Harei 23/9/1945, lac 21 harei hadei di tuk Chủ tịch HCM puac harak brei angan ka taneh ia, tabiak rai taneh ia VN Dân chủ cộng hòa, bhap bini Nam bộ oh ka bak bui sambai taneh ia hu sron mbon, njauk pan phao dang tagok mesruh piah  khik kajap nền độc lập barau mek hu. Bhap bini Nam bộ khang hatai ngak tui panuac  lac  “taduan lihik taong abih min oh taduan lahik taneh ia, oh taduan ngak halak halin”.              

Harei 23-9-1945, thực dân Prang kandauk dalam binguk bol bala Anh meblah mek phao ndao kol Nhật di Nam bộ, caong meblah veik taneh ia drei sa mbang tra. 6000 lin Prang pagam pambak tame labaih 10 ribau lin Anh ngak srau kadau Bei Gon. Kol nyu caong meblah Nam Bộ piah ngak jalan meblah Việt Nam saong Đông Dương.

7 tuk harei 23/9, Xứ ủy saong UB hành chính  Nam Bộ (hadei di ini salih angan jeng ủy ban kháng chiến) ginum biai di phố Cây Mai (Chợ Lớn), hu mbaok  ong Hoàng Quốc Việt, lambaok Trung ương Đảng saong Tổng bộ Việt Minh. Nyaom meyai tabiak bruk ieu bhap binidang tagok mesruh pacang kol khamnag. Ủy ban kháng chiến Nam bộ hu padang tagok, tabiak lệnh tổng bãi công, bãi thị, oh ngak bruk ka kol khamang, pacang cakak kol khamang. Tui tacei pato di Đảng, bhap bini Nam bộ ba gauk dang tagok, tabiak ,mblang mesruh taong kol khamang, peih tabiak sa blah sajarah oanh liệt barau, nan lac: “Nam bộ kháng chiến”.

Biar harei 23/9, grauk labik dalam Bei Gon đình công, oh ngak bruk ka Prang. Dom công sở, xí nghiệp, hãng pablei salih kreik pabah mbang, drak oh nyaom, radaih padeih nduac. Dom ụ mesruh hu padang tagok grap labik. Pak dom harei camereip, bol bala saong bhap bini Bei Gon palai pajoa hu dom labik di kol khamang. Sap phao mesruh di Bei Gon ngak tatuan megei taneh ia. Rilo tỉnh Nam bộ ba kapul dam dara, urang đoàn, dam dara mai rik pren saong bei Gon pacang kol khamang meblah taneh ia. 

 Gam saong bhap bini dom tỉnh Nam bộ,  bhap bini Bà Rịa – Vũng Tàu ba gauk dang tagok caga mesruh metak. Tapon nyaom bol pan phao kraong di tỉnh hu padang tagok hu angan chi đội cộng hòa vệ binh ngan saong 150 urang, parabha jeng 3 phân đội. Dalam nan ralo meng lac dom đội viên, dam dara tự vệ, dam dara tiền phong, dam dara xung kích saong dom lin khố hijao, lin khố meriah tui cách mạng. Phao ndao di đơn vị hu labaih 100 mbaik phao bộ binh di Prang, Nhật, Anh kayua kapul dam dara tiền phong pataom hu dahlau nan. Ủy trưởng quân sự Dương Văn Xá pan akaok chi đội, dom cai đội dalam binh lính tui cách mạng hu pataom mbaok tame mban chỉ huy saong pan akaok dom phân đội yau: xếp Thới 4, đội Kỵ, đội Thanh, đội Nhượng, đội Dĩ, đội Kiệm... Kapul dam dara tiền phong saong dom đội tự vệ hu padang tagok grap dom puk palei piah khik caga an ninh trật tự,  kuhria caga abih bruk piah taong thực dân Prang mai meblah veik.

Dom đội tự vệ xung kích di dom palei kham merat nao duah phao ndao, ngak giáo mác saong pasram quân sự. Dom đội vũ trang di Vũng Tàu kham merat pasram megru, parabha gauk khik caga tapen tasik harei melam. Bruk blei phao, klaik mek phao di kol Nhật brei ka tapon nyaom bol pan phao kraong hu ralo bhap bini pachreih tui, abih di nyu nan lac thanh thiếu niên, dom urang hu pambuak bruk saong lin Nhật dahlau nan jeng daong tapon nyaom bol pan phao kraong loa tame kho, mek phao. Tapon nyaom bol pan phao kraong Vũng Tàu hu abih tih 250 mbaik phao tuk nan.

Di HN, mban thường vụ TƯ đảng ginum biai brei taong khang lin Prang di Nam bộ, kham merat mek hu jayah di mblang mesruh piah daong palagaih ka bruk mesruh saong quân Tưởng di gah brak. Harei 27/9/1945, chủ tịch HCM payua harak thư ka bhap bini gah meraong brei thau hatai khang dang tagok kháng chiến di Đảng, rajaei saong bhap bini drei, kayua độc lập tự do di taneh ia. Gait pok paglaong jalan diukrai lac “metai dalam tự do siam jang diuk dalam rai halak halin”. Pabak veik panuac ieu di Wa, bhap bini Nam bộ dang tagok taong kol khamang hu ginup phao ndao bahrau, ngak tayah âm mưu di kol khamang, daong  pakhang karja cách mạng, dak padang chế độ barau, caga ka bruk kháng chiến toàn quốc.

Bruk dang tagok mesruh pacang thực dân Prang meblah veik taneh ia dalam dom harei camereip di Nam bộ di bol bala saong bhap bini drei hu makna biak praong glaong, ngak tayahi âm mưu taong samar, jayah samar di thực dân Prang. Taphia di nan, brei mboh cambaih bruk anit ranam taneh ia, khang hatai mesruh metak piah khik caga taneh ia, khik caga độc lập, chủ quyền di bangsa drei. Bilan 2 thun 1946, lambaok rajaei saong bhap bini dalam taneh ia, chủ tịch HCM alin brei Nam bộ angan  “Thành đồng tổ quốc”./.