(Langsap di Mousa Phương)

Urak ini, du lịch daok tagok khang saong daok jeng bruk ngak kinh tế praong di taneh ia drei jeng ye di tỉnh Ninh Thuận. Dom bruk du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, du lịch canh nông... daok hu rilo labik ngak saong dak harei dak hu siam lagaih, ba mai kein laba ka taneh ia. Du lịch cộng đồng cakrok ye dom yaom glaong inem krung ilamu meda jeng drap ar, jeng prein khang ngak jeng pandap du lịch. Ninh Thuận lac bhum taneh dane angan ka dom inem krung di dom bangsa: Kinh, Cam haong Raglay, K’ho haong Churu... gam saong rilo adat cambat meng kan mai ndung bak ilamu, pambuak pagam haong langik tasik gheih, mekre, đa dạng sinh học yau Bein negar Phước Bình saong Núi Chúa. 

  50 inem krung ilamu sajarah vật thể saong phi vật thể hu daong ngak jeng pandap du lịch biak karei di Ninh Thuận. Tui pasang iek tuk camereip di gah ilamu, tỉnh Ninh Thuận urak ini hu biak rilo palei du lịch sinh thái bhum bhap bini bangsa takik yau: Palei du lịch sinh thái bangsa puk Bố Lang (Bein negar Phước Bình), Palei sinh thái bangsa Raglai di puk Hành Rạc 1 (Bein negar Phước Bình), Palei sinh thái bangsa Raglai di puk Hành Rạc 2 (Bein negar Phước Bình) huyện Bác Ái; Palei du lịch puk Cầu Gãy, puk Đá Hang, xã Vĩnh Hải (Bein negar Núi Chúa) huyện Ninh Hải; Palei lan am Bàu Trúc, Palei menyim khan bai Mỹ Nghiệp, huyện Ninh Phước. Ini hu maong lac dom labik biak siam piah patagok du lịch cộng đồng tuk hu dom mbuan lagaih piah dui pachreih tuai damuai mai ravang iek. Tuk mai tal dom labik du lịch cộng đồng, tuai du lịch hu ba drei tame bruk chreih chrai di dom lagu tamia Cam saong Raglai, hu tame pala, ngak haong bhap bini, hu thau dom bruk ngak thủ công meng kan yau menyim khan bai, ngak alat ragam atau mbang dom janih pandap mbang di bangsa Cam saong Raglai… Ini meda lac dom bruk chreih chrai saong kan var hu ngan saong tuai damuai.

Min urak ini di dom labik du lịch cộng đồng nan oh ka patagok hu siam lagaih yau prein khang di nyu. Bruk hu mbaok tame ngak di bhap bini jeng bahrau pabak hu meneing dom dịch vụ; oh ka eng drei dak padang, ngak tabiak dom pandap du lịch trọn gói, pachreih tuai du lịch saong saong padang danak dak ka dom tuyến, tour du lịch di puk palei drei. Pandap thủ công meng kan oh ka hu rilo, chất lượng oh ka glaong piah pachreih tuai blei. Dalam tuk nan, dom công ty du lịch oh ka biak biai taong yaom, duah thau hatai caong di tuai damuai. Dua gah ini ngak bruk ta-eng drei, oh ka hu bruk pambuak gauk khang kajap. Paga pacang praong abih ngan saong dom labik du lịch cộng đồng bangsa takik lac kurang ilamu peih ngak saong takik thau sap negar lingiu piah yaih khan  dom gheih, mekre di puk palei drei brei ka tuai thau. Lingiu di nan, bruk hu mbaok di menuac sia puk palei, abih di nyu nan lac dom menuac sia bhum bhap bini bangsa takik oh ka hu bruk pambuak gauk khang kajap haong karja palei, doak huac, daok e dè, atau takik hu mbaok tame dom dự án, danak dak piah pambuak gauk ba tabiak dom jalan ngak, patagok hatai sahneng duah, ilamu peih ngak dalam dom danak dak homestay di puk palei drei, daok thụ động, lúng túng. Piah patagok du lịch cộng đồng bhum bhap bini bangsa takik, daok lac sa cuang kandah praong di urak ini jeng yau di anak tal.

Yau nan, piah patagok du lịch cộng đồng bhum bhap bini bangsa takik, dalam dom thun tal, tỉnh Ninh Thuận njauk hu bruk sangka biak rilo di pakat ủy, karja, dom kapul nyaom xã hội saong bhap bini dalam bruk peih ngak danak dak, đề án, dự án piah patagok du lịch cộng đồng hu siam lagaih, daong brei thau saong tacei ilamu ngak du lịch ka bhap bini bhum bangsa takik. Phun jien ka patagok du lịch cộng đồng bhum bhap bini bangsa takik oh praong, min meyah sangka patagok ye bruk du lịch cộng đồng bhum bhap bini bangsa takik meda dui pachreih hu biak rilo tuai damuai ka tỉnh. Du lịch cộng đồng di bhum bhap bini bangsa takik Ninh Thuận tuk halei jeng hu prein dui pachreih praong ngan saong tuai damuai. Patagok du lịch cộng đồng meng pandap ilamu daok hu rik daong khik ramik saong patagok dom yaom glaong ilamu meng kan hadah karh di dom bangsa, gam paglaong raidiuk ka bhap bini dom bangsa takik daok dalam tỉnh Ninh Thuận./.

 Ninh Thuận: Sự cần thiết phát triển du lịch cộng đồng vùng đồng bào dân tộc thiểu số

(Biên tập: Jasi -  Duyệt: Hồng Thủy)

Ninh Thuận là vùng đất nổi tiếng về các di tích của dân tộc Kinh, Chăm và Raglay,... cùng nhiều lễ hội truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa; gắn liền với những danh lam thắng cảnh, hệ sinh thái có tính đa dạng sinh học cao như Vườn Quốc gia Phước Bình và Núi Chúa. Thời gian qua, các mô hình du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, du lịch canh nông... đang được nhiều nơi áp dụng đưa vào khai thác và sử dụng ngày càng hiệu quả, mang lại lợi ích kinh tế cao. Tuy nhiên, mô hình du lịch cộng đồng tại các vùng đồng bào dân tộc thiểu số vẫn chưa được phát huy hết tiềm năng.

Hiện nay, du lịch đang phát triển mạnh mẽ và đang trở thành ngành kinh tế quan trọng ở nước ta nói chung và tỉnh Ninh Thuận nói riêng. Các mô hình du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, du lịch canh nông... đang được nhiều nơi áp dụng đưa vào khai thác và sử dụng ngày càng hiệu quả, mang lại lợi ích kinh tế cao cho cả nước. Du lịch cộng đồng phát triển thì các giá trị di sản văn hóa sẽ trở thành tài sản nguồn lực tạo nên sản phẩm du lịch. Ninh Thuận là vùng đất nổi tiếng về các di tích của dân tộc Kinh, Chăm và Raglay, K’ho và Churu... cùng nhiều lễ hội truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa; gắn liền với những danh lam thắng cảnh, hệ sinh thái có tính đa dạng sinh học cao như Vườn Quốc gia Phước Bình và Núi Chúa. 

  50 di tích văn hóa lịch sử vật thể và phi vật thể đã góp phần tạo nên sản phẩm du lịch đặc thù riêng của Ninh Thuận. Theo khảo sát bước đầu của ngành văn hóa, tỉnh Ninh Thuận hiện có rất nhiều làng du lịch sinh thái vùng đồng bào dân tộc thiểu số như: Làng du lịch sinh thái dân tộc thôn Bố Lang (Vườn quốc gia Phước Bình), Làng sinh thái dân tộc Raglai ở thôn Hành Rạc 1 (Vườn quốc gia Phước Bình), Làng sinh thái dân tộc Raglai ở thôn Hành Rạc 2 (Vườn quốc gia Phước Bình) huyện Bác Ái; Làng du lịch thôn Cầu Gãy, thôn Đá Hang, xã Vĩnh Hải (Vườn quốc gia Núi Chúa) huyện Ninh Hải; Làng nghề gốm Bàu Trúc, Làng nghề dệt Mỹ Nghiệp, huyện Ninh Phước. Đây được coi là những địa điểm lý tưởng để phát triển du lịch cộng đồng khi sở hữu những điều kiện thuận lợi thu hút du khách khám phá như cảnh quan thiên nhiên, ẩm thực độc đáo và kho tàng di sản văn hóa đa dạng, đặc sắc. Khi đến tham quan tại các điểm du lịch cộng đồng, khách du lịch sẽ được hòa mình vào không khí náo nhiệt của những điệu múa Chăm và Raglai, trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp với người dân, tìm hiểu các nghề thủ công truyền thống như dệt thổ cẩm, làm nhạc cụ hay thưởng thức các món ăn dân dã như của dân tộc Chăm và Raglai… Đây sẽ là những trải nghiệm thực sự hấp dẫn và khó quên đối với du khách.

Tuy nhiên, hiện nay tại các điểm du lịch cộng đồng trên chưa được phát triển một cách bài bản theo đúng nghĩa của nó. Mức độ tham gia của cộng đồng vẫn chỉ ở mức cung cấp một phần các dịch vụ; chưa tự tổ chức, tạo dựng các sản phẩm du lịch trọn gói, hấp dẫn khách du lịch và lập trình cho các tuyến, tour, chương trình du lịch tại bản địa. Chủng loại, kiểu dáng của sản phẩm thủ công truyền thống chưa phong phú, đa dạng, chất lượng chưa cao để thu hút du khách. Trong khi đó, các công ty du lịch lại chưa thực sự đánh giá, nghiên cứu tìm hiểu để nắm bắt được nhu cầu và mong muốn của khách du lịch. Hai bộ phận này hoạt động một cách riêng lẽ, không có sự gắn kết chặt chẽ với nhau. Điều cản trở nhất đối với đa số các điểm du lịch cộng đồng dân tộc thiểu số là thiếu tính chuyên nghiệp trong việc tổ chức và khả năng ngoại ngữ để giới thiệu “cái hay, cái đẹp” của địa phương mình cho du khách. Ngoài ra, sự tham gia của cộng đồng địa phương, mà đặc biệt là những người dân vùng đồng đào dân tộc thiểu số chưa có sự hợp tác chặt chẽ với chính quyền địa phương, tâm lý e dè, hoặc ít tham gia vào các dự án, chương trình để cùng nhau đưa những quyết định, phát huy sáng kiến, năng lực tổ chức trong các chương trình homestay tại địa phương mình, còn thụ động, lúng túng. Để phát triển du lịch cộng đồng vùng đồng bào dân tộc thiểu số đang là một thách thức lớn không chỉ trong thời điểm hiện nay mà con cả trong thời gian tới.

Như vậy, để phát triển du lịch cộng đồng vùng đồng bào dân tộc thiểu số, trong những năm tới tỉnh Ninh Thuận cần có sự quan tâm đặc biệt của cấp ủy, chính quyền, các tổ chức xã hội và nhân dân trong việc thực hiện các chương trình, đề án, dự án để phát triển du lịch cộng đồng một cách khoa học, đồng bộ trong việc đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ về kiến thức và kỹ năng làm du lịch cho người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Vốn đầu tư cho phát triển du lịch cộng đồng vùng đồng bào dân tộc thiểu số không lớn, song nếu được quan tâm chú trọng đầu tư phát triển thì loại hình du lịch cộng đồng vùng đồng bào dân tộc thiểu số sẽ hứa hẹn thu hút được một lượng khách khá lớn cho tỉnh. Du lịch cộng đồng tại khu vực đồng bào dân tộc thiểu số Ninh Thuận luôn có sức hấp dẫn lớn đối với du khách. Phát triển du lịch cộng đồng từ sản phẩm văn hóa còn góp phần bảo tồn gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của các dân tộc, vừa nâng cao chất lượng cuộc sống cho đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận./.

Thanh Thùy – Báo Điện tử Ninh Thuậ