Khu bảo tồn thiên nhiên Tà Cú (tỉnh Bình Thuận) prong labaih 10.000 héc-ta, daok di dom xã: Hàm Minh, Thuận Quý, Tân Thành, Tân Thuận saong bal sit Thuận Nam, huyện Hàm Thuận Nam. Hệ sinh vật pak ini biak kareidi glai lapih phun họ Dầu tapen tasik Nam Trung Bộ. Dalam 465 janih athur hu dom urang khoa học duah mboh, hu yaok pluh janih daok dalam tapuk bhong Việt Nam. Kayua yau nan ye, dalam bruk khik iek glai, bruk pacang caga apui khuah glai lac bruk biak praong.
Meng hadei di Tết nguyên đán tal ini, kapul khik iek glai Tà Cú peih ngak catang bruk pacang caga khuah glai di jabat. Balai khik iek glai Thuận Nam nan lac balai prong daok ala takai ceik Tà Cú jaik pasak huyện Hàm Thuận nam. Pak ini hu glai phun kayau prong meluk gam haong phun krem phun la-a saong phun kayau hu rilo thực bì, rilo hala thu nan ye biak mbuan si khuah. Kapul khik iek saong pandap padam khuah pak ini tuk halei jeng daok caga. Ong Trần Đình Tâm, Akaok balai khik iek glai Thuận Nam – Khu bảo tồn thiên nhiên Tà Cú ndom lac: “Balai khaol dahlak hu 4 mac bluh yuk angin caik di balai. Khaol dahlak ngak njauk tui jalan pacang caga khuah di jabat nan lac hu mbaok khik iek luac harei melam. Chi cục Kiểm lâm tỉnh daok brei thau lac bruk khuah pak ini lac pakat 4, yau nan ye khaol dahlak brei patagok bruk pasang iek piah mboh apui khuah, blaoh samar padam.”
Di xã Hàm Minh, 4 tiểu khu 296, 298, 300 saong 301 jeng biak mbuan khuah. Thun dahlau, di tiểu khu 296 hu rah tabiak mbang khuah prong ngak ka jaik 60 héc-ta glai pala khuah, khut. Lac labik hu angin khang, glai juh rilo hala thu, nan ye bruk duah mboh saong pacang caga khuah meng akaok mereip nan lac bruk praong. Sa-ai Trần Văn Thông, urang jakar di Balai khik iek glai Hàm Minh daok khik iek di balai ini brei thau: “Pak ini, adei sa-ai hu mbak khik iek luac harei melam saong pasang iek angaok tháp canh khuah. Tuk jala pandiak saong tuk langik pandiak, brei sa urang tui khik iek angaok tháp canh saong tuk mboh hu thak par tagok glaong, njauk nao duah thau cambaih laih, thak nan pak halei saong khan brei ka Ban tacei pato piah ba manuac mai xử lý, samar padam khuah.”
Gam haong 22 biên chế di Ban khik iek Khu bảo tồn thiên nhiên Tà Cú, labaih 33 baoh sang taduan khik iek glai saong 20 urang pambuak bruk padam khuah glai nan lac bhap bani daok pak ini tuk halei jeng hu mbaok caga padam apui khuah. Ong Lê Văn Giỏi, urang taduan khik iek glai hu mbaok dalam bruk pacang caga khuah glai di xã Tân Thuận, lac: “Dom baoh sang taduan khik iek glai tuk halei jeng hu mbaok caga padam khuah. Dahlak tukhalei jeng hu mbaok pak ini, nan ye tuk hu adei sa-ai khan brei thau hu khuah, ye dahlak hu mbaok chip. Daok meyah dahlak mboh khuah, ye dahlak jeng hu khan brei ka dom adei sa-ai karei thau piah pambuak gauk padam khuah.”
Ong Võ Hữu Phương, Akaok Khu bảo tồn thiên nhiên Tà Cú brei thau taong abih gah daok hu jalan ngak piah pacang caga khuah glai meng akaok bilan thu. Meng đặc điểm di glai Tà Cú, bruk pataom cuh hala, hareik thu ala phun glai saong li-ua taneh ngak jalan pacang cakak apui di dom labik pandiak nan lac bruk brei ngak dahlau. Bahrau ini, meng phun jien kayua Sở Ngak nong saong patagok palei pala tỉnh Bình Thuận brei, khu bảo tồn hu peih bruk pataom hala thu, hareik thu piah cuh di mblang taneh praong 100 héc-ta saong li-ua taneh ngak jalan pacang pui vil val labik mbuan khuah di taneh praong labaih 80 hecta. Ong Võ Hữu Phương ndom lac:“Bruk li-ua ngak jalan pacang cakak apui vin taom dhal khu bảo tồn saong dom jalan pacang caga khuah hu daong ngak brei patrun biak rilo dom mbang khuah pambak tame glai di drei. Tapa nan, oh khut khat tài nguyên thiên nhiên dalam labik bảo tồn.”
Meng ngak siam bruk pacang caga khuah glai, meng akaok bilan thun tal ini, rilo mbang khuah rah tabiak di tapen glai dalam Khu bảo tồn thiên nhiên Tà Cú, tỉnh Bình Thuận hu pacang cakak samar drah. Bahrau di abih lac mbang khuah rah tabiak di tiểu khu 299 xã Tân Thuận harei 1/3. Meng hu duah mboh saong padam samar drah, mbang khuah oh pambak prong, nan ye patrun hu khat lahik biak rilo Khu bảo tồn thiên nhiên Tà Cú./.
Viết bình luận