Meng lavik maik, bhap bani bangsa takik di bhum ceik Ninh Thuận bhian randap mek bimao glai ngak pandap mbang yaok harei. Dom janih bimao oh thau cambaih asal di nyu oh siam ka pren yava di oh takik bhap bani bhum ceik. Meng bruk kham merat hu mbaok tame di gah y tế, karja dom pakat, ye bhap bani hu caik hatai jang tal bruk mek bimao glai ngak pandap mbang, tapa nan hu takik bruk ngộ độc bimao. Min, jeng hu oh takik bhap bani daok takik sangka tal dom janih bimao glai oh thau cambaih asal di nyu.

Thun dahlau, sa-ai Ka tơr Nhu, daok di palei Ma Dú, xã Phước Thàn, huyện Bác Ái, Ninh Thuận gam haong dom urang dalam palei tame glai mek rabung, mal athur. Tuk tame glai dom sa-ai paik bimao piah ngak pandap mbang, min paik njauk bimao hu độc nan ye taong abih urang thei jeng njauk jru mek. Min patuah lac bimao ini hu độc tố oh khang nan ye oh ngak brei metai lihik. Sa-ai Katơr Nhu lac: “Daok pak angaok ini kaol nyu nao tame glai di thun bloh mbang njauk jru mek angaok glai; oh thei metai min nyu ngak taglaoh ta-aok sa melam lac kayua mbang bimao, mboh yau nan meng mek gha phun kayau jal bram blaoh mek peik tangeiy ngak ka nyu khét blaoh brei menyum nan ka meng cadu, nan ye urak ini nao tame glai oh thei daok khin mbang bimao tra”.

Ngan haong bhap bani bangsa Raglai di huyện bhum ceik Bác Ái bhian randap paik bimao glai ngak pandap mbang. Piah thau bimao hu độc atau oh lac meng meta mong saong tui panuac khan nan ye mbuan meluk bimao độc nan lac kadha oh plaih hu. Dalam glai hu biak ralo janih bimao glai hu độc tố glaong. Meyah mbang meda ngak khut tung pruac, ba tal metai lahik biak samar. Ngan haong dom urang hu  chuyên môn, bruk phân biệt bimao độc saong bimao oh độc jeng biak kan, nan ye siam abih bhap bani juai mbang dom janih bimao glai tamuh eng, tok mbang dom janih bimao hu thau cambaih asal di nyu. Sa-ai Chamalae Vương-Akaok balai  y tế xã Phước Thành, Bác Ái- Ninh Thuận brei thau: "Ralo mikva hu thau lac bimao độc saong bimao oh độc abih di nyu lac mikva nao glai tui thau khan di urang jakar y tế, oh thau bimao hagait ye mikva angaok ini oh mbang ".

     Yaom lac gah y tế hu jhul khang bruk pathau khan dom kanjah jhak di bimao độc, tuk akaok mereip bhap bani takik mek dom janih pandap tamuh eng dalam glai piah ngak pandap mbang. Yau nan min, jeng daok hu urang kayua kurang thau nan ye oh thau lac drei daok pandar dom janih bimao hu  độc tố ngak pandap mbang ka sang drei. Tapa nan ba tal dom mbang ngộ độc bimao biak trak, jhak tal pren yava, gaok mai ba tal metai lihik. Tui kuhria mboh, meng thun 2010 tal ini dalam tỉnh Ninh Thuận hu 5 mbang ngộ độc pandap mbang kayua mbang njauk bimao độc ngak ka  23 urang njauk ngộ độc, biak patuah lac oh hu urang halei metai. Ong Thành Văn Nghĩa-Chi cục phó Chi cục vệ sinh an toàn pandap mbang menyum Ninh Thuận brei thau: biak ralo janih bimao oh độc ngan haong anek athur, menuk ada min nyu ngộ độc ka manuac urang nan ye bhap bani bangsa takik di dom xã bhum ceik njauk caik hatai: “Janih bimao brei ka halak halin mbang, brei asau menuk mbang oh metai jeng meda ngak ngộ độc tal manuac urang tuk mboh dom dấu hiệu ngộ độc pambuak pagam tal bruk yau mbang bimao blaoh taglaoh ta-aok, pandik hatian, aih craoh, pandik akaok meyah bahrau mbang dalam sa tuk saong njauk ba nao chip tak dom balai y tế jaik abih piah cấp cứu điều trị chip...”

         Piah patrun patakik bruk ngộ độc bimao, gah y tế saong karja tinh Ninh Thuận njauk jhul pakhang bruk pathau khan, paglaong akaok saneng ka bhap bani njauk caik hatai jang dalam bruk paik saong mbang dom janih bimao glai./.