Anak meta mboh lac, pandap ja, pandap mblah tui, pandap vi phạm quyền sở hữu trí tuệ oh lac ngak dalam taneh ia saoh bo dok hu ngak di negar langiu bloh ba tame  Việt Nam tapa dom pambah mbang negar, meng rilo jalan. Di darak pasa meyah hu sa pandap halei pablei biak laik, hu urang takre ye chip di nan hu pandap ja, pandap mblah tui. Pandap ja, pandap mblah tui hu parang pablei biak rilo, kol ngak pandap ni oh tauk angan dahlau, bo tuk hu menuac caong blei pandap di angan halei ye tauk chip angan  nan tagok pandap.

Darak pasa, urang blei pandar  song doanh nghiệp dom thun jiak di ni biak pandik hatai anak bruk ngak ja jru prang, thự phẩm chức năng ngak jhak tal pren yava di urang pandar, ngak ja khak drak ngak ka urang nong having akaok, glaih glar. Ong Bùi Thế Chuyên, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam lac:

 Jalan ngak ka sa  lac ngak pandap ja, vi phạm sở hữu trí tuệ, jalan ngak ka 2  lac Bleik saleik dalam bruk pablei salaih ngak pandap kurang  chất lượng atau vak angan pandap  oh cambaih laih angan je piah ka urang pandar mbuan meluk, oh thau hu. Song pataom tame bleik saleik dalam bruk pablei salih, ngak pandap kurang chất lượng kayua tui adat di khol drei tok  xử lý hành chính min)

Kuhria meng thun  2017 tal Urak ni, gah khik iek darak pasa dalam negar duah mboh labaih  34.700 mbang ngak suan, taong phạt labaih 121 tỷ đồng. Min tapa nan hu tong yaom lac oh ka njauk haong bruk daok rah tabiak kayua pandap ja, pandap mblah tui,  vi phạm quyền sở hữu trí tuệ biak rilo saong rah tabiak di yaok gah, dom bruk ngak suan biak rilo jang. Bruk pacang caga dok kan kandah kayua rilo makna. Rilo labik, Jabat , đơn vị takik sangka tal bruk ni, oh khang hatai ngak tui dom adat hu bloh. Lingiu di nan, mboh lac pandap ja, pandap mblah tui hu urang pandar song doanh nghiệp hu pandap njauk urang ngak  ja klaak tapa, iek yau oh thau hagait.

Ong Trần Hữu Linh, Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường, Mintri Công thương brei thau:

Biak di nyu hu tal  90% urang thau lac pandap ja min dok pandar, rilo doanh nghiệp thau drei njauk urang vi phạm sở hữu trí tuệ min oh mesruh pacang kayua huac jhak tal angan je di drei. Adat hu tabiak  rilo , khik iek darak  pasa sa thun  xử lý yaok pluh ribau bruk min pandap ja jeng daok hu grauk labik. Bruk pacang pandap ja dak harei dak kan kandah, meng duah thau ka pandap ja, duah tabiak menuac ngak ja piah taong phạt jeng biak kan kandah .).

Tui nan, Tổng cục khik iek darak pasa meda pok panuac tagok rajaei brei tabiak dom quy định, patagok  chế tài xử phạt, ramik veik ka nyu lagaih dom bruk ngak di gah chức năng. Cục Sở hữu trí tuệ di mintri  Khoa học- Công nghệ jeng meda pok panuac brei patagok xử lý hình sự bruk gaok tame quyền sở hữu trí tuệ, yaom lac hukum hu meng thun  2005 min hu biak takik bruk hu ba tabiak langyah. Taphia di nan, pok panuac caong xét xử sở hữu trí tuệ brei hu chuyên nghiệp hóa di dom tòa, dom  thẩm phán. Min prong di abih lac brei hu bruk hu mbaok di  doanh nghiệp, urang blei pandar.  Ong Đàm Thanh Thế, Chánh Văn phòng thường trực mban tacei jalan  389 pakat negar caong lac:

Dahlaiu di abih lac doanh nghiệp sản xuất njauk khik caga, pasang iek pandap panda di drei. Doanh nghiệp kham merat ngak yau habar  xã hội hóa piah tong abih bhap bini jeng tame khik caga pandap panda ka drei. Meyah urang mboh pandap ja ye  công ty meda thưởng halei oh, jien  thưởng nan ba tame jien sản xuất. Meyah ngak hu yau nan meda khik caga hu pandap panda di drei  ).

Anak meta, tui Tổng cục khik iek darak pasa, lac tal tuk dom gah, dom puk palei, dom doanh nghiệp brei ngak siam bruk brei thau ka pandap ja, pandap mblah tui, pandap vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, jalan piah thau, tác hại song  bruk  xử lý. Gam saong nan, pandar công nghệ thông tin, mạng xã hội piah khan brei thau dom bruk ngak suan ka urang pandar thau song plaih nyaik.  Doanh nghiệp njauk tui iek bruk pablei pandap di drei, samar khan brei karja thau dom bruk ngak suan, iek  sở hữu trí tuệ lac yaom glaong angan je pandap panda, lac drap ar  vô hình njauk khik caga, klaak nao jalan sahaneng lac bruk pacang pandap ja, pandap mblah tui lac bruk di karja./.