngak Tư lệnh Quân khu 7 dahlau daih, hadar veik:

 “Bhap bini drei eik lipa, min kol drei jeng pataom veik daong ka ayut, pabak brei láng, trại, brah, pandap mbang menyum, daong ka bhap bini Campuchia diukrai. Bloh pambuak haong dom dom urang ngak cách mạng di Campuchia, jak ba, pilih ruah, pato pasram, dak padang lực lượng cách mạng Campuchia meng oh tal hu, meng sit tal praong. Nan ye dahlak mboh hu hatung hatian di bhap bini, di ayut Campuchia ngan saong kol drei yau adei sa-ai ralo darah, meng nan tal urak ini.”.

Tui Thượng tướng Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, jayah dalam bruk mesruh metak khik caga palei negar biên giới Tây Nam hu makna biak praong. Kol drei oh lac khik caga hu taneh ia drei, bo daok hu daong ka bhap bini Campuchia tabiak truh họa diệt chủng, meblah veik quyền được sống, quyền ngak menuac saong yam tame saman độc lập, tự do biak biai, peih tabiak jalan pasiam veik talei rohim saong bruk jum pataom gauk meng kan mai di dua Đảng saong bhap bini dua taneh ia Việt Nam – Campuchia. 

 “Kol drei njauk ngak habar piah patagok talei rohim jum pataom khang kajap haong dom taneh ia, haong taneh ia Campuchia. Ini lac bruk praong, brei ngak gam gam, lac bruk khik caga taneh ia meng aval, meng atah. Saong bruk jum pataom Việt Nam – Campuchia gam lac ilamu meng kan, gam lac bruk oh salih karei yau urak ini”.

40 thun tapa, talei rohim, pambuak bruk di Việt Nam – Campuchia hu dom rai urang pan akaok saong bhap bini dua taneh ia buh pren tame pabak daok hu pakhang saong patagok siam mekre, ba mai kein laba ka dua taneh ia, ba mai sron mbon, độc lập bangsa saong bruk tani tanat, cakrok patagok dalam bhum saong di dunya./.