Pathau mikva saong taong abih gauk! Meng rilo thun ini mai, Gia Lai bhian lac tỉnh hu anek saih klak bac, padeih bac ralo di bhum Tây Nguyên. Dalam thun bac 2015 – 2016 ini, bruk klak bac dak trak jang tuk hu tal jaik 2.000 anek saih padeih bac; saong tuk tame bilan pala drak, anek saih padeih bac daok hu rilo jang dom mbang. Dang anak bruk ini, Gia Lai brei hu jalan ngak barau piah khik anek saih daok veik sang bac. Nguyễn Thảo, urang vak di rayo sap ndom VN daok di Tây Nguyên hu kadha vak brei thau ka bruk ini. Daa mikva saong taong abih gauk tui pang.

Palei Đê Btức, xã Đăk Jơ Ta, huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai hu ralo bhap bini lac bangsa Ba Na. Dalam palei hu 139 baoh sang, min tok hu 2 anek saih bac pakat 3. Tuk tal bilan pala drak, tame palei, sang halei jeng kreik pabah mbang nao puh ngak taneh caga trun pajaih. Ralo uranaih umo nao bac jeng padeih bac daok di sang daong ka amaik ame, anek praong nao puh, anek sit oh ka thau ngak puh ye nao khik limo. Saai KRức, urang palei Đê BTức brei thau, yau dom uranaih dalam palei, tuk tame bilan pala drak, anek likei di saai jeng padeih bac meng 7 tal 10 harei piah nao puh daong amaik ame:

 “Tuk bac, tuk padeih piah daong amaik ame palei bei kayau, pala bời lời, ngak hamu, ngak hareik. Amaik ame pato nyu lac nao bac mai pan harak bac bài, min nyu oh khin. Nyu tui ayut nyu, saai nyu nao me-in, nao menei ia. Pachreih nyu, nyu oh nao bac, oh nao bac ye nao ngak puh, pan jaleng, pan kagac nao ngak glai. Palei ini bac tal 9 tal 10 bloh tok pasang, tok diuk ye”.

 Gam saong bruk padeih bac bilan pala drak, di palei Đê Btức daok hu oh takik bruk anek saih klak bac piah tok diuk tok pasang kayua bruk tok gauk tuk daok sit jeng daok hu ralo. Tame palei, oh kan piah gaok dom adei kamei oh ka tal umo tok pasang min jeng amaik yau adei Thoan, ndih tapui thun 2000. Tui ong Jưk, ame di Thoan, baoh sang hu daong palagaih ka anek nao bac. Min oh ngak hagait hu tuk kol nyu khin diuk khin pasang jang bruk bac daa. Ong Jưk lac:

 “Radaih ini, ja Thuận hu sa sruh, mu Thoan hu sa sruh, min nyu oh khin nao bac. Nyu oh sahneng tal harei hadei, bo nyu khin hu pasang, hu anek min. Oh brei tok pasang, min nyu khin ye. Umo 15 thun, nyu tok pasang ye. Urang Ba Na yau nan ye. Bruk pacang cakak, nyu metian praong yau ini ye ngak yau habar”.

Amuk Trần Thị Minh, Hiệu trưởng sang bac THCS Đăk Jơ Ta, huyện Mang Yang brei thau, bruk anek saih klak bac nan lac bruk meng livik mai di sang bac. Tame bilan trun pajaih, Yaok harei sang bac hu 30% anek saih padeih bac piah nao puh daong amaik ame. Meyah hu hajan khang akaok bilan ye anek saih padeih bac tal 50%. Amuk Trần Thị Minh lac:

 “Anek saih tarieng nao bac nan lac takik. Akaok saneng di urang Ba Na, anak meta lac patagok kinh tế, bloh meng saneng tal bruk brei anek nao bac. Urang jeng thau saneng brei anek nao bac piah thau akhar huroh. Min, kinh tế kan kandah, nan ye dom amaik ame ralo pandar dom anek nao ngak saong baoh sang, lavik lavik brei dom anek padeih, abih di nyu nan lac dom tukvak cang bilan yuak kuak yau ini”.

Tui sở pato megru tỉnh Gia Lai, thun bac ini dalam tỉnh hu 1837 anek saih klak bac, meng pakat bac tiểu học tal THPT. Dom anek saih padeih bac tui bilan piah daong amaik ame daok hu ralo jang dom mbang. Barau ini, gah pato megru hu peih ginum meyai piah langyah bruk ini saong ha ba tabiak ralo jalan ngak piah pasiam veik. Min, dom jalan ba tabiak jeng lac dom jalan ngak klak, yau brei brah, brei khan ao, tapuk siphau ka anek saih, hu ngak meng ralo thun ini mai min oh pasiam hu bruk nan. Ong Hồ Văn Điệp, akaok jabat pato megru huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai ndom lac, tuk halei daok hu ralo puk palei kan kathaot ye bruk anek klak bac jeng daok rah tabiak. Kayua yau nan ye, piah pasiam bruk ini, langiu kham merat di gah pato megru dalam bruk salih barau danak dak pato pakai ka nyu lagaih, dui pachreih jang anek saih bangsa takik, ye dom đề án, danak dak daong patagok kinh tế ka bhum bangsa takik kan kandah di tỉnh brei hu peih ngak kein lagaih.

Dahlak saneng lac, suai lavik, caong khin pakat angaok sangka padang đề án patagok kinh tế XH ngan saong dom palei biak kan kandah. Biak di nyu, meyah kol drei oh ba bruk kinh tế tame piah pachreih patagok kinh tế ye cambaih laih nyu pagam pambak biak praong tal bruk bac daa di bhap bini bangsa takik./.