Labaih 20 thun  dahlau, ngan saong chỉ thị pakauk patuh pháo, dom urang oh njauk hatai sahaneng lac tết brei hu pháo, kan bo ngak hu chỉ thị ini! Yau nan min, harei nan kayua kien laba di bhap bini saong di taneh ia, Rajaei kham merat saong khol drei ngak hu meng 25 thun ini mai. Ngan saong nghị định 46/2016/ NĐ - CP quy định taong phạt bruk urang oh meom tamo pacang akok tuk peih radaih anagok jalan mbak, hu oh takik urang lac kan ngak tui saong harei ini tamo bảo hiểm hu jeng pandap kak kajap saong urang peih radaih.

  Oh menyum alak tuk peih radaih oh langiu di bruk siam lagiah ka xa hoi, kham ngak ka bahu. Birau ini, sa ndam lakhah di xã Tân Phước, huyện Đồng Phú, tỉnh Bình Phước ngan saong labaih 40 kapal pandap mbang menyum oh hu alak, tok hu ia taba, ia yamen min jeng mboh bui sambai. Dom bruk yau nan njauk brei pambak praong dahlau di tuk Hukum pacang caga kanjiak jhak kayua alak mbia hu ba tame pandar dalam raidiuk. Alak mbia oh hagiat diusia, min urang mebuk alak blaoh peih radaih bruk  nan njauk brei palahik.

Tuk hu ndam ye brei hu alak mbia. Tal ndam metai, manuac sia drei jeng menyum alak mbia mebuk. Menyum alak mbia piah medeih khik urang metai, nan lac bruk dahlau daih. Urak ini , ralo ndam metai menyum alak luac harei. Lac alak klak rabha pandik harai haong gauk gar urang metai min hu oh takik ndam metai po sang brei blei yaok pluh, yaok rituh lít alak. Ndam metai oh hu alak, ye urang ndem menyai lac po sang kalih. Hu alak, rilo urang daok veik suai lavik jang, sang urang ndam metai takik druat druai, takik hia…Nan ye bhian mehit panuac lac “ harei kabroi nao ndam mai mebuh alak lo!”. Cavan alak, ly mbia di urang Việt trak hatai anit ranam, klah rabha dom druat druai. Min hadom lac ginup, tal halei meng padeih? Dom ndam metai yaok rituh lít alak daok mbuan ba tal jhak prein yava, mbuan mesao gauk tuk menyum rilo alak tame panuac tabiak, peih radaih mai sang mbaun labuh. Urang Việt ralo meng peih radaih patuh saong oh sahneng lac mbuan njauk bala tuk menyum alak mbia peih radaih angaok jalan mbak.

Hukum birau hu paka brei pakauk dui ba, kateik urang menyum alak mbia, min menyum alak dalam ndam  ye oh ka pakauk.  Yau nan pakauk yau halei tuk thei jeng sahaneng lac brei menyum abih hatai meyah oh mebuh ye oh nao sang saong radaih thei thei ndik?! Ini oh lac bruk pakauk atau taong phạt bo lac bruk salih jalan sahaneng di xa hoi. Sa xã hội hu biak rilo ndam metai ngan saong yaok rituh lit alak nan lac bruk kadun likuh,njauk samar salih bahrau bruk nan.

  Oh hu alak mbia hu jeng ndam ha-oh? Pathau lac hu. Hukum jeng hu bloh, ye urang menyum alak mbia brei palih ruah bruk hu menyum atau hu peih radaih mai sang drei. Ayut palih ruah gah halei? Ayut khin bruk halei jang? Panuac calei pak di ayut./.

Không rượu bia có thành tiệc?

Điều 5, khoản 6- Luật phòng chống tác hại của rượu bia quyết liệt khi cấm hẳn việc "Điều khiển phương tiện giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn". Dù vậy, giữa tháng 7 vừa qua, sau ba ngày ra quân tổng kiểm soát các phương tiện giao thông cả nước, Cục CSGT cho biết đã xử phạt hơn 22.000 trường hợp, trong đó có gần 900 trường hợp vi phạm nồng độ cồn. Kết quả này cho thấy: vẫn lái sau khi uống. Trong 6 tháng đầu năm, đa số tai nạn giao thông đường bộ tại TPHCM là có dính tới yếu tố rượu bia.

Hơn 20 năm trước, với chỉ thị cấm đốt pháo, những người không đồng tình có cùng suy nghĩ tết phải có pháo, khó mà thực hiện chỉ thị này! Thế nhưng, ngày ấy vì lợi ích toàn dân và lợi ích của quốc gia, Chính phủ kiên quyết và chúng ta đã làm được từ 25 năm nay.Với nghị định 46/2016/NĐ-CP quy định xử phạt hành vi người không đội nón bảo hiểm khi tham gia giao thông, không ít người cũng nói sẽ khó thực hiện và hôm nay nón bảo hiểm đã trở thành vật bất ly thân với người đi xe máy.

Không hơi men khi lái xe cũng không ngoài mục tiêu lợi ích xã hội, kiên quyết sẽ làm được. Mới đây, một đám cưới ở xã Tân Phước, huyện Đồng Phú, tỉnh Bình Phước với hơn 40 bàn tiệc không rượu, không bia, chỉ nước suối, nước ngọt nhưng mọi người vẫn vui. Những điển hình này cần được nhân rộng trước khi Luật phòng chống tác hại của rượu bia đi vào đời sống. Rượu bia không có tội lỗi gì, nhưng người người uống say rồi lái xe thì là chuyện cần triệt để xóa bỏ.

Cứ có đám tiệc phải có rượu bia. Đến cả đám tang, người ta vẫn "say sưa" bia rượu. Uống rượu thức khuya bên linh cữu, đó là chuyện xưa nay. Giờ nhiều đám tang uống rượu cả ngày. Gọi là rượu chia buồn nhưng không ít đám tang gia chủ phải mua hàng chục, thậm chí đến trăm lít rượu đế. Đám tang không rượu, có khi gia chủ bị quy cho tội... "trùm sò".Có rượu, nhiều người ngồi lại lâu hơn, tang gia đỡ buồn, ít khóc... Vậy nên vẫn thường nghe câu "hôm qua đi đám tang về, say quá!". Ly bia, cốc rượu người Việt có tình nghĩa, có chia sẻ vui buồn. Nhưng bao nhiêu là đủ, điểm dừng ở đâu?Những đám tang trăm lít rượu còn tiềm ẩn nguy cơ về sức khỏe, những mâu thuẫn rượu vào lời ra khi quá chén, mất an toàn khi lái xe về nhà. Người Việt vẫn đi nhiều bằng xe máy và vẫn chưa thấy nguy hiểm khi vô tư lái xe sau khi uống bia rượu.

Luật mới có điều khoản cấm xúi giục, lôi kéo, ép buộc người khác... uống rượu bia, nhưng uống rượu bia trong đám tiệc là chuyện chưa thể cấm. Vậy cấm cách nào khi ai cũng tình nghĩa kiểu không say không về và xe ai nấy lái?! Đây không phải là chuyện cấm hay phạt mà là sự chuyển biến nhận thức xã hội. Một xã hội quá nhiều đám tang với hàng trăm lít rượu là điều lạc hậu, cần thay đổi nhanh chóng điều này.

Không rượu bia có thành tiệc không? Xin thưa là có. Luật cũng có, rồi thì người uống rượu bia sẽ phải chọn giữa việc được uống hay được lái xe về nhà mình. Bạn chọn cách nào? Bạn cần việc nào hơn? Câu trả lời ở chính bạn./.

Tú Khôi - Khôi Nguyễn