Nghệ nhân ưu tú Lò Văn Lả - gilang harak tapuk di urang Thái
Thứ hai, 00:00, 25/02/2019 hanipha hanipha
Pathau mik va song tong abih gauk !
Ong Lò Văn Lả, nghệ nhân naih gheih bangsa Thái daok di tổ 7, phường Tô Hiệu, ban Sơn La, hu mik va urang Thái dalam bhum mong iek yau sa gilang tapuk haduik. Kayua ong hu rilo thun bilan raoh duah song khik ramik hu sa gilang tác phẩm ilamu Thái. Kadah “dom bangsa adei saai” harei ni, daa mik va song tong abih gauk taom gaok nghệ nhân naih gheih Lò Văn Lả tapa kadha vak di Lường Hạnh, urang vak di rayo sap ndom Việt Nam daok di bhum Tây Bắc:

           Thun 1959, hadei di tuk bac tamat bloh sang bac  sư phạm bhum ceik Trung ương, ong Lò Văn Lả hu mai ngak bruk di sang bac  Sư phạm bhum ceik labik  Tây Bắc pato akhan haroh  song sap  Thái ka gru pato di gah taneran tagok pabak ka Sơn La. Hadei di nan ong hu mai ngak bruk di  Báo Tây Bắc, vak haroh Thái, langyah sap , in haroh Thái brei ka mik va thau. Meng nan, ong dak harei dak hu mbuan lagaih piah roh duah, tom gaok  mik va song thau jang ka ilamu Thái.

Dahlau deih oh hu  tài liệu piah pato bac, dahlak duah thau tapa dom urang hu thau ka ilamu , dom  nghệ nhân cuak ariya, tapa nan hulin thau tapa dom kadha doh bhap bini  Thái. Ka dua hulin hu mong iek dom  tài liệu ilamu  Thái dalam gilang tapuk, hulin dak thau jang ka ilamu  Thái, meng nan hulin hu hatai khin roh duah song khik ramik ilamu piah ka mik va Thái duah thau ka langik tasik, vũ trụ yau habar... ka adat cambat tanarakum , duah thau dom kadha doh bhap bini , pok meyaom puk paga, palei negar yau habar.”

 

Thun  2007, tuk  phông haroh Thái hu ba tame  phần mềm máy tính, ong hu roh duah, ba tabiak dom tác phẩm bo ong roh duah song khik dalam máy tính. Tác phẩm halei oh ka langyah ye  ong lang tabiak, gam tong haroh  la tinh gam tong haroh  Thái piah pato veik ka rai hadei, dalam nan hu dom tác phẩm hu rilo  chương, rilo kadha vak. Tok kuhria taeng  tác phẩm “ Tay Pú xớc” –ndom ka palei mương hu labaih  60 kadha vak, “ Phanh mường, Phiết mường” hu  36 kadha vak. Daok gah văn học,  truyện thơ cổ bangsa  Thái ong roh duah hu  9 tác phẩm,  dalam nan hu  tác phẩm dane angan di  bhap bini Thái yau “Sống chụ xon xao”; “ Tiễn dặn người yêu”; Khun Lú Nàng Ủa, Hiên Hom Căm Đôi, Ý nọi Nàng Xưa... Langiu di nan, dok hu rilo panuac pandao, panduac pandit, daoh pandao, đồng dao song thần thoại, truyền thuyết, dalikan, dom tác phẩm vak ka  tâm linh...Tong abih  tal urak ni jeng hu ong roh duah song khik ramik, ngan saong jiak  17.000  blah baar  khổ A4. Ni biak lac  nguồn tư liệu quý ngan song dom urang khin duah thau ka ilamu bangsa  Thái, abih di nyu lac dom nghiên cứu sinh, dom adei  sinh viên ngak luận án tốt nghiệp. Tiến sỹ Hà Thị Mai Thanh, giảng viên khoa Ngữ văn, sang bac  Đại học Tây Bắc brei thau:

 

Dalam tuk ngak luận án, kamuan njauk nao tal rilo chuyên gia, dom urang taha dok di tỉnh  Sơn La, sa dalam dom urang nan, lac  ong Lò Văn Lả. Tuk bo nguồn ngữ liệu biak prong duah thau ka dalikan, ilamu bhap bini  Thái biak prong , dalam nan hu panuac ndom puac yaok harei. Tuk ngak bruk song ong  Lả, kamuan mboh nan lac sa urang ngak bruk abih hatung hatian, ong hu buh pren tabiak pataom mek  tài liệu, dịch, khik piah dom  văn bản nan song số hoá dom tư liệu nan jeng  ngữ liệu piah hadei ni tong abih dom urang ranaih meda duah puac, min brei thau sap  Thái, haroh  Thái meng puac hu . Jeng lac anek di  bangsa  Thái yau nan ye biak iek prong  dom bruk rik dong di ong ka bruk roh duah khik ramik sap ndom, akhan vak di bangsa  Thái.

 

Tui  ong Lò Văn Lả, bruk roh duah , khik piah dom  tác phẩm ilamu  Thái  di  ong lac kayua hu mik va bangsa  Thái di dom bhum palei dalam  tỉnh Sơn La song Điện Biên hu pabak dom tư liệu quý, gam song ong khik ramik dom yaom glong ilamu bansa. Gam song nan ong taduan hu bruk sangka dong ba di dom giáo sư di sang bac  đại học sư phạm Hà Nội dalam bruk pabak  tài liệu song jalan roh duah, khik ramik song  số hoá dom tư liệu. Urak ni, yaom lac umo glong, min ong dok yaok harei kham merat roh duah khik piah ngan song hatai cong khin hu sa labik parang iek dom yaom glaong ilamu bangsa drei.Urak ni , hulin roh duah, khik ramik hu rilo ilamu Thái di  tỉnh Sơn La, Điện Biên min dok ilamu  Thái di bhum  Mộc Châu, Phù Yên, Mai Châu tỉnh Hoà Bình, Thanh Hoá, Nghệ An mik va daa hulin nao min oh ka nao hu, dahlak dok pren ye kham merat ngak. Cong khin di dahlak lac padang sa labik parang iek dom pandap panda roh duah piah ka anek kamuan harei hadei thei khin ye mai duah thau  .

 

Meng dom rik dong di ong,  thun  2015 ong hu  Đảng song karja pok brei angan  nghệ nhân ưu tú. Ong biak njauk haong angan ieu biak anit ranam bo mik va urang Thái puk la puk angaok caik  ka ong lac: gilang tapuk haduik di bhap bini./.

 

hanipha
Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023
ĐIỆU RU ĐẤT THÁP

ĐIỆU RU ĐẤT THÁP

VOV4.VOV.VN - Kadha daoh: Điệu ru đất tháp - ST AmưNhân - Thể hiện ca sĩ Thanh Pháp

25/12/2022

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)